KOŹMINEK

1334 kop. 1610 Kozminek (Wp. 2 nr 1138), 1407 Coszminecz (KoścZ 3, 66v), 1416 Coszmin (KoścZ 4, 220), Cossmin (KoścZ 4, 229), 1427 Coszmyn (KoścZ 8, 369v), 1428 Kosmyn, Cozmyn (WR 3 nr 1332), 1439 Cosmin (CMP nr 122), 1528 Kosmin, Kozmin (Reces 17), 1530 Cozmyn Monachorum (ASK I 3, 123), 1545 Coszmynek (KoścZ 29, 51v), 1944 Koschmin, 8 km na NW od Babimostu.

1. 1438-40 pow. kośc. (Wp. 5 nr 622, 649), 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 4); 1582 par. Kręsko (ŹD 73; → p. 5 i przyp. 1)

2. 1425 Wata z Kosiczyna, Materna z Kręska i Jan z Kosiczyna toczą proces o rozgraniczenie Kosiczyna, Kręska i C. (KoścZ 8, 177); 1462 w sprawie młyna w C. zawierają ugodę Stanisław ze Zbąszynia i Jan opat z Paradyża z jednej oraz Mikołaj, Dobrogost, Sędziwój i Jan dziedzice z Kosiczyna z drugiej strony (KBR nr 142); 1528 granica między K. w Królestwie Pol. a Dąbrówką i Opalewem w księstwie głog. biegnie od kopca narożnego przy drodze z Dąbrówki do K. w lesie zw. Mały las do kopca na końcu pól wsi K. pod borem panów ze Szczańca; stąd do kopca na końcu ról mieszkańców wsi K., dalej prosto do łąk zw. Roerwyssen (w tekście niem.: Stahrwiesen), które należą do wsi K. opata parad. i stąd obok wspomn. lasu (Mały Las?) aż do kopca narożnego przy rz. Zgniłej Obrze, który dzieli Kosiczyn i K. w Królestwie od Dąbrówki w księstwie głog. (Reces 17); 1545 granica między C. opata parad. a Kręskiem biegnie od kopca narożnego pod Brudzewskim laskiem opodal strugi, który to kopiec dzieli Brudzew, Kręsko i C., wzdłuż wspomn. strugi do brodu Hamerfort, a stąd do kopca narożnego między Kosiczynem, Kręskiem a C. (KoścZ 29, 51v-52); 1334! (interpol. 1544-1610) granica między Kręskiem a K. biegnie od kopca narożnego między Kręskiem, Brudzewem i K., który leży pod lasem Brudzewskim, wzdłuż strugi aż do miejsca zw. Hamerfort, a stąd do kopca narożnego na błoniu między lasami; kopiec ten dzieli Kręsko, Kosiczyn i K. (Wp. 2 nr 1138, o interpolacji → cz. I s. 725-726); 1617 nowe kopce na granicy miedzy Kręskiem i K. usypano nad strugą zw. Hamerfort czyli Tepermil, przepływającą przez stawy należące do Kręska, oraz na miedzy prowadzącej w stronę rz. Zgniła Obra (PP 4, 92-93).

3. Własn. szlach., następnie klasztoru cyst. w Paradyżu.

1407 Lest i jego matka z C. toczą proces z Jakubem Rormanem i Hannosem Hermanem [mieszczanami kośc.] o szkody wyrządzone przez Lesta (KoścZ 3, 66v); 1416 Fryderyk (Fredrich) Lest z C. toczy proces z Materną z Kręska; Materna przeprowadza dowód ze świadków, że Fryderyk z 18 szlachcicami najechał Kręsko i zadał mu 9 ran (KoścZ 4 k. 220, 229); 1423 Manlyn Lest i jego brat Janusz dziedzice z K. toczą proces z Mik. Watą z Kosiczyna, który oskarża ich, iż napadli z 12 szlachcicami na jego dom, uwięzili go i wymusili 600 grz. okupu (Wp. 5 nr 370).

1427 [Mikołaj?] Wata z C. kaszt. żon. (KoścZ 8, 369v; UDR I/1, 167); 1428 Mik. Wata [z K., zapewne także z → Kosiczyna] toczy procesy z Materną Kręskim: o zatarasowanie ściętymi drzewami dawnej drogi, o wycięcie drzew w borze, o odmowę przez Maternę osądzenia swego kmiecia oskarżonego przez Watę, o 8 sztuk bydła (pecudes) i 2 wozy, o 2 1/2 kopy sztuk bydła i 300 owiec zagnanych do K.; Mik. Wata dowodzi przy pomocy świadków, iż zajął on bydło Materny na swej dziedzinie K. (KoścZ 9 k. 66v, 68v-69, 80; WR 3 nr 1332).

1437 Wojc. Wata ze wsi C. [także z → Bobowicka, Nądni] śwd. (PyZ 8, 15); 1438 Jan niegdyś dz. w K. w pow. kośc. sprzedaje swemu bratu rodzonemu Wojciechowi 1/2 wsi K. za 250 grz. (Wp. 5 nr 622; CMP nr 121); a. 1440 Wojciech sprzedaje K. → niżej; 1443 Wojc. Wata niegdyś Koźmiński (PZ 14, 151); 1450 Zofia ż. Wojc. Waty z → Bobowicka umarza dok. dot. jej posagu i wiana oprawionych na C., tak by dok. ten nie miał mocy prawnej wobec kl. paradyskiego (KoścZ 14, 62v).

1439 Sędziwój z Ostroroga daje Janowi opatowi z Paradyża wieś C. i 85 grz. a otrzymuje w zamian Mnichy i Miłostowo w pow. pozn. (Wp. 5 nr 641; CMP nr 122); 1440 Stanisław z Ostroroga podstoli kal. i starosta gen. Wlkp. ręczy za swego ojca Sędziwoja, że uwolni on od pretensji osób trzecich wieś K., którą wspomn. ojciec kupił od Wojciecha niegdyś z K. a natępnie sprzedał ją Janowi opatowi parad. (Wp. 5 nr 648); 1440 tenże Stanisław oświadcza, że sam zobowiązuje się uwolnić od pretensji osób trzecich wieś K. (Wp. 5 nr 649).

1508-09 [formularz poboru nie wypełniony] (ASK I 3 k. 4, 39v); 1530 pobór od 9 ł. (ASK I 3, 123); 1563 pobór od 13 1/2 ł., 3 komor., 1 rzem., 1 piwowara (braxens cerevisiam; ASK I 4, 154); 1577 wieś K. opata parad. (ASK I 5, 681v); 1580 pobór od 13 1/2 ł., od 2 zagr. po 6 gr, od 11 zagr. po 4 gr, od 2 komor., 2 rzem. (ŹD 15).

5. 1564 dzies. z K. płacona jest bpowi pozn. do Pszczewa (IBP 307); 1603 kościół w C. odzyskany z rąk innowierców, nie obsadzony jeszcze przez duchownego katolickiego1Kościół par. w K. nie został wspomn. w LBP (1510). Now. 2, 458, przyjmuje zatem, że założony został po 1510 przez cystersów parad., a potem w XVII w. był filią kościoła par. w Kręsku. Rejestr poborowy z 1582 wymienia jednak K. w par. Kręsko (ŹD 73). Kościół par. powstać mógł dopiero po tej dacie. Być może zresztą nigdy nie posiadał pr. parafialnych i już przed 1603 był kościołem filialnym. W wizytacji z 1603 nie ma wyraźnego stwierdzenia, że chodzi o kościół par. w K.; wizytator nie dotarł zresztą do K., gdyż wiedział, że nie ma tam duchownego, który mógł udzielić jakichkolwiek informacji (AV 3, 24v).

1 Kościół par. w K. nie został wspomn. w LBP (1510). Now. 2, 458, przyjmuje zatem, że założony został po 1510 przez cystersów parad., a potem w XVII w. był filią kościoła par. w Kręsku. Rejestr poborowy z 1582 wymienia jednak K. w par. Kręsko (ŹD 73). Kościół par. powstać mógł dopiero po tej dacie. Być może zresztą nigdy nie posiadał pr. parafialnych i już przed 1603 był kościołem filialnym. W wizytacji z 1603 nie ma wyraźnego stwierdzenia, że chodzi o kościół par. w K.; wizytator nie dotarł zresztą do K., gdyż wiedział, że nie ma tam duchownego, który mógł udzielić jakichkolwiek informacji.