(1245 [fals. ok. 1548] Goliaza, 1532 Golyascha, 1545 Golaza, 1550 Golassa, 1556 Goluscha, 1558 Goleza, 1559 Golanicza, Golonza, Golin, 1565 Goløza, 1574 Gollin, 1944 Gollin), obecnie Golin, 5 km na NW od Człopy.

1. 1581 pow. pozn., par. Człopa (ŹD 44).

2. 1545, 1646 narożnik wsi G. z wsią Marta w dobrach Tuczno znajduje się przy brodzie → Angel nad rz. Sitnicą¹Ta sama gran. opisana została w fals. z 1245 r., nie oznaczono jednak dokładnie, który odcinek tej gran. dotyczy wsi G. Zob. Uwaga (PG 87, 304v; PG 255, 118); 1550 G. graniczy z Człopską Puszczą (PG 93, 99); 1558 G. graniczy z m. → Człopa; w pobliżu rz. Załumek (PG 102, 176v); 1559 gran. wsi opust. Załomie oraz wsi G. (→ p. 3) prowadzi od kopca nad jez. Kamień (przy drodze z Człopy do Załomia) i wzdłuż rz. Preza![ → Słopica] płynącej przez jeziora Kamień, Załomie i Dupka; rzeka z obydwoma brzegami i jez. Załomie należą do wsi Załomie, a pozostałe jeziora są w posiadaniu Piotra Czarnkowskiego s. Macieja; granica biegnie dalej w kierunku jez. Ostrowite, a następnie środkiem rz. Płociczny i środkiem rz. Sitnicy aż do kopca usypanego przy tej rzece, a stąd przez wzgórze Rawenberg, które dzieli opust. wieś Bercholt [obecnie Brzeźniak] od G., koło stawu Holgrund, będącego w posiadaniu mieszkańców G. i przez staw Propensee [→ Popęsik] z powrotem do punktu wyjściowego; wg tego źródła rz. Sitnica płynie z jez. Sitno do jez. Płocie Wielkie, a Płociczna z jez. Płocie Wielkie do jez. Ostrowite; wg drugiej wersji tegoż opisu granic rzekę łączącą jez. Płocie Wielkie z jez. Ostrowite nazwano również Sitnicą, jez. Holgrund zostało oddane w posiadanie lennikom wsi G., a wschodnią granicę stanowi nie staw, a struga Popęsik (WG 1 k. 139-140, 236v-237); 1574 narożnik dóbr Tuczno, opust. wsi Bercholt [obecnie Brzeźniak] oraz G. znajduje się nad rz. Płociczna; stąd biegnie gran. między G. a Bercholtem aż do roli zw. Sloien ; → Człopa (PG 21, 467).

3. Własn. szlach.; dobra → Człopa; 1532 Sędziwój Czarnkowski kaszt. przem. w podziale z bratem Maciejem otrzymuje m. in. dziedzinę G.; → Czarnków, → Człopa (PG 75, 594); 1558 Wojc. Sędziwój Czarnkowski [s. Sędziwoja] posiada m. in. G.; → Człopa (PG 102, 176v); 1559 tenże oddaje w lenno, na pr. obowiązującym panów Wedel, lennikom [Tomaszowi] Strucz z Stolkenberg i Jakubowi Werben z Wartenberg nowo zbudowaną wieś G. i opust. Załomie (→ p. 2); tenże równocześnie zastrzega sobie wolny przejazd przez rz. Prezę [→ Słopica?, obecnie Cieszynka] oraz bratu swemu stryjecznemu Piotrowi [s. Macieja] gwarantuje użytkowanie 1/2 jez. → Płocie [Wielkie] i Jamno (2 wersje dok.: WG 1 k. 138-142, 236v-238); 1565 tenże posiada m. in. G.; → Człopa, → Czarnków (WG 2, 15v); 1574 tenże sprzedając 1/2 dóbr → Człopa Wedigerowi von Osten wyłącza z tej sprzedaży jeziora będące w posiadaniu wspomn. (por. r. 1559) lenników (PG 21, 466v); 1581 Jadwiga Czarnkowska [wd. po Wojc. Sędziwoju] płaci pobór od 36 kawałków ról po 7 gr oraz od 8 zagr. i od 1 łana soł. w G. (ŹD 44).

4. 1581 1 łan soł. → p. 3.

5. 1628 kaplica w G. wybudowana niegdyś przez innowierców podlega par. w Człopie²Hipoteza Nowackiego dot. istnienia parafii w G. przed Reformacją wydaje się bezpodstawna (Now. 2, 395) (AV 7, 14).

Uwaga: Wieś G. wymieniona została również w falsyfikacie datowanym na r. 1245: Bolesław [Pob.] nadał rzekomo Sędziwojowi z Czarnkowa wsie Białą, G. i Rozdruzgę wraz z imm. ekon. (Pol. 2 s. 744; MK 79, 251v-252v; reg.: MS 5/2 nr 4987; por. → Czarnków przyp. 3); dokument ten był rzekomo transsumowany w 1546 r., a ostatecznie jego tekst znalazł się w transsumpcie zatwierdzonym i uzupełnionym przez króla o nowe koncesje w 1548 r. J. Pakulski, Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu, Warszawa 1982, s. 80, interpretując ten fals. nazwał G. błędnie Gałęzewem i nie powiązał tej wsi z późniejszą Gołężą (obecnym Golinem).