JANIKOWO

(1287 kop. XV w. Ianicowo, 1383 Jancowo, 1428 or. Ianikowo, 1478 Yanykowo) 7 km na NE od Poznania.

1. 1508 n. pow. pozn.; par. Kicin (ASK I 3, 8).

2. 1423 (kop. 1488/92) dwa młyny (LBP 26); 1510 mł. (LBP 25); 1563 mł. o 2 kołach (ASK I 5, 222v).

1500 J. graniczy z Koziegłowami i Michowem wsiami kap. kat. pozn.; gran. z Koziegłowami wymagają odnowienia; chociaż J. ma [oznaczone] gran. z Kicinem, to jednak 2 kopce gran., przy drodze z Poznania do Kleina, są zniszczone, jeden z nich podorany; kmiecie z Kozichgłów żalą się, że kmiecie z J. i Kicina wzbraniają im wypasu na nieużytkach (campi steriles), które uznawano za pastwiska, wówczas, gdy gran. były dobrze oznaczone; kmiecie z Michowa [obecnie Mechowo] żalą się, że kmiecie z J. przemocą czynią im szkody w zasiewach, zagarniają role, gdzieniegdzie ponad 2 zagony (sulci), a nie mogą się im przeciwstawić z powodu ich liczebności (CP 111 k. 1v, 18v-19).

1509 z wizytacji wsi Koziegłowy: granice z J. wymagają odnowienia kopcy [gran.], ponieważ podorywują się [w grunty Kozichgłów] i nie rozpoznaje się kopców (CP 111, 35v).

1510 rozgraniczenie wsi kapitulnych: odnowiono stary kopiec narożny, dobrze widoczny, między J. wsią prepozytury kat. pozn., Gruszczynem Łukasza Górki kaszt. lądzkiego i starostę gen. Wlkp. oraz Michowem kap. kat. pozn., po środku drogi publicznej z Gniezna do Poznania, następnie idąc tą drogą usypano przy niej kopiec, a potem prosto przez pole 6 kopców, z nich 2 kopce usypano na końcu pola, nad lasem, przez który płynie rz. Główna; w lesie nad brzegiem rzeki uczyniono na olszy 2 krzyże jako znaki gran., a przechodząc przez dalszą cz. lasu usypano przy nim kopiec i w pobliżu niego, na łące, następny kopiec pod groblą stawu rybnego kapituły pozn., zw. Michowski Staw, położony we wsi Michowo; od tych dwóch kopców idąc przez pole usypano 3 kopce, a następnie przez łąki Nakielec1Księga ziemska pozn. (PZ 26, 69v-70v) podaje Nakyelyecz, a w kopii z 1772 (CP 381, 1-7) nazwa ta jest przekręcona jako Nabyczlice (tak samo K 4, 90, na podstawie tejże kopii) 8 kopców, przez pole 11 kopcy, aż do drogi publicznej z Poznania do Kłecka; tu za zgodą stron zakończono rozgraniczanie i usypano kopiec narożny między J. i Michowem (PZ 26, 69v-70v; CP 381, 1-7).

1510 jezioro (LBP 25); 1511 J. graniczy z Michowem (CP 3 nr 144); 1531 J. graniczy z Koziegłowami i Michowem (CP 111 k. 117, 120; CP 3 nr 157).

3. Własn. kościelna, prepozytury w kat. pozn. 1287 Jan, Jakub i Mikołaj ss. zm. Jakuba prep. kat. pozn., ręcząc za zgodę ich brata Stefana, nieobecnego z powodu studiów, dają bpstwu pozn. Kryrowo [pow. pyzdr., obecnie Krerowo], a w zamian za to wszyscy czterej bracia otrzymują w dożywocie wieś kap. kat. pozn. I. z dziesięciną (Wp. 1 nr 583).

1423 (kop. 1488/92) J. wieś prepozytury kat. pozn. (LBP 26).

1436 kap. kat. pozn. przywraca Wojciechowi z Jaroszewa archid. pszcz. posiadanie wsi J., jeśli się na to zgodzi Wincenty abp elekt, a w przeciwnym wypadku Wojciech będzie posiadać J. po uzyskaniu przez elekta prowizji na stolicę arcybpią (AC 1 nr 201).

1470 Uriel Górka prep. pozn. [jako posiadacz wsi kap.] pozwany o [zaległe] wiardunki król. [podatek] z J. (PG 57, 90).

1500-80 J. wieś prepozytury kat. pozn.: 1500 wieś o licznych mieszkańcach (CP 111 k. 1v, 18v-19); pocz. XVI w. (CP 111, 58v); 1510 (LBP 25); 1510 (PZ 26, 69v-70c; CP 381, 1-7); 1531 (CP 3 nr 157); 1577 (ASK I 5, 681); 1580 J. wieś kap. kat. pozn. (ŹD 15).

1423 (kop. 1488/92) w J. 15 ł., płacą z ł. po 16 sk., po wiard. szer. gr i po 10 gr pospolitych [prawdop. tytułem czynszu i dzies. wiardunkowej]; mł. przed wsią, który dzierży król po Marcinie Odrygościu jako opust. po zabójstwie Bartka s. Cieszymira, płaci 1/2 grz. [komu?]; inny młyn, prepozyta, płaci 1 1/2 grz. monety pospolitej (LBP 26); 1478 Y. w wykazie zaległości podatkowych (PG 58, 72v); 1508 pobór: 9 ł. (ASK I 3, 8); 1509 pobór: 9 ł., sołtys z 2 ł. (ASK I 3, 45); 1510 pobór: 8 ł. (ASK I 3, 255); 1510 15 kmieci os. na półłankach, jeden kmieć uprawia cały ł., karczma, 3 zagr., mł. (LBP 25, 90); 1563 pobór: 5 1/2 ł., sołtys na 1 1/2 ł., karczma dor., mł. o 2 kołach dor., 1 komor. (ASK I 5, 222v); 1580 pobór: 6 ł., 4 ł. opust., 2 komor. (ŹD 15; ASK I 6, 103).

Kmiecie: 1428 Mirosław dawny sołtys w Sułowie a obecnie kmieć w I. kwituje Jana [z Czechła] dziekana kat. gnieźn. z 2 grz. zaległych za sołectwo w Sułowie (AC 1 nr 1610); przed 1500 kmieć Król z J. kupił budynki dworskie we wsi Michowo za 3 grz. (CP 111, 19).

4. 1509 sołtys płaci pobór z 2 ł. (ASK I 3, 45); 1509 prac. Jan sołtys w J. (DepTest. IV 127v); 1563 sołtys płaci pobór z 1 1/2 ł. (ASK I 5, 222v).

5. 1423 (kop. 1488/92) w J. 15 ł., płacą prepozytom kat. pozn. po 16 sk., po wiard. szer. gr i po 10 gr pospolitych [prawdop. tytułem czynszu i dzies. wiard.] (LBP 26); 1510 plebanowi w Kicinie płacą meszne, kmiecie po 1/2 gr, zagrodnicy po 1 gr (LBP 90); 1523 pap. na prośbę bpa pozn. potwierdza rezerwację 2 kanonikatów w kat. pozn. dla posiadaczy stopnia doktora, jeden z nich to preb. “fundi J.” [czyli prepozytura] (A 244).

8. Osada (?) nad zakolami rz. Głównej z X-XIII w., od tego miejsca na SW, na wydmie osada (?) z X-XI w. (Hensel 2, 186; Hensel 1, 71, pod hasłem Bogucin).

1 Księga ziemska pozn. (PZ 26, 69v-70v) podaje Nakyelyecz, a w kopii z 1772 (CP 381, 1-7) nazwa ta jest przekręcona jako Nabyczlice (tak samo K 4, 90, na podstawie tejże kopii).