(1366 kop. 1775 Crusczino, 1366 Kruszczyno, 1387 or. Crusczino, Grusczino, 1388 Krusczino, 1389 Kruszino, 1398 Cruszczino, 1397 Cruscino, 1406 Cruszcziino, 1418 Crustino!, 1432 Cruschczyno, 1437 Gruschczino, 1510 Gruszczyno, 1531 Crvschczina) 2 km na N od Swarzędza.
1. 1508 n. pow. pozn., par. Swarzędz (ASK I 3, 20v).
2. 1353 sołtys w Gotartowie [obecnie Gortatowo] może łowić ryby w Cybinie aż do stawu rybnego zw. Gruszczyński (Wp. 6 nr 163); 1387 młyn (Lek. 1 nr 225, 235); 1510 z rozgraniczenia wsi kapitulnych Janikowo i Michowo [obecnie Mechowo]: m. in. odnowiono stary kopiec narożny, dobrze widoczny, między Janikowem wsią prepozytury kat. pozn., G. Łukasza Górki kaszt. lądzkiego i star. gen. wlkp. oraz Michowem kap. kat. pozn., po środku drogi publicznej z Gniezna do Poznania (PZ 26, 69v-70v; CP 381, 1-7); 1531 G. graniczy z Michowem i Gotartowem, z tym ostatnim kopcem gran. są dobrze widoczne (CP 111, 120); 1563 młyn o 2 kołach walnych (ASK I 5, 236); 1580 młyn o 3 kołach (ŹD 36; ASK I 6, 148v).
3. Własn. szlach. 1366 Jan dz. z C. i Tomisław dz. ze Swarzędza, bracia, poręczają bpowi pozn., że będą bronić od roszczeń innych osób Borowy Młyn na Cybinie, który Tomisław sprzedał bpstwu pozn. (Wp. 3 nr 1555, s. 785).
1388 Andrzej Lubowski z C. pozwany przez Piotra Jaworskiego mieszcz. pozn. o dług 18 grz. i 18 sk.; sąd wyrokuje, że Piotr Raszkowski jako posiadacz zastawny C. ma Jaworskiemu wypłacić tę kwotę i doliczyć ją sobie [do sumy zastawnej] (Lek. 1 nr 2811).
1388-91 Jasiek z K., Gruszczyński pełnomocnik sądowy Sędziwoja [Świdwy z Szamotuł] kaszt. gnieźn. (Lek. 1 nr 364; 1146); 1402-03 jego c., a ż. Mik. Chrzypskiego (KP nr 863, 1170).
1397-1403 Mik. Srebrnogórski, dz. ze Srebrnej Górki [pow. kcyn., obecnie Srebrna Góra]: 1397 tenże sprzedaje altarii Ś. Krzyża, Ś. Piotra i Andrzeja Apostołów, w kat. pozn. 3 grz. szer. gr czynszu rocznego na wsiach Srebrna Górka, Swarzędz i C. za 30 grz. (Wp. 3 nr 1973); 1402-03 z tymże toczy proces c. Jaśka z C, a ż. Mik. Chrzypskiego, która twierdzi, że Mikołaj nie zapłacił za dziedzinę C. (KP 863, 1170).
1406 Mościc [ze Stęszewa] kaszt. pozn. pozwany przez Kiełcza1Kiełcz z Paksina występuje 1402 r. jako pełnomocnik Mik. Srebrnogórskiego w jego procesie z żoną Chrzypskiego o C. (KP nr 863) z Paksina [pow. gnieźn., obecnie Pakszyn] o dziedziny Swarzędz i C. z tytułu pr. bliższości (KP nr 2685).
1406-33 Mik. Górka kanclerz kap. pozn.: 1406, tenże, [jako właśc. C.] toczy proces z kmieciami z C., a sąd wyrokuje, że „ab isto tempore, a quo ipsos kmethones inceperunt cremare”, ciż kmiecie winni mieszkać w C. przez rok i 6 tyg., a którykolwiek by z nich zasiał oziminę, będzie wolny od czynszu, jeśliby zgorzał, a kto by nie zasiał, winien dać czynsz, choćby pogorzał (KP nr 2775); 1428 tenże toczy proces z Boguszem z Budzisławia [Wielkiego w pow. gnieźn., obecnie Budzisław Kościelny] o dziedziny C. i Swarzędz (PZ 10, 159); 1432 tegoż rządca (procurator) z C., Stanisław toczy proces z kmieciem Mik. „Cassar” z Iwna (PZ 10, 159).
1418 Wincenty w C. [o nie podanej przynależności stanowej, zapewne szlachcic] występuje jako śwd. Jana, Małgorzaty i Anny, dziedziców w Głęboczku w ich procesie z Mikołajem z Brudzewa (WR 1 nr 961).
1510-12 Łukasz Górka: 1510 tenże właśc. G. → p. 2; 1512 temuż zezwala Zygmunt St., aby zapisał ż. Katarzynie z Szamotuł dożywocie na swych dobrach, m. in. na Swarzędzu i G. (MS 4/2 nr 10 209).
1508 [formularz nie wypełniony] (ASK I 3, 20v); 1563 pobór 4 1/4 ł., mł. dor. o 2 kołach walnych, karczma dor., krawiec (ASK I 5, 236); 1577 płatnik poboru: [Andrzej Górka] kaszt. międzyrz. (ASK I 5, 716v); 1580 płatnik poboru [Andrzej Górka] kaszt. międzyrz.: 3 1/2 ł., 4 komor., mł. dor. o 3 kołach (ŹD 36; ASK I 6, 148v).
Mieszkańcy: 1387 Staszek młynarz z G. toczy proces z panem Jakuszem Gwiazdowskim, który odpiera jego roszczenia o 12 grz. i o to, o co go obwiniał (Lek. 1 nr 225, 235); 1389 Piotrek Tworkowski nie staje w procesie z kmieciem z K. (Lek. 1 nr 559); 1406 zob. wyżej Mik. Górka; 1419 Mik. Szczodro colonus z C. w procesie z [Piotrem z Kobylina] dziek. kat. pozn. dowodzi, że dziekan bez prawa i bez jego winy wziął mu krowę wartości 1 1/2 grz. i żyto wartości 4 grz. i z powodu tej krzywdy odszedł od niego (WR 1 nr 1046).
4. 1366 Wojsław sołtys z K. (Wp. 3 nr 1558); 1389 w G. sołtys NN oraz ławnicy Wojciech Cursz, NN (Lek. 1 nr 524); 1409 sołectwo w G. (RH 14, 59); 1443 szl. Stanisław sołtys z C. (PZ 14, 229v).
6. 1437 szl. Stan. Świnka2Nie znamy żadnych transakcji Stan. Świnki dot. G. Byl on z pewnością w służbie Górków, właścicieli G. i w G. prawdopodobnie mieszkał, choćby przejściowo. Stąd przy jego imieniu określenie „de G.” Za tym przemawia też jego funkcja burgrabiego, a więc zaufanego Łukasza Górki, w pobliskich, królewskich Pobiedziskach, które od 1442 r. były w posiadaniu Górków (G.Star. 56) z G., burgr. gnieźn. 1452-53, wicewojewoda w Poznaniu 1442, burgr. pozn. 1447, burgr. w Pobiedziskach 1453 (ACC 61, 72; GUrz. C 14, C 17, C 953, C 930; Koz. Nieznane nr 49a).
8. Osada (?) o nie określonej chronologii (Hensel 2, 158-159).
1 Kiełcz z Paksina występuje 1402 r. jako pełnomocnik Mik. Srebrnogórskiego w jego procesie z żoną Chrzypskiego o C. (KP nr 863).
2 Nie znamy żadnych transakcji Stan. Świnki dot. G. Byl on z pewnością w służbie Górków, właścicieli G. i w G. prawdopodobnie mieszkał, choćby przejściowo. Stąd przy jego imieniu określenie „de G.” Za tym przemawia też jego funkcja burgrabiego, a więc zaufanego Łukasza Górki, w pobliskich, królewskich Pobiedziskach, które od 1442 r. były w posiadaniu Górków (G.Star. 56).