(1366 Golambino, 1397 Golanbyno, 1399 Golenbino, 1399 Golobino, 1400 Golannino!, 1420 [Goløbino], 1423 Golobino, 1446 Golambyno, 1496 Golabino, 1497 kop. 1659 Gołembino, 1514 Golabyno), obecnie Gołębin Stary, 9,5 km na E od Kościana.

1. 1474 n. pow. kośc. (PG 9, 16); 1366 par. Wyskoć? (Wp. 3 nr 1565); 1395?, 1409 par. własna → p. 5; 1510 dek. Kościan (LBP 130).

2. 1400 Wyszak Gryżyński zapowiada swe dziedziny: drogi boczne (indirecte vie) w Bonikowie, Spytkówkach i G. oraz całą dziedzinę Jaszkowo (Lek. 2 nr 2510).

3. Własn. szlach. 1397-[1430]¹Wyszak zmarł między 31 XII 1429 a 23 II 1430 (KoścZ 9 k. 257, 269) Wyszak Gryżyński [s. Wojsława z Gryżyny; → Gryżyna, transakcje Wyszaka z l. 1395-1429], dz. → Jaszkowa, zw. też Jaszkowskim.

1439 obl. 1440 Andrzej Jaszkowski [s. Wyszaka] pozywa Andrzeja Gryżyńskiego [s. Jana] z → Gryżyny o to, że gdy po śmierci Wyszaka objął opiekę nad jego małol. synami, to zajął na 3 l. → Jaszkowo, G., Gorzyczki i Łagiewniki; straty Jaszkowskiego wynoszą m. in. po 30 grz. rocznie z G. oraz pewne sumy za [zboże] ozime i jare z folwarków we wspomn. wsiach (KoścZ 12 k. 147,156).

1448²Z powodu przemieszania kart w księgach rezygnacji Kozierowski mylnie datował te działy na r. 1434 (K 2, 195; KObceRyc. 15) działy braci Andrzeja i Jana Jaszkowskich [ss. Wyszaka]: obaj otrzymują po 1/2 → Jaszkowa i po 1/2 G. oraz inne wsie; całe pr. patronatu w G. przypada Andrzejowi (PG 3, 28-28v; dawniej PG 1, 44-44v).

Część Jana Jaszkowskiego i jego spadkobierców: 1448 Jan z Jaszkowa zapisuje ż. Annie c. Piotra [Skóry] z Gaju [Wielkiego] sędziego pozn. po 300 grz. posagu i wiana na 1/2 → Jaszkowa oraz m. in. na 1/2 G. (PG 3, 37); 1470 tenże pozwany przez Uniesława niegdyś Kokorzyńskiego o zapłatę 20 grz.; jeśli nie spłaci tej sumy w terminie, ma za każde 10 grz. długu wwiązać Uniesława w czynsz z 1 ł. os. lub z 2 ł. opust. w swych dobrach (KoścZ 15, 507); 1480, 1482 Mikołaj Jaszkowski [s. Jana] zmienia warunki oprawy swej matki Katarzyny wd. po Janie [drugiej żony Jana]; zmiana ta nie dotyczy G., gdyż zarówno przedtem jak i potem do oprawy należało m. in. 1/2 G.; → Jaszkowo (PG 9, k. 122, 169).

1502, 1514 Jerzy [Ostroróg] Lwowski [z Lwówka] dz. G. [mąż Kat. Jaszkowskiej c. Mikołaja] (Cieplucha 178; KoścZ 18, 555); 1564 Zofia ze Zborowa Lwowska kupuje drugą cz. G. od Andrzeja Gawrońskiego [niżej; część Andrzeja Jaszkowskiego i jego następców].

Część Andrzeja Jaszkowskiego, jego córki i ich następców: 1473 Abraham Kębłowski i jego ż. Katarzyna c. Andrzeja z → Jaszkowa posiadają m. in. 1/2 G. (KoścZ 16 k. 17, 18v); 1474 tenże zapisuje swej ż. Katarzynie 500 grz. posagu i 700 grz. wiana na 1/3 z połowy → Jaszkowa oraz m. in. na 1/3 [z połowy?] G. (PG 9, 16); 1480 tenże z żoną sprzedają 1/2 G. Bartłomiejowi Krzyżanowskiemu kan. płockiemu oraz jego bratankom Maciejowi i Wojciechowi dziedzicom z Krzyżanowa za 450 grz. i 7 zł węg. (PG 9, 122); 1483 Bartłomiej kan. płocki z bratankami Maciejem i Wojciechem z Krzyżanowa zapisują Dobrogostowi Krzyżanowskiemu kantorowi płockiemu 8 grz. czynszu rocznego z 1/2 G. z pr. wykupu za 100 grz. (PG 9, 176); 1489 działy braci Krzyżanowskich [ss. Macieja albo Wojciecha?]: Tomasz otrzymuje od brata Marcina części w G. i w Grabianowie oraz na tych częściach zapisuje ż. Małgorzacie [c. Jana Jarogniewskiego³Cieplucha nazywa ojca Małgorzaty Janem Jaroszewskim z Barda; W Bardzie w tym czasie byli Jarogniewscy. (Cieplucha 147; Kartoteka SHG) z Barda] po 165 grz. posagu i wiana (PG 10 k. 117, 117v).

1496 Mik. Krzyżanowski żeni się z Jadwigą 1-mo voto Gawrońską z Gawron (Cieplucha 147); 1509 Jan s. zm. Tomasza Krzyżanowskiego dz. części w G. i w Grabianowie wyposaża siostrę Dorotę ż. Jana Więckowskiego (PG 13, 97); 1529 Marcin Gawroński [s. wspomn. Jadwigi z jej pierwszego małżeństwa] zabezpiecza dożywocie ż. Elżbiecie na 6 ł. w G. (Cieplucha 147); 1552 Andrzej Gawroński s. Marcina w G. → p. 4; 1564 tenże sprzedaje Zofii ze Zborowa Lwowskiej 1/2 G. za 7000 zł pol. (Cieplucha 147).

Inne wiadomości o G.:

1496 Małg. [z domu Strzępińska] ż. Jana Błociszewskiego rozporządza 1/3 swego posagu zapisaną na 1/2 G. (PG 7, 121v zapiska nie dokończona); 1497 Jan Olbracht nadaje Piotrowi Górskiemu star. wsch. prawo do różnych dóbr w Wielkopolsce, m. in. do 1/3! G., na której ciąży oprawa żony Jana Błociszewskiego (MS 2 nr 925).

1510 na 1/2 G. nal. do pana Wilkowskiego [?] ciąży czynsz roczny 13 wiard. dla altarzysty w Osiecznej (LBP 216); 1530 w G. 12 ł. [kmiecych], sołtys na 1 ł. i karczma (ASK I 3, 126v); 1563 cz. Andrzeja Gawrońskiego: 10 ł. os., karczma i wiatrak dziedz.; cz. Zofii Lwowskiej: 11 1/2 ł. os., karczma dor., 3 komor., 3 rzem. (ASK I 4, 168); 1581 1q 1/2 ł. os., 1 ł. opust., 5 zagr., 6 komor., 1 rzem., wiatrak dziedz. (ŹD 67; ASK I 6, 496v).

Kmiecie: 1393, 1397 Grzegorz s. Jakusza i Mikołaj włodarz z G., poddani Wyszaka w sporze z Janem oraz z córkami Dobiesława z Gorzyczek o zastaw (Lek. 2 nr 1506, 2453); 1398-99, 1403 Maciej kmieć z G. poddany Wyszaka pozwał Czewleja z Wyskoci o spalenie mu stogu żyta; Czewlej dowodzi przy pomocy świadków, że tego nie uczynił (Lek. 2 nr 2239, 2391; WR 3 nr 131; KP nr 1375); 1420 śwd. Andres Gołębiński [kmieć?] (WR 3 nr 790).

4. 1398 sołtys z G. (Lek. 2 nr 2239); 1400⁴W Metryce Zmarłych (Lub. C 31) wpisano pod inną datą dzienną i pod r. 1487 śmierć Pawła sołtysa z G. Nie wiadomo, czy to pomyłka autora Metryki, czy też wpis ten dot. innego sołtysa o tym samym imieniu (MPHn. 9/2, 41 przyp. 43, MPH 5, 629) zmarł Paweł sołtys z G. (MPHn. 9/2, 41); 1403 Kilian sołtys z G.⁵Z. Kędzierska wzmianki o tym sołtysie błędnie odniosła do wsi Gołębowo k. Obornik (RH 14, 60); Wincenty Trzcieliński toczy proces z Wyszakiem Gryżyńskim [z Jaszkowa i G.] i dowodzi przy pomocy świadków, że nie ukradł Kilianowi koni (KP nr 1375, 1392; WR 1 nr 723); 1429 Wyszak Jaszkowski w sporze z Maciejem sołtysem z G., który w określonym terminie ma sprzedać sołectwo (KoścZ 9, 236).

1530 w G. sołtys na 1 ł. (ASK I 3, 126v).

5. 1366 Jan [Doliwa] bp pozn. tworzy nową prebendę kanonicką w kat. pozn. i uposaża ją w dochody par. → Wyskoć, w tym m. in. w dzies. z 1/2 G. (Wp. 3 nr 1565); 1395 śwd. „dominus” Maciej z G. [zapewne pleban?] (WR 3 nr 24); 1409 wikary „de Gonabino” ma złożyć przysięgę, że dysponował na śmierć chorego księdza Marcina Siekierkę⁶Na podstawie tego przekazu Kozierowski stwierdził, że Marcin Siekierka, poprzednio w l. 1400-01 pleb. w Wyskoci, był wówczas plebanem w G. (SzPozn. 103; KR 3, 109). W l. 1418-28 był on pleb. w → Goniębicach, s. Drogosławy a brata Tomisława z Siekierek Wielkich [pow. pyzdr.] (PZ 3, 107); 1423 kop. 1488/92 z G. 11 wiard. i 3 gr [dziesięcin?] należy do uposażenia prebendy „Mosina” (LBP 47).

1510 par. G. [form. nie wypeł.] (LBP 130).

1610 w G. kościół drewniany 11 000 ŚŚ. Dziewic; pleban ma 1 ł. roli w 3 polach i dzies. z folw. G. (AV 4, 86-86v).

6. 1429 Anna z G. [szl.?, kmiotka?] żoną Samsona z Rąbinia (ACC 12 k. 132v, 137v); 1444-75 Szymon z G. s. Macieja [sołtysa? → p. 4], notariusz publiczny i skryba kl. lub. 1444-67, wikary w Lubiniu 1447, pleban w Krzywiniu 1456, pleban w Lubiniu 1463-76 (DBL nr 196, 205, 211, 212, 218, 223, 227, 230, 250, 254, 257, 284, 292, 293, 303, 307, 310; Wp. 5 nr 732; KsLub. nr 4451, 4452, 4459, 4460, 4465; Przem. A 15 b).