1398 or. Kobelnyky (Lek. 2 nr 2213), 1417 Kobilniky (KoścZ 4, 318), 5 km na SW od m. Kościan.

1. 1450 n. pow. kośc. (PG 4, 82v); 1483 n. par. Białe Jezioro [obecnie Białcz Stary] (ACC 61, 98).

2. 1398 w zapowiedzi dziedzin Godziszewo i K. wymieniono zarośla, lasy, pastwiska, granice (Lek. 2 nr 2213); 1419, 1423 w zapowiedziach dziedzin K. i Kotusz wymieniono drogi (vie indirecte), łąki, pastwiska, lasy, zarośla, [wypas] żołędzi w dąbrowach (KoścZ 4, 426, dawniej f. 5; KoścZ 7, 108); 1469 łąki i pastwiska (PG 8, 10).

1566 w podziale K. wymieniono m. in. dwór z ogrodem, dwór po zm. Wojc. Kobylnickim, folw. z łąkami, „ogrody” [tj. zagrody! akt spisano w języku polskim] Kantorowski, Rybczyński, Miskowski, Kędziorkowski, Kapuściński, Kaczmarski, Kloszczyński, siedliska Ornapowskie, Janichowskie, Gruczewskiego (opust.), Krabuskie, Kloszczyńskie, Szopińskie, 2 sadzawki, pastewnik, skotnica, zapust ku Czaczowi przy granicy z Buninem [obecnie Ponin], gaiki przy drodze z Kościana do Białego Jeziora (KoścG 18, 155v-157).

1588 sadzawka Stryjewska (K 3, 264).

3. Własn. szlach. 1398-1402 Opacz, 1397-1437 z Kokorzyna, Kokorzyński: 1398 tenże zapowiada dziedziny Godziszewo i K. (Lek. 2 nr 2213); 1402 tenże toczy proces z Jędrzejem kmieciem z K. i dowodzi, że nie uderzył go po gębie, ale pchał ze swej roli (WR 3 nr 188).

1416 Wilczek Kobielnicki¹Cieplucha 187 podaje – niezbyt ściśle – że w latach 1398-1415 Wilczek i Jakub dziedziczyli w K. i Kotuszu współporęczyciel za Jaśka Szczodrowskiego (Wp. 5 nr 255), 1390-1415 tenże [z Kotusza] Kotowiecki, 1399 brat Jakusza Kotowieckiego (WR 3 nr 132).

1417 szl. Jadwiga z 1/2 dziedziny K. i folwarku pozwana przez Jakuba Kotowieckiego [brata Wilczka Kobielnickiego] (KoścZ 4, 318).

1417-29 Dziersław²Dzierslaw, brat Bartosza [czy identyczny z Bartoszem Palędzkim?] i zapewne także Sędziwoja, występował w 1405 r. jako niegdyś dz. Dąbrowy [w par. Skórzewo] (KP nr 2159, 2231), w l. 1420-26 mieszcz. w → Kościanie (p. 3A). Tenże sam, również jako niegdyś Dąbrowski, występował w 1427 r. jako wicewojewoda w Kościanie (KoścZ 8 k. 276, dawniej f. 59). Funkcję tę pełnił także później latach 1443-48, 1449-52, a w Poznaniu także jako wicewojewoda w latach 1452-53 (GUrz. C 763, 768, 771, 956) i najczęściej nadal pisał się Dąbrowskim lub z Dąbrówki (KoścZ 12, 263; KoścZ 13, 250; KoścZ 14 k. 1, 163; PZ 17 k. 109v, 132v). Pełnił funkcje oficjalisty w tenucie kośc. jako zaufany Łukasza Górki, starosty kośc. i wdy pozn. (A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970, s. 267, 304, 314; tu na s. 314 błędnie nazwano K. wsią król.). W latach 1444-49 posiadał cz. wsi Gorzyczki k. Czempinia, niedaleko od Kościana (Cieplucha 148; PG 3, 69). Syn Dziersława, Adam Dąbrowski był 1446-52 notariuszem wdy pozn. Łukasza Górki, od 1452 kan. kat. pozn., od tego roku na studiach, od 1454 scholastyk i w tymże roku dziekan kap. kat. pozn., ufundował kościół Ś. Mikołaja in Summo Poznaniensi. zm. 8 V 1494 (A. Gąsiorowski. op.cit., s. 314; Now. 1 s. 504, 602-604, 716, 731; Now. 2 s. 354, 612; SŹ 3, 162) z K. niegdyś Dąbrowski, Dziersław z K., Dziersław Dąbrowski z K. (WR 3 nr 642; KoścZ 8 k. 327v; KoścZ 9 k. 111v, 185v-186).

1419-23 Kusz z C., 1391-1427 tenże [z Kotusza] Jakub, Jakusz Kotowiecki³Zob. przypis 1, 1399 brat Wilczka Kotowieckiego (WR 3 nr 132), 1429 wspomn. jako zm., ojciec Macieja Kotowieckiego i innych dzieci (KoścZ 9, 169v): 1419, 1423 tenże zapowiada dziedziny C. i Kotusz (KoścZ 4, 426, dawniej f. 5; KoścZ 7, 108); 1421 tenże toczy proces z Maciejem dz. w Jeligowie, ponieważ poręczył mu za człowieka z C. (KoścZ 5, 292, dawniej f. 63).

1421 Kusz z K.⁴Nie jest identyczny z Jakubem z K. i Kotusza, ponieważ oni obaj występują w cytowanej zapisce niegdyś Karśnicki (WR 3 nr 774).

1429 Maciej Kotowiecki [s. zm. Jakuba Kotowieckiego] → p. 4; tenże w Kotuszu 1428-34.

1450 Czerna z Czachorowa kupuje K. za 60 grz. od dziedziców niedz. Mikołaja i jego bratanka Jakuba Kotowieckiego (PG 4, 82v); → p. 4.

1459-65 Bartosz, Bartłomiej z C., Kobylnicki (KoścZ 15, 78v): 1459 Piotr z Grzebieniska z siostrą Katarzyną, rodzeństwo niedzielne [dziedzice Grzebieniska], w asystencji stryja Sędziwoja z Ceradza [Starego] i wuja Stanisława z Niemieczkowa, zeznają, że Bartosz z C. zaspokoił ich roszczenia do mienia po matce w wysokości 170 grz., to jest do posagu i wiana, jakie ich matka Anna wyniosła z dziedziny Niemieczkowo do ich ojczystej dziedziny Grzebienisko, a potem wyniosła z Grzebieniska do dziedziny C., do tegoż Bartosza (PZ 17, 253v); 1462 Bartłomiej zapisuje ż. Annie po 100 grz. półgr posagu i wiana na 1/2 C., na całym sołectwie w C., wyłączając od zapisu wielki folwark położony pod Krzonem (PG 6, 214); 1463 tenże kupuje od swej siostry Jadwigi jej prawa bliższości do majątku po ojcu i matce we wsi K. za 200 grz.; Jadwiga żona [Jana] Mścicha z Chwałkowa [Kościelnego k. Książa] w asystencji stryjów Opacza z Goślinki [k. Gośliny Murowanej], Mik. Kotowieskiego [z Kotusza], Jana Strzępińskiego, Jana Mleczko ze Zborowa i Bernarda z Wysoczki [k. Buku] wujów (PG 6, 164); 1469 tenże wspomn. jako zm., ojciec Peregryna i Wojciecha (PG 8, 10).

1469-1518 Peregryn, Pielgrzym, Piotr Pielgrzym dz. w K., Kobylnicki, Kobelnicki, Kobyliński [!] (KoścZ 16, 296; Cieplucha 187): 1469 tenże i Wojciech, bracia niedz., ss. zm. Bartosza Kobylnickiego w asystencji stryjów i wujów [imion nie podano] sprzedają z zastrz. pr. wykupu Mikołajowi i Jakubowi z Kotusza, stryjowi z bratankiem (nepos) niedzielnym, 1/2 dziedziny Kotusz z sołectwem, z 1/2 łąk i pastwisk, którą to 1/2 Kotusza matka Wojciecha, a macocha Peregryna jako swój posag i wiano posiada tytułem sprzedaży z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 10); 1483 tenże sprzedaje klasztorowi w Obrze 12 grz. czynszu rocznego na dziedzinie C. za 150 grz. półgr z zastrz. pr. wykupu, a w imieniu kmieci z C. przyjmują ten czynsz Jan sołtys i Andrzej Lichy kmieć, zaś Peregryn zobowiązuje się zeznać tę sprzedaż przed star. gen. wlkp. (ACC 61, 98; nieściśle Krasoń 142); 1490 tenże zeznaje 16 grz. dobrej monety długu na rzecz opata i kl. w Obrze (ACC 67, 48v-49); 1491 tenże na 1/2 K. zapisuje ż. Małgorzacie c. zm. Kaspra Dąbrowskiego po 70 grz. posagu i wiana (PG 10, 137); 1493 tenże sprzedaje Maciejowi Wargowskiemu 1/2 wsi Szypłów w pow. pyzdr. za 150 grz. (PG 10, 189v); 1500 tenże swej ż. Zofii zapisuje po 100 grz. posagu i wiana na [tej] 1/2 wsi C. gdzie poprzednia ż. [Małgorzata] nie miała zapisanego posagu, na folw. i na dworze, wyłączając [od zapisu] sołectwo (PG 12, 114); 1501 tenże od Małg. Kotowieckiej [z Kotusza] kupuje na wsi Kotusz 3 grz. czynszu rocznego za 40 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 12, 150v); 1502 tenże zeznaje 8 grz. i 16 gr długu z tytułu zaległego czynszu na rzecz opata i kl. w Obrze i zobowiązuje się zapłacić go w ratach (ACC 79, 117v, dawniej f. 208v); 1513 tenże uwalnia K. od 2 1/2 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 30 grz. na rzecz opata i kl. w Obrze (Obra B 3 s. 246-247, 304); 1517 tenże zeznaje, że Jan Leszczyński podkom. kal. i star. radziejowski zaspokoił jego roszczenia z tego tytułu, że do swojej wsi Lasocice ze wsi C. uprowadził kmiecia Stefana z 8 końmi, 8 krowami, 60 owcami i rzeczami domowymi wartości 20 grz. (KoścZ 23, 25v); 1517 tenże, wuj Petroneii Chwałkowskiej [z Chwałkowa k. Książa] żony Jakuba Strzeżewskiego (PG 15, 16); 1518 tenże, wuj Małgorzaty, ż. Jana Ceradzkiego (PG 15, 216).

1511 Stanisław Wrona Kobylnicki (Cieplucha 187); 1514 wd. po nim, Barbara wraz z siostrą Dorotą, wd. po Stanisławie Polickim, dziedziczki w Radolinie w pow. kon., całą tę wieś wraz z młynem na Warcie dają Sędziwojowi Polickiemu, s. Doroty (PG 15, 10).

1518 K. uwolnione od czynszu rocznego 8 grz. od sumy głównej 100 grz. na rzecz opata kl. w Obrze (Obra B 3, 250).

1528-32 Piotr Pielgrzym Kobylnicki [czy identyczny z Piotrem z lat 1468-1518 ?]: 1528 tegoż c. Małgorzata, ż. Jana Dębieńskiego (PG 16, 251v); 1531 tenże swą cz. po ojcu i matce w K. sprzedaje bratu Wojc. Kobylnickiemu (PG 16, 418); 1531 tegoż ż., Kat. Drogoszewska [c. Mikołaja z Drogoszewa i Marty z Dębicza w pow. pyzdr.] Januszowi Latalskiemu, kaszt. gnieźn. i star. inowrocł., sprzedaje z zastrz. pr. wykupu za 200 zł swą oprawę, którą pierwszy mąż zapisał jej na 1/2 cz. wsi Taczały oraz sprzedaje mu cz. dziedz. tej wsi, którą nabyła od Łukasza Taczalskiego (PG 16, 456); 1532 tenże kupuje za 400 grz. od Piotra Paksińskiego cz. wsi Paksino [obecnie Pakszyn] w pow. gnieźn. oraz na 1/2 cz. tej wsi zapisuje ż. Kat. Dębickiej [czyli Drogoszewskiej] po 100 grz. posagu i wiana (PG 16, 513).

1531-15 Wojc. Kobylnicki: 1531 tenże na 1/2 swej cz. wsi K. zapisuje ż. Dorocie, c. zm. Jana Rogalińskiego, po 250 grz. posagu i wiana (PG 16, 440v); 1535 → niżej Jakub.

1535 Jakub Kobylnicki swą cz. po ojcu w K. sprzedaje bratu Wojc. Kobylnickiemu za 80 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 16, 733).

1564 Maciej Kobylnicki w K. (IBP 305).

1566 Anna Kobylnicka żona Jana Skałowskiego oraz Jan, Wojciech, Malcher i Andrzej Kobylniccy ss. Macieja Kobylnickiego dzielą dobra w K.; wspomn. m. in. składniki majątku po zm. Wojc. Kobylnickim: sołectwo i dwór (KoścG 18, 155v-157).

1581 w K. działy Piotra i Marcina Skałowskich oraz Jana Kobylińskiego (ŹD 59; ASK I 6, 475v).

Areał: 1499 K. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62, 11v); 1510 2 3/4 ł. osiadłych [kmiecych], 3/4 ł. z folw.; 5 1/4 ł. opust., nie uprawiane z wyjątkiem 1/2 ł., który uprawia kmieć; 2 ł. sołectwa, 6 zagr., 1 karczma (LBP 129); 1530 pobór: 3 ł. (ASK I 3, 120); 1563 pobór: 4 1/4 ł. i 1 kwarta, 1 karczma dor., 1 wiatrak dor. (ASK I 4, 141); 1564 2 1/2 ł. Macieja Kobylnickiego (IBP 305); 1581 pobór: części Piotra i Marcina Skałowskich: 2 półł., 2 zagr.; cz. Jana Kobylińskiego 2 3/4 ł.. 3 zagr., 1 [półł.?] opust., rataj (colonus) od 1 pługa, 1 wiatrak dor. (ŹD 59; ASK I 6, 475v).

Mieszkańcy: 1402 kmieć Jędrzej, 1421 człowiek [imię nie podane] z C., 1429 ławnicy Hanusz i Nikiel → p. 4; 1483 kmieć Andrzej Lichy, 1517 kmieć Stefan → wyżej; 1566 kmiecie Andrzej, Walenty, Janek, Marek, Niemiec, zagrodnicy Kloska, Szymon, Żegański [kmieć albo zagrodnik] Krabus → p. 2.

4. 1429 sąd wyrokuje, że Maciej Kotowiecki [s. zm. Jakuba Kotowieckiego z K.] w procesie z Januszem Sulewskim i kmieciem (laycus) Wiechem ma przyprowadzić do sądu sołtysa [!] Janusza Gotę [właśc. Jeligowa], który winien zaprzysiąc, iż w miejsce sołtysa brał udział w sądzie i sąd zagaił, wówczas gdy Maciej Kotowiecki uzyskał wyrok skazujący Janika Wiecha za długi, ponieważ ten nie postawił poręczycieli, a nadto Maciej Kotowiecki winien w tej sprawie doprowadzić do sądu Hanusza i Nikła ławników z K., a ci winni zeznać, powołując się na swą dawną przysięgę, że tak właśnie wyrokowali na rzecz Macieja Kotowieckiego (WR 3 nr 1387).

1450 Czema Kobylnicki [z Czachorowa, → p. 3] wykupuje sołectwo w K. (Cicplucha 187); 1462 sołectwo w C. (PG 6, 214); 1483 sołtys Jan (ACC 61, 98); 1500 sołectwo → p. 3; 1510 2 ł. sołectwa (LBP 129); 1566 w podziale dóbr w K. wspomn. m. in. składniki majątku pozm. Wojc. Kobylnickim: sołectwo z łąkami i dwór (KoścG 18, 155v-157).