(1387 or. Gnusszino, 1388 Gnusyna, 1391 Gnuszino, 1396 Gnusino, 1403 Gruszina!, 1428 Gnuschyna, 1457 Gnosszyno) 9 km na W od Pniew.

1. 1464 n. pow. pozn. (PG 7, 258); a. 1411 par. Chrzypsko Wielkie; 1411 n. par. Psarskie (Wp. 5 nr 181).

2. 1396, 1449, 1508-09, 1563 → Zapłotny Młyn k. Nojewa należy do G. → p. 3.

3. Własn. szlach. 1387-99 Stan. [Staszek Gnuszyński]¹W 1399 r. Stan. Gnuszyński czasowo mieszkał w Kolnie (nunc temporis moratur in Colno; Lek. 1 nr 2970). Na tej podstawie J. Pakulski identyfikuje go z dobrze znanym w tym czasie Stanisławem z → Kolna, występującym w l. 1390-1408 (J. Pakulski, Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu, Warszawa 1982, s. 53) z G. (Lek. 1 nr 138, 449, 518, 591, 2302, 2305; WR 1 nr 249, 257); 1388 tenże w imieniu swych bratanków toczy spór o dok. znajdujący się w posiadaniu Łękomira z Niegolewa (Lek. 1 nr 377 por. spór tychże bratanków z panią [Małgorzatą] z Jastrowa, nr 378); tenże upomina się u Michała Kwileckiego o 7 skradzionych koni (Lek. 1 nr 427); 1391 tenże wygrywa proces z Mac. Świętopełkowiczem [zw. Jad] z Bądlina [obecnie Bąblin] o 10 grz. i otrzymuje wwiązanie w cz. Bądlina (Lek. 1 nr 1158); 1392 tenże w sporach o Bądlino z Jakielem rajcą z Obornik, którego zastępuje (intercessit) ż. Macieja Jada [z Bądlina] (Lek. 1 nr 1229; por. też WR 1 nr 107); 1392 tenże z bratankiem ma zawrzeć ugodę z Sędziwojem Psarskim [z Psarskiego] (Lek. 1 nr 1238); 1393-99 tenże w sporach z Agnieszką [wd. po Janie Gołaskim] z Gołaszyna i jej bratem Piotrem z Urbanowa o porękę dot. 30 grz. wiana [Agnieszki?] (Lek. 1 nr 1603, 2361, 2970; WR 1 nr 346); 1396 tenże pozywa Dobiesława Kwileckiego z powodu zniszczenia mł. [w G. ?] i ukazuje woźnemu sąd. połamane żelaza i przecięty wał; Dobiesław stwierdza, że nie miał w zastawie mł., tylko dziedzinę [G. ?] (Lek. 1 nr 2115, 2161); Dobiesław Kwilecki w sporze z Dziurką [s. Piotra z Połajewa] oraz jego żoną i matką [teściową ?] o poręczenie na sumę 21 grz. złożone za [Dziurkę] Staszkowi Gnuszyńskiemu (Lek. 1 nr 2220; WR 1 nr 309).

1391-97 Chemka z G. [identyczny z Piotrem Chemką z Połajewa²Przezwisko Chemka nosił niewątpliwie Piotr z Połajewa występujący tamże w l. 1387-1405; był on żonaty w 1399 r. z siostrą Adama Kowalskiego ze wsi Kowalskie w pow. gnieźn. i miał 2 synów: Jana Dziurkę (występuje od r. 1391) i Chemkę (wspomniany z ojcem tylko raz w 1398 r. (Lek. 1 nr 925, 1027, 2688, 2906). Raz jeden w 1389 r. wymieniono w Połajewie Jana brata Piotra Połajewskiego, być może był on identyczny z Janem Chemką wspomn. w r. 1387 (Lek. 1 nr 75, 182); w 1397 Dobiesław z Kwilcza upominał się u Katarzyny ż. Jana Chemki o 21 grz. długów żyd. (Lek. 1 nr 2367) lub Chemką jego synem?] (WR 1 nr 105, 155); 1396 poręczyciele ręczą za Chemkę Kilianowi ze Strzeżmina [obecnie Strzyżmin] na sumę 40 grz. wiana (dotalicium); ciż stwierdzają, że mogą [o tę sumę] pozwać Jadwigę z G., ż. Chemki (Lek. 1 nr 2246).

1402-06, 1413-14 Jan Dziurka z G.³Tenże występował wraz z ojcem w różnych sporach dot. → Połajewa w l. 1391-1400 (w tym raz zapisano: Piotr Dziurka z s. Janem, a nie Piotr z s. Janem Dziurką KP nr 29). Od 1394 prowadził też samodzielnie procesy, np. w r. 1394 z Katuszą Łagiewnicką [z Łagiewnik par. Chojnica, k. Poznania] matką jego ż. Gertrudy o posag, w 1399 r. z Mścigniewem Grodzickim z Brodziszewa i Grodziszczka k. Buku i z Tomaszem Stoszkowicem ze Środki k. Wronek, w l. 1401-02 z Sędziwojem Psarskim ze wsi Psarskie k. Pniew (Lek. 1 nr 1727, 1762, 1777, 1815, 1899, 2834, 2852, 2877, 3028; KP nr 93, 593, 627, 658, 659). W r. 1399 Jan Dziurka występuje w Kikowie i procesuje się z Janem z Kikowa oraz o 2 ł. i 1/2 Nadolnego Młyna z Jakuszem z Kikowa (Lek. 1 nr 2992, 3008, 3091) [s. Piotra z Połajewa] (KP nr 831, 855, 878, 1058, 1229, 1493, 1520, 1925, 2028, 2444, 2519, 2585, 2802); 1413 bracia Jan Dziurka i Chemka w sporze z Jadwigą Ciesielską, która dowodzi przy pomocy świadków, że G. jest jej ojcowizną, którą ona trzyma ponad 30 lat (WR 1 nr 892); 1424 taż Jadwiga z Cieśli w sporze z Agnieszką z Witkowic o 1/4 G. (WR 1 nr 1174).

1419-52 Wojc. Gnuszyński z G. (PG 64, 130v; WR 1 nr 1301, 1511); 1452 temuż Mikołaj z Kolna, Bielska, Prusimia i Debrzna ma zapłacić 3 grz. kary, bo nie spłacił 23 grz. i 16 gr po śmierci swego ojca Dobrogosta (PZ 17, 10).

1428-64 Wyszak Gnuszyński (WR 1 nr 1301, 1338, 1651; Wp. 5 nr 558; PZ 15,10; PZ 16, 37v); 1449 tenże daje Winc. Nojewskiemu swoje części w Kikowie i Kikowie Małym, a Winc. Kikowski daje mu w zamian in. cz. Kikowa Małego i pr. bliższości do dziedziny Niewstąpie; do tegoż Wyszaka należy Zapłotny Młyn między Kikowem a Nojewem (PG 3, k. 81v, 110v, 111); 1452 temuż Mikołaj z Kolna, Bielska, Prusimia i Debrzna ma zapłacić 3 grz., bo nie spłacił 23 grz. i 16 grz. po śmierci swego ojca Dobrogosta; sędziowie nie uznali pretensji Wyszaka z G. i Zachariasza z Kąsinowa do spłaty 170 grz. z dóbr Prusim i Debrzno, które wspomn. Mikołaj odziedziczył po matce (PZ 17, 10v); 1461 tenże z kmieciami z G. i Kikowa przegrywa proces z Mikołajem [Przyborowskim] pleb. w Chrzypsku Wielkim o role zw. [Niewstąpie albo] Poświętne; wyrok oficjała utrzymuje w mocy wyrok Macieja Korzboka oficjała pozn. [z 1429 r.] (ACC 41, 23; por. ACC 12, 79v); 1464 tenże Wyszak daje s. Szczepanowi 1/2 G. oraz sprzedaje mu Kikowo z folw. i dworem za 200 zł (PG 7, 258).

1464 Szczepan Gnuszyński zapisuje ż. Dobce [siostrze Wawrz. z Wojnowic] po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 wsi G. (PG 7, 258); 1471 tenże kupuje od brata Jana⁴Tenże Jan zw. Jan Kikowski niegdyś z G. w 1481 r. kupił Przystanki (PG 9, 142); tenże w 1482 zwany Gnuszyńskim z Kikowa zapisał żonie oprawę na Kikowie (PG 9, 155) za 100 grz. cz. G. (1/3 z połowy wsi), która Janowi przypadła w działach (PG 8, 109v); 1472 Stanisław z G. kupuje od brata Jakuba kapłana cz. G. za 90 grz. (PG 8, 130v); 1476 tenże zapisuje Piotrowi mieszcz. z Szamotuł 3 grz. czynszu z pr. wykupu za 36 grz. na cz. G. (PG 9, 41v).

1479 Stanisław i Szczepan z G. zeznali, że wydzierżawili folw. Niewstąpie nal. do kościoła par. w Chrzypsku Wielkim od pleb. Stan. Mysznara (ACC 57, 110v); 1481 Stan. Gnuszyński zapisuje ż. Katarzynie po 80 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w G. (PG 9, 131v); 1493 Dobka ż. Szczepana Gnuszyńskiego zrzeka się swych części w Wojnowicach, Łagwach i w lesie zw. Chamrocze na rzecz Jana z Ostroroga kaszt. pozn. (PZ 22, 156v); 1495 Stan. Gnuszyński otrzymuje od swego bratanka Andrzeja [s. Szczepana altarysty w Chrzypsku Wielkim; → p. 6] pr. do sumy 74 grz. zapisanej na Biezdrowie i Zakrzewie (PG 7, 80); 1506 Barbara c. zm. Szczepana Gnuszyńskiego żoną Wojc. Niemierzewskiego (PG 13, 84); Krzysztof i Mikołaj Gnuszyńscy [ss. zm. Szczepana] z matką Dobką sprzedają Wojc. Niemierzewskiemu [swemu szwagrowi] 3 ł. os. w G. za czynsz 3 wiard. rocznie z pr. odkupu za 30 grz. (PG 13, 80v); 1507 Stan. Niemierzewski s. zm. Wojciecha sprzedaje z pr. odkupu wspomn. 3 ł. os. w G. Kilianowi Chrzypskiemu za 30 grz. (PG 13, 112v).

1478 wieś G. zalega z podatkiem (PG 58, 72v); 1508 pobór z 10 ł. i 1 wiard. od młyna (ASK I 3, 15); 1509 pobór od 10 ł., młyna i karczmy (ASK I 3, 53v); 1563 pobór od 11 ł., młyna korzecznego na gruncie wsi Nojewo [→ Zapłotny Młyn] o 1 kole oraz karczmy (ASK I 5, 230); 1564 11 ł. w G. → p. 5; 1577 pobór płaci Wojc. Gorzyński (ASK I 5, 699v); 1580 Dorota Gorzyńska płaci pobór od 4 ł., 4 zagr., 1 komor., 30 owiec i rzem. budowlanego (architector), a Jan Łowęcki płaci pobór od 4 ł., 3 zagr., 1 komor. i 1/4 ł. karczmarskiego oraz od mł. o 1 kole (ŹD 26; ASK I 6, 127).

5. 1411 Wojciech bp pozn. przenosi wieś G. z par. Chrzypsko Wielkie do par. Psarskie, gdyż dotychczas G. zbyt był oddalony od kościoła par. (Wp. 5 nr 181; ACC 34, 140v); 1423 Marek pleb. w Psarskiem w sporze z Wojciechem z G. i Piotrem ze wsi Cieśle [k. Buku] o dzies. (ACC 6, 74v); 1564 wiard. dzies. z 11 ł. os. w G. należą do uposażenia klucza buk. bpa pozn. (IBP 303).

6. 1419 świadkowie przy nadaniu sołectwa w Białokoszu: Jan zw. Sikora z s. Wojciechem z G. (PG 64, 130v); 1450 Mikołaj s. Wyszaka z G. student w Krakowie (AS 1, 127); 1457 Jakub s. Wojciecha [Wyszka?] z G. student w Krakowie (AS 1, 151); 1460 tenże Mik. Gnuszyński pleb. w Łodzi (ACC 40, 69); 1487 Andrzej s. Szczepana z G. student w Krakowie (AS 1, 278); 1494 tenże jako altarysta w Chrzypsku otrzymuje czynsz roczny 6 grz. z pr. wykupu za 80 grz. od Stan. Słomowskiego ze Słomowa (PG 7, 21); 1496 tenże prezentowany przez dziedziców Ceradza na plebana w Ceradzu Starym [obecnie Ceradz Kościelny]; oficjał wydaje wyrok na korzyść Gnuszyńskiego (ACC 73 k. 71, 72); 1507 Jadwiga Gnuszyńska wd. po Mik. Izdbieńskim [z Izdebna k. Sierakowa] (PG 13, 128).