1282¹Falsyfikat?. → Górka k. Krzywinia, przyp. 1 obl. 1570 Magna Lanka (Wp. 1 nr 506), 1310 obl. 1608 Antiqua Lanka (Wp. 2 nr 930), 1391 or. Welgalanka (Lek. 2 nr 106), 1396 Magna Løka (Lek. 2 nr 1834), 1398 Magna Lanka (WR 3 nr 110), 1401 magnum Lanke (ZSW nr 374), 1408 Welka Lanka (WR3 nr 366), 1415 Maius Lanka (KoścZ 4, 44), 1418 Lanka (WR 3 nr 683), 1422 Velicalanka (WR 1 nr 1123), 1422 Wylga Lanka (WR 3 nr 964), 1422 utraque Lanka (WR 3 nr 929), 1427 Maior Llanka (ACC 10, 178), 1436 [Starolanka²Forma ta zawarta jest w nazwisku Starolanczsky. Jan Czewlejowic (→ przyp. 4) pisał się ze Starołęki, co odnosi się zapewne również do Ł.W., a nie do Starołęki pod Poznaniem, jak podaliśmy w ślad za KR 6, 105 w haśle → Dymoczewo] (KoścZ 11, 252v), 1445 Lanka Wyelga (PG 2, 125), 1449 Wyelkalanka (KoścZ 13, 380), 1464 Lanka Maior (KoścZ 14, 138), 1469 Magna Lanky (KoścZ 15, 397), 1510 Magna Lang (LBP 118), 8,5 km na NE od Ponieca.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystrykt w Poniecu; w jego gran. mają znaleźć się wsie Łęka Nowa [= Mała] i A.L. (Wp. 2 nr 930).

1445 n. pow. kośc. (PG 2, 125); 1510 n. par. Żytowiecko (LBP 119).

2. 1401-02 Jan Gryżyński oraz Pietrasz Golski z matką i braćmi mają dokonać w sposób polubowny rozgraniczenia wsi Gola i L. przy pomocy opola [starców opolnych?] i ujazdu (KoścZ 2, 12v; ZSW nr 374).

1404, 1415 zapowiedzi pastwisk, gajów i dróg → p. 3.

1418 Borek Gryżyński rozgranicza L. z Krzemieniewem Dobrogosta Koleńskiego przy pomocy opola [starców opolnych]; Brylewscy przerywają te czynności (wstluknąly convicinitatem) tam, gdzie rozpoczyna się gran. L. z Brylewem; Koleński ocenia szkodę na 60 grz., lecz sąd oddala jego roszczenia i pozostawia stronom decyzję co do dalszego postępowania w sprawie gran. L. z Brylewem (KoścZ 4, 393v-394, dawniej 236v-237); 1419 Borek Gryżyński oraz Szczepan (Stephanus) i Pietrasz z Brylewa rozgraniczają L. od Brylewa przy pomocy ujazdu (WR 3 nr 729; KoścZ 4, 434v-435); 1420-21 Borek Gryżyński, Pietrasz Golski i opat lub. rozgraniczają M.L., Golę i → Bieńsko³Pełne regesty → Bieńsko. Zaznaczyć tu jedynie należy, że wszystkie cytowane tam teksty dotyczą Ł.W., a Łęka Mała (błędnie wymieniona w haśle Bieńsko) w ogóle w tych rozgraniczeniach nie była wymieniana (KoścZ 5, 321; KoścZ 6 k. 48, 65, 95, 123v); 1424 Borek, Andrzej, Wojsław i Jan z Gryżyny w sporze z Pietraszem Golskim o granice między Golą a M.L. (KoścZ 8, 69).

1420 sąd postanawia, że Czewlej niegdyś Łęcki ma zeznać wraz z 2 szlachcicami, że kopiec narożny M.L. i Czarnkowa [obecnie Czarkowo k. Ponieca] jest „prawy” [tzn. prawidłowo oznacza granicę] i ustanowiono go zgodnie z prawem (WR 3 nr 614).

1449 W. graniczy z Siemowem (KoścZ 13, 380).

1470 las nal. do M.L., [cz. Opalińskich] → p. 4.

3. Własn. szlach. 3A. Wawrz. Ochelski, Czewlej Łęcki, Koskowie oraz ich spadkobiercy w Ł.W. (1391-1517):

1391-1407 Wawrz. Łęcki [identyczny z Wawrz. Ochelskim h. Wężyk (MHP nr 74) z Ochli w pow. pyzdr.] z W. (M.L.): 1391 tenże w sporze z Piotrem z Zalesia [prawdop. k. Kobylina; pow. pyzdr.] o Ochlę, która była częścią Targoszyc i o in. wieś, którą Piotr trzymał w zastawie (Lek. 2 nr 106, 107); 1393, 1398 tenże śwd. (WR 1 nr 182; WR 3 nr 110 tu nazwany błędnie Ocheb!, recte: Ochel[ski]); 1393 tenże pozwany przez Brylewskiego o to, że z 5 towarzyszami najechał na jego dziedzinę (Lek. 2 nr 1496); 1395 tenże w sporze z [Gunterem?] Pradlem; w sporze może go zastępować Czewlej Łęcki [z Ł.W.] (Lek. 2 nr 1723); 1396 tenże pozwany o kradzież, ma zapłacić Helenie [osoba niezn.] 20 sk. za zabraną jej odzież (Lek. 2 nr 1834); 1407 temuż Jan Gryżyński dowodzi przy pomocy świadków, że kupił od niego łąkę i lasy [zw.] → Bieńsko (WR 3 nr 352); 1408 Jafroszka wd. po Wawrz. Ochelskim → niżej: Jasiek Koska.

1395-1420 Czewlej Łęcki: 1395 tenże → wyżej; 1416 tenże? śwd. (WR 3 nr 614); 1420 tenże niegdyś Łęcki⁴Tenże Czewlej przebywał później w → Dymoczewie (WR 3 nr 1073a); jego ss. byli: Wincenty z → Dymoczewa, Jan Czewlejowic niegdyś ze Starołęki [czyli z Łęki Wielkiej] a później z Przyborówka k. Szamotuł oraz Sędziwój, który został zabity przez Gotarda z Przyborowa w czasie najazdu na Przyborówko (→ Dymoczewo oraz: WR 1 nr 1559; KoścZ 9, 283; PZU k. 109, 114v) → p. 2.

1398-1411? Jasiek Koska z M.L. śwd. (WR 3 nr 110, 262, 291, 333, 443).

1401-24 Wierzchosława (Wierzchoszka) ż. Jaśka Koski: 1401-23 taż w sporach z Gryżyńskimi: 1401 taż dowodzi, że Jasiek [Koska] nie ukradł Janowi Gryżyńskiemu żyta wartości 1 grz. (WR 3 nr 182), 1404 taż w sporze ze wspomn. Gryżyńskim dowodzi, że jej matka posiadała [Ł.W.], a Jan Gryżyński przysłał 12 pługów z 24 ludźmi i sam szedł z 3 szlachcicami oraz zaorał role [zajął role nal. do matki Wierzchosławy] (WR 3 nr 231; KoścZ 2, 77); 1423 taż w sporze z Borkiem Gryżyńskim [s. Jana] m. in. o role; Borek ma stawić przed sądem sołtysa z ławnikami z M.L. (KoścZ 7, 104; KoścZ 8, 3v); 1408 taż pozwana przez Jafroszkę wd. po Wawrz. Ochelskim [Łęckim], która dowodzi, że Wierzchosława krzywdziła matkę Tomisława, posiadającą części w Łęce Małej i w W.L.; ojciec Tomisława pozwał ją z tego powodu (WR 3 nr 366); 1408 taż w sporze z Jafroszką i jej dziećmi z Bukownicy [wydaje się, że to Jafroszka wd. po Wawrz. Ochelskim] o 1/3 części w Łęce Małej i 1/3 części w M.L. oraz o role zw. zbytki (residuitates wlgariter sbithki; KoścZ 3, 84v); 1422 taż w sporze z Tomaszem [Tomisławem?] z W.L. dowodzi, że nie zabrała mienia pozostałego po jego synu (WR 3 nr 964); 1424 taż → niżej: Jan s. Jana Koski.

1413-59 synowie Jaśka Koski: 1413-24⁵Nie znamy daty śmierci Jaśka Koski (ojca). Przyjmujemy umownie, że wzm. z 1411 odnosi się jeszcze do ojca, a wzm. z 1413 już do jego syna Jasiek (Jan) Koska, 1413-32 Dziersław, 1419-59 Piotr (Pietrasz):

1413-24 Jan (Jasiek) Koska s. Jaśka Koski (WR 3 nr 505, 573, 640, 679, 683, 729, 743, 749, 918): 1420 tenże w sporze z Liskiem [Wyskotą] z Oporowa (KoścZ 6, 23v); 1424 Borek Gryżyński w sporze z Wierzchosławą Łęcką dowodzi, że Jan, który zabił [jej syna] Jana [Jaśka] Łęckiego, już od 4 tygodni nie był jego sługą, chlebojedźcą, urzędnikiem ani starszym (WR 3 nr 1081).

1413-47 Dziersław Koska [s. Jaśka Koski] (WR 1 nr 1123; WR 3 nr 493, 574, 933, 1074, 1411; KoścZ 9 k. 170, 172v): 1422 tenże śwd., [przebywa] u pana (est apud dominum) Przybysława [Gryżyńskiego] (WR 3 nr 935); 1424 tenże w sporze z Wichną z Bodzewa (KoścZ 8, 24v); 1428-29 tenże oraz Bernard z → Mirzewa toczą spór z Janem kmieciem z Bodzewa (KoścZ 9 k. 131, 136, 157); 1428 tenże z bratem Pietraszem kupują od Bernarda Mirzewskiego [cz.?] Mirzewa wraz z rolami obsianymi zbożami ozimymi za 20 grz. (KoścZ 9, 115); 1429 sąd uznaje pr. bliższości Janusza Lubońskiego do → Mirzewa, lecz pod warunkiem spłacenia sum wyłożonych przez Kosków; Luboński nie spłacił tych sum, więc sąd przyznaje Mirzewo Koskom (KoścZ 9 k. 149v, 184); 1429 ciż w sporze z Borkiem Gryżyńskim i jego braćmi (KoścZ 9, 214v); 1432 tenże Dziersław oraz Paweł z Łęki Małej toczą spór z Tomisławem i Mikołajem ss. [Henryka] Wyskoty z Jeziorka, Łęki [której?] i Rusinowa o 15 grz. poręki (KoścZ 10, 134); 1436 tenże z Mirzewa posiada dok. przysądny na wspomn. 15 grz. i na tej podstawie trzymał [w zastawie] Rusinowo oraz łąkę i jez. zw. Jeziorko na terenie wsi Trzebiec (super Trzebiec) [wieś zaginiona]; sędziowie polubowni umorzyli 1/2 wspomn. sumy, tzn. 7 1/2 grz. (KoścZ 11, 216); 1447 tenże z bratem Piotrem z Mirzewa i z M.L. w sporze z Sędziwojem [Szurkowskim] z Łaszczyna (KoścZ 13, 33).

1419-66 Piotr (Pietrasz) Koska Łęcki (Starołęcki!) z M.L. [jedna osoba?, może ojciec i syn?⁶Jeżeli przyjmiemy, że to ojciec i syn, to synami starszego Piotra mogli być nie tylko wymienieni w 1469 Jan i Andrzej, ale również występujący w 1450 Wojciech z bratem Piotrem] (WR 3 nr 743; KoścZ 9 k. 131, 136, 182, 245; KoścZ 12, 788; KoścZ 13, 342); 1428-29 tenże → wyżej: transakcje brata Dziersława; 1434 tenże w sporze z Jakuszem Żytowieckim (KoścZ 10, 184); 1435 tenże ze wspomn. Jakuszem Żytowieckim zobowiązują się zapłacić 3 grz. szkody Janowi Gościejewskiemu (KoścZ 11, 31); 1436 tenże Pietrasz Starołęcki⁷→ przyp. 2 w sporze z Pawłem Łęckim z Łęki Małej (KoścZ 11, 7); 1447 tenże → wyżej: Dziersław; 1459, 1464 tenże? w sporze z Sobkiem, Mikołajem, i Janem braćmi niedz. z Żytowiecka (KoścZ 14, 258v, 318); 1466 tenże? jest winien Mik. Kuranowskiemu 5 grz., a Kuranowski winien jest Piotrowi 16 grz. (KoścZ 15, 146).

1429-1435 Dorota z M.L. [ż. Pietrasza Koski], siostra Helbranta z Gościejewic i z Gołaszyna [k. Ponieca]: 1429 taż w sporze z Januszem Janiszewskim (KoścZ 9 k. 172v, 182); 1435 taż w sporze z bratem Helbrantem i matką Dorotą z Gościejewic (KoścZ 11, 65).

1440 Wojciech, Mikołaj i Maciej bracia z L. w sporze z Wichną z Krzyżanowa; w imieniu wspomn. braci występuje Piotr z L. (KoścZ 12 s. 190, 238).

1450-72 Wojc. Koska Łęcki [s. Piotra starszego?⁸→ przyp. 6]: 1450 tenże z bratem Piotrem z M.L. zawarli ugodę z braćmi Andrzejem i Wojsławem z Gryżyny w sprawie ról w M.L. (KoścZ 14, 40); 1459-64 tenże toczy spory: 1459, 1464 z Sobkiem, Mikołajem i Janem braćmi niedz. z Żytowiecka (KoścZ 14 k. 258v, 318), 1459 z Andrzejem Jaszkowskim (KoścZ 14 258v), 1464 ze Stan. Błociszewskim (KoścZ 14 k. 138, 318); 1466 temuż Mik. Kuranowski ma spłacić 16 grz. [długu] (KoścZ 15, 146); 1472 tenże ma spłacić 8 grz. Łukaszowi Gorzeńskiemu [z Górzna] (KoścZ 15, 675).

1469 Jan kan. pozn. i Andrzej ss. zm. Piotra [Koski], bracia niedz. z M.L.: 1469 ciż zastawiają Stan. Mirzewskiemu [z → Mirzewa] swoje części w M.L. i w Łęce Małej na tak długo, dopóki mu nie spłacą długu 10 grz. (KoścZ 15, 397); 1469 ciż → niżej.

1469 Agnieszka wd. po Mikołaju, bracie Jana i Andrzeja (→ wyżej) zeznaje przed sądem, że wspomn. bracia zadośćuczynili jej za wiano (pro crinili) i za posag (KoścZ 15, 348).

1477 Michał i Wawrzyniec dziedzice M.L. sprzedają z zastrz. pr. odkupu 2 ł. os. w M.L. i w Łęce Małej Szczepanowi (Stephanus) Mirzewskiemu za 40 zł węg. (PG 9, 78); 1479 Szczepan Mirzewski zapisuje ż. Małgorzacie po 100 zł węg. posagu i wiana na 1/2 części w Mirzewie i na sumie 50 grz., którą ma oprawioną na M.L. (PG 9, 107); 1492 Jan z L. pleb. w Wolbromiu [woj. krak.] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swe części po ojcu i matce w M.L. i Łęce Małej Stan. Mirzewskiemu za 130 zł węg. (PG 10, 170).

1515 Jan Jurkowski kupuje z zastrz. pr. odkupu od brata Andrzeja części, które mu przypadną w działach braterskich we wsiach Mirzewo, M.L. i Łęka Mała (KoścZ 19, 55v); 1515 tenże zapisuje ż. Dorocie c. Hinczy Dłuskiego po 200 zł węg. posagu i wiana na częściach w Jurkowie, Mirzewie, M.L. i Łęce Małej (KoścZ 19, 54).

1517 działy braci Jurkowskich z → Jurkowa: Andrzej Jurkowski otrzymuje części w Mirzewie i w [obu?] Łękach (KoścZ 19, 58v).

3B. Gryżyńscy, Włoszakowscy i Opalińscy w Ł.W. (1401-1520):

1400 Jan Gryżyński w sporze z Liskiem Wyskotą z Oporowa o 1 ł. w M.L. (Lek. 1 nr 2630); 1401-04 tenże w sporach z Wierzchosławą → p. 3A; 1401-02 tenże → p. 2; 1404 tenże za pośrednictwem woźnego zapowiada pastwiska, lasy i drogi (vie indirecte) w dziedzinach Lubosz [obecnie Lubosz Stary], Węgliny, Nielęgowo i L. (KoścZ 2, 69v); 1415 woźny zapowiada pastwiska, drogi (vie indirecte), gaje i lasy we wsiach Węgliny, Racat [obecnie Racot], Lubosz [obecnie Lubosz Stary], Nielęgowo , M.L. i Gaj Borka Gryżyńskiego [s. Jana] (KoścZ 4, 44).

1418-24 Borek Gryżyński w M.L.⁹WR 3 nr 729 zawiera lekcję: „Borco Grisinensis... cum fratre germano Jascone Cosca”; na tej podstawie w haśle → Brylewo podano błędnie, że Jasiek Koska był bratem Borka. W or. (KoścZ 4, 412v) przed imieniem Jaśka Koski widoczne jest maleńkie słówko „et” opuszczone przez wydawców; wynika stąd. że Borek występował z jednym ze swych braci [bez imienia] i z Jaśkiem Koską 1418-21 tenże, 1424 tenże z braćmi → p. 2; 1423 tenże → p. 3A.

1445 Andrzej [s. Jana] dz. → Gryżyny na swojej cz. tych dóbr, m.in. na [częściach] M.L. i na częściach Łęki Małej, zapisuje po 400 grz. posagu i wiana ż. Annie [c. Mościca ze Stęszewa] (PG 2, 125).

1466 działy majątkowe Gryżyńskieh, m. in. ss. Andrzeja Gryżyńskiego [→ wyżej] zw. też Włoszakowskim (→ Gryżyna, → Włoszakowice): Małg. Gryżyńska vel Włoszakowska c. Borka Gryżyńskiego, ż. Piotra z Opalenicy kaszt. sant. otrzymuje od swoich krewnych, ss. wspomn. wyżej Andrzeja, m. in. części we wsiach M.L. i Łęka Mała (PG 6 k. 3 v, 7, dawniej PG 7 k. 238av, 242a).

1476 i 1477 czynsze z M.L. dla 2 altarii w Bninie → Łęka Mała, p. 3B.

1483-1512 → Łęka Mała, p. 3B: 1483-1507 oprawa wspomn. wyżej Małg. Włoszakowskiej ż. Piotra Opalińskiego [kaszt. sant.] w Ł.W.; 1507 taż Małgorzata daje [części] wsi M.L. i Łęka Mała swej c. Zofii [Opalińskiej], wd. po Marcinie Zbąskim, a Zofia 1511 odstępuje je swemu drugiemu mężowi Janowi Turkowi Łąckiemu; 1511 taż Małgorzata daje pewne pr. do M.L. swym wnukom; 1511 Ł.W. w ręku wspomn. Zofii i jej męża Jana Turka oraz zwrot tych wsi Opalińskim.

1516 na Ł.W. ciążą 2 czynsze dla 2 altarii w Bninie, → Łęka Mała, p. 3B.

1520 działy majątkowe braci Opalińskich ss. Piotra sędziego pozn. i star. gen. wlkp. [→ wyżej]: Piotr Opaliński poborca ceł król. [wnuk wspomn. wyżej Małg. Włoszakowskiej] otrzymuje dobra Radlin w pow. pyzdr. oraz części we wsiach M.L. i Łęka Mała (PG 15, 343); 1522 tenże zapisuje ż. Jadwidze z Tęczyna dobra Radlin oraz [części] we wsiach M.L. i Łęka Mała (utraque Lanka) (MS 4 nr 13109).

3C. 1510-81 areał w obu częściach Ł.W.: 1510 24 ł., w tym 3 1/2 ł. opust., 3 karczmy, w których niekiedy (aliquando) szynkują, wiatrak; wieś tę posiada [Jan] Turek i in. dziedzice; 3 ł. sołectwa (LBP 118); 1530 pobór: 17 ł., sołtys płaci 3 gr z 1/2 ł. (ASK I 3, 136); 1563 pobór: 26 3/4 ł., 2 1/2 ł sołtysa, 8 komor., 1 karczma dor., 4 rzem., wiatrak, wyszynk gorzałki (ASK I 4, 210v); 1564 15 1/2 ł. w L.M. → p. 5; 1566 26 3/4 ł., 7 zagr., 4 komor., 5 rzem., 1 karczma dor., wyszynk gorzałki, wiatrak; sołtys i karczmarz (który ma 1/2 ł. roli) nic nie dali z powodu pożaru (ASK I 4, 288).

4. 1282 obl. 1570 śwd. Włodysz sołtys z M.L. [fals.?¹⁰→ przyp. 1] (Wp. 1 nr 506).

1419 Wójt [= Wojciech?] sołtys z M.L. (WR 3 nr 743); 1423 sołtys z ławnikami z M.L. → p. 3; 1425-27 [tenże?] Wojciech sołtys w M.L.: 1425 tenże w sporze z Małgorzatą ż. Bawora [Wyskoty] (ACC 10 k. 178, 195v, 217), 1427 tenże w sporze ze Stan. [Szurkowskim] podsędkiem [pozn.]; Borek Gryżyński wymieniony jako „procurator” sołtysa (KoścZ 8, 207v, 287).

1470 Jakub sołtys z M.L. pozywa pleb. Mac. Wyskotę z Żytowiecka o to, że pleb. nie przyjął od niego dzies. w ziarnie takim, jakie sołtys zebrał ze swej roli, a następnie [za nie dostarczenie dzies.] obłożył go ekskomuniką i nie chciał udzielać sakramentów jego rodzinie; następnie pleb. zajął mu 209 owiec i przetrzymał je u siebie ok. tygodnia, a następnie zwrócił cz. owiec, zaś 52 u siebie zatrzymał; sołtys ocenia krzywdę wynikłą z niesłusznej ekskomuniki na 40 zł, a szkody w owcach na 12 grz.; pleb. zarzuca sołtysowi, że mu zabrał konia wartości 6 zł węg., na co sołtys wyjaśnia, że konia zajął w lesie nal. do M.L. na gruncie swej pani [Małgorzaty z Włoszakowskich Opalińskiej] kasztelanowej sant. (AE II 284).

1510 sołectwo o 3 ł. → p. 3; 1530 sołtys płaci pobór z 1/2 ł. (ASK I 3, 136).

5. 1470 dzies. z sołectwa → p. 4; 1510 pleb. z Żytowiecka pobiera dzies. z folw. oraz meszne, a wiardunki dzies. należą do bpa pozn. (LBP 118); 1564 wiardunki dzies. z 15 1/2 ł. w L.M. należą do uposażenia klucza krobskiego bpa pozn. (IBP 309).