GOLA

(1415 or. Gola, 1448 Golya) niezident. wieś, prawdop. na N od Sarnowy i NW od Miejskiej Górki.

1. 1434 n. pow. kośc. (BR 628 nr 98); par. nieznana1Z okolicznych wsi z kościołami parafialnymi, tzn. Sarnowa, Łaszczyn i Zakrzewo (k. Miejskiej Górki) można tu brać pod uwagę zwłaszcza tę ostatnią. W zapisce z 1432 o zapowiedzeniu przez woźnego sąd. dóbr Małgorzaty i Anny z Zakrzewa, tj. wsi Zakrzewo, Kawcze, Jasienie i G., wspomniano o ogłoszeniu tych zapowiedzi również w kościele par.; choć siedziby jego nie wymieniono, należy sądzić, że był to kościół w Zakrzewie. Z pozostałych wsi, Kawcze na pewno należało do tej par., być może więc zarówno G. i jak nieznane dziś także Jasienie, należały również do par. w Zakrzewie.

2. 1415-48 zeznania woźnych sąd. o dokonanych przezeń zapowiedziach lasów, łąk, pastwisk i dróg w dziedzinach: 1415 Sarnowa, Żołędnica, G., Zakrzewo [k. Miejskiej Górki], Kawcze [k. Ponieca] i Jasienie [niezident. k. Sarnowy], należących do stren. Jerzego Donina z Sarnowy (KoścZ 4, 158, dawna k. 55); 1423 Zakrzewo, Kawcze, Jasienie, Modła [k. Sarnowy)] Sarnówka, Łąkie [k. Sarnowy], Jałacino, → Dąbrówka [k. Sarnowy] i G., należących do tegoż Jerzego (KoścZ 7, 114); 1432 Zakrzewo, Kawcze, Jasienie i G. należących do szl. Małgorzaty i Anny z Zakrzewa (KoścZ 10, 128v); 1448 wsi G. należącej do ur. Jadwigi [siostry Anny], ż. Wojc. Ostrowskiego [z Ostrowa pow. kośc., k. Śremu] (BR 628 nr 140).

3. Własn. szlach. 1415 Jerzy, Jurga Donin z Sarnowy dz. w G. → p. 2; 1422 Małgorzata z Sarnowy świadczy przeciw temuż Jerzemu swemu synowi, iż G. jest jej ojcowizną (WR 1 nr 1122; WR 3 nr 965, w obydwu zapiskach błędna transliteracja nazwy wsi – Goła, zamiast Gola); 1423 Jerzy Donin dz. w G. → p. 2; 1424 tenże Donin dz. w Zakrzewie [k. Miejskiej Górki] zwalnia Małgorzatę swoją matkę od przysięgi dot. dok. w sprawie wsi Zakrzewo, Jasienie, Kawcze i G. (PZ 7, 162v-163).

1428 Jadwiga z G. i Jasień w sporze z Henrykiem Niałeckim (KoścZ 9, 103); 1432 Małgorzata i Anna z Zakrzewa dziedziczki w G. → p. 2; 1434 w dziale dóbr Jadwiga ż. Wojciecha [Wyskoty] z Ostrowa [k. Śremu] otrzymuje od siostry Anny, ż. Jana Chełmskiego kaszt. połanieckiego wsie Kawcze i G., w zamian za oddane Annie wsie Zakrzewo i Jasienie (BR 628 nr 98; KObce Ryc. 125); 1448 taż Jadwiga dz. w G.→ p.2; w [powtórnym] dziale dóbr taż Jadwiga daje swej siostrze, wspomn. Annie, wsie Zakrzewo i Jasienie w zamian za wsie Kawcze i G. (PG 3 k. 25-25v, dawniej PG 1, 41).

1464 Andrzej z Kawcza i G. pozwany przez Jana Twardowskiego pisarza ziemskiego kośc. o szkody wartości 26 grz. szer. gr (BR 628 nr 175); 1465 Andrzej, Mikołaj i Maciej bracia niedz. z Kawcza i G. zeznają o zapłaceniu Bernardowi, Teofilowi i Więcławowi braciom niedz., ss. zm. Jana Czekanowskiego alias Twardowskiego, niegdyś pisarza ziemskiego kośc. kwoty 20 grz. szer. gr (BR 628 nr 179); 1471 Katarzyna ż. Sylwestra alias Lasoty z Pniew sprzedaje Mikołajowi i Maciejowi braciom, dziedzicom w Kawczu, prawo bliższości do dóbr ojczystych i macierzystych we wsiach Kawcze i G. za 70 grz. (PG 8, 104v; BR 628 nr 192).

1471 Maciej i Mikołaj bracia, dziedzice w Kawczu sprzedają Zachariaszowi i Maciejowi braciom niegdyś z Ostrowa [k. Śremu] całą wieś G. za 100 grz. szer. gr (PG 8, 105v; BR 628 nr 193); 1473 Zachariasz niegdyś Ostrowski z G. sprzedaje Piotrowi Iłowieckiemu 1/2 tejże wsi za 30 grz. (PG 7, 217v); tenże Zachariasz z G. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Małgorzacie ż. Tomasza niegdyś Więckowskiego, siostrze swej, 4 1/2 ł. w Konarach pow. kośc., nabyte z pr. odkupu od Jana, Wincentego i Stanisława dziedziców z Czacza za 40 grz. (PG 7, 217v).

Uwaga: Poza lokalizacją znanych do dzisiaj wsi wymienionych w dobrach Dominów z Sarnowy, za wskazanym tu położeniem G. mogą też przemawiać wsie o pokrewnej nazwie: Golina i Golinka (na S od Ponieca) sąsiadujące o kilka km z Kawczem, wsią wymienioną od 1434 r. zawsze razem z G.

1 Z okolicznych wsi z kościołami parafialnymi, tzn. Sarnowa, Łaszczyn i Zakrzewo (k. Miejskiej Górki) można tu brać pod uwagę zwłaszcza tę ostatnią. W zapisce z 1432 o zapowiedzeniu przez woźnego sąd. dóbr Małgorzaty i Anny z Zakrzewa, tj. wsi Zakrzewo, Kawcze, Jasienie i G., wspomniano o ogłoszeniu tych zapowiedzi również w kościele par.; choć siedziby jego nie wymieniono, należy sądzić, że był to kościół w Zakrzewie. Z pozostałych wsi, Kawcze na pewno należało do tej par., być może więc zarówno G. i jak nieznane dziś także Jasienie, należały również do par. w Zakrzewie.