1152-53 or. Loscunia (Wp. 1 nr 18 i s. 577), 1218 Loschun (Wp. 1 nr 101), 1325 recte 1335 [kop. 1441] Loszcun (Wp. 2 nr 1059), 1389 Loskun (Lek. 1 nr 511), 1408 Loscun, Loscoun (PZ 3 k. 70, 74v), 1440 Losskunyv (WR 1 nr 1604), 1454 Loszkunye (Biskup Spisy 100), 1454 Losskun (ACC 35, 10v), 1468 Łoskuń (CP 14, 623), 1470 Loszkun (ACC 50, 110), 1474? Loszcvn (ExpBel. nr 667), 1488 Laskym (PG 10, 102), 1500 Loskvn (CP 111, 2), 1577 Loskom (ASK I 5, 675), obecnie Stary Łoskoń, 8 km na NE od Murowanej Gośliny¹Średniowieczny Łoskuń położony był na zachodnim brzegu jeziora (Perthées: Losko, Gaull: Laskun, Gilly: Laskun, tu nazwa jeziora: Laskun). Obecny Stary Łoskoń to osada olenderska powstała na wschodnim brzegu wspomn. jeziora w miejscu karczmy „Nowe” (mapy: Gaul, Gilly). .

1. 1474 pow. pozn. (PG 9, 4v); 1325 [recte 1335] par. Gać (Wp. 2 nr 1059); 1423?, 1425?²Now. 2, 378 podaje, że w 1423 Łoskuń zoslał przeniesiony z par. Gać do par. Goślina Długa. Autor cytuje ACC 6, 30 (księga bardzo zniszczona, z k. 30 zachował się znikomy fragment). Now. 2, 377 podaje tę informację także pod r. 1425. Cytowana zapiska (ACC 8, 97v) dotyczy tylko sporów pleb. z Gośliny Długiej z sołtysem z Wojnowa [→ Goślina Długa, p. 5], 1510 n. par. Goślina Długa (LBP 87).

2. 1479 w L. jezioro (PG 9, 190); 1510 koło L. jest jezioro i lasy (LBP 87).

3. Własn. rycerska, następnie kl. cystersów w Łeknie [pow. kcyn.j, potem książęca, następnie szlach. 1152-53 komes Przedwoj (Predwoy) nadaje kl. [cyst.] w Łeknie wieś L. (Wp. 1 nr 18, s. 577); 1218 pap. Honoriusz III bierze w opiekę kl. cyst. w Łeknie i wylicza jego posiadłości, m. in. L. (Wp. 1 nr 101); 1253 ks. Przemysł I daje kl. w Łeknie w zamian za wieś L. m. in. 1/2 Sienna (Wp. 1 nr 315).

1389 wszystkich [dziedziców?] z L. pozywa była wójtowa (advocatissa antiqua) z Poznania o 2 grz. (Lek. 1 nr 511).

1395 Kiełcz z L. toczy proces z Przecławem Popowskim o 10 grz. (Lek. 1 nr 1980); 1408-09 tenże z Przyborowa [k. Szamotuł] → niżej: Piotr, Zofia z L.

1408-09, 1411? Zofia z L. [i z Przyborowa?]: 1408 taż toczy proces z Kiełczem mieszcz. gnieźn. (PZ 3, 74v); 1409 taż wraz z s. Piotrem z L. w sporze z Kiełczem z Przyborowa (PZ 3, 88); 1411 taż? Myszczyna (Mysczina) [może ż. Mac. Myszki? zm. a. 1437, → niżej] z L. wraz z dziećmi [prawdop. rn. in. z s. Piotrem z L.] w sporze z Kiełczem mieszcz. pozn. o 18 grz. (PZ 3, 135).

1408-11 Piotr, Pietrasz z L., s. Zofii z L. [prawdop. identyczny z Piotrem, Pietraszem z Wojnowa 1400-13 i Brzeźnak. Skoków 1411-18]: 1408-09 tenże w sporze z Kiełczem z Przyborowa (PZ 3 k. 70, 77v-78); 1409, 1411? tenże → wyżej; 1411 [prawdop.] tenże Pietrasz z Brzeźna [k. Skoków] oraz Mikołaj z Przebędowa i Wincenty z Wojnowa w sporze z Katarzyną [ż. Lewina z Gośliny Długiej, obecnie Długa Goślina] z Marszewa [pow. gnieźn.] o Goślinę Długą i 1/4 L. (PZ 3, 145); 1411 Pietrasz Myszczyc (Mysczicz) [s. Myszki] [zeznaje w sądzie, że [jego s.?] Pietrasz Wojnowski za jego zgodą odkupił dziedzinę L. (PZ 3, 138); 1420 Hanka (Anna) z Gośliny Długiej [wd. po Piotrze z Brzeźna, L. i Wojnowa] i jej dzieci [→ niżej] dziedzice w L. toczą proces z Wincentym dz. w Wojnowie (PZ 6, 118); 1423 taż wraz z ss. Piotrem (Pietraszem) i Wincentym dziedzicami Brzeźna i Gośliny Długiej w sporze z uczc. Dobroszką wd. po sołtysie z Małych Pomorzan [prawdop. Pomorzanki k. Kłecka, obecnie Pomarzanki] i jej s. Mikołajem o 7 grz. (PZ 7 k. 117v, 121v).

1411-74 Piotr, Pietrasz Łoskuński z L. [i z Gośliny Długiej 1424-40], 1472 wicechor. pozn. (GUrz. C 1064) i 1420?, 1423 Wincenty dziedzice L. [ss. Piotra z L. i Hanki] (PZ 15, 209v; PZ 16, 61; PG 56 k. 3v, 7; PZ 17 k. 196v, 215; PZ 18 k. 34, 82, 123; PG 57, 3v): 1411 Pietrasz → wyżej; 1420 ciż?, 1423 ciż → wyżej; Piotr z L. toczy procesy: 1427 z Mroczkiem z Łopuchowa (PZ 9 k. 41v, 51), 1440 z Sędziwojem i Janem swymi braćmi z → Gośliny [Długiej] (WR 1 nr 1604); 1443 temuż sąd przysądza na wieczność las Wrzesiec wraz z granicą tego lasu zw. Kąta [k. Gośliny Długiej] (PZ 14, 166); 1443 tenże i jego rodzeństwo Sędziwój oraz Jan z Gośliny Długiej i siostra Dorota ż. Jana Czambora [m. in. z Wyrzyska w pow. nak., Dobieszewa w pow. kcyn., → Brzeźna k. Skoków i Gądcza w pow. gnieźn., obecnie Gącz] (PZ 14, 179v); 1443-46 tenże toczy procesy: 1443 z Ramszem z Golęczewa i jego ż. (PZ 14, 232v), 1445 z Piotrem z Przebędowa i Dobrogostem z Wojnowa (PZ 15, 110), 1446 z Mikołajem i Marcinem z Podlesia (PZ 15, 134v); 1462 tenże Piotr [z L.] oraz Sędziwój i Jan jego bracia → niżej: Andrzej, Małgorzata, Anna, Katarzyna, Dorota i Barbara; tenże toczy procesy: 1466 z Janem i Stanisławem z Wydzierzewic (PZ 18, 138v), o pr. patronatu kościoła w → Goślinie Długiej (ACC 50, 110), 1471-73 z Maciejem i Janem dziedzicami Gośliny Długiej (PZ 19 k. 111, 120v, 174v); 1473 tenże asesor w sądzie grodzkim pozn. u boku star. gen. wlkp. (CP 381 nr 63); 1473? tenże stryj Barbary Zwanowskiej [ze Zwanowa w pow. gnieźn., obecnie Dzwonowo] żony Teodoryka alias Wietrzycha niegdyś z Chojnicy (PG 7, 205); 1474 tenże zapisuje z zastrz. pr. wykupu [swej c] Dorocie zakonnicy z [kl. cysterek] w Owińskach 60 grz. czynszu rocznego na L. (PG 9, 4v); 1474? tenże wysyła w swoim zastępstwie z dóbr L. Jana służebnika (familiaris) na wyprawę wojenną (ExpBel. nr 667); 1475 tenże wspomn. jako zm. (PZ 20, 5; PG 58, 27); 1479 Katarzyna [z Wilkowa] wd. po Piotrze Łoskuńskim → niżej: Winc. Pacholewski.

1437-42 Mac. Myszka dz. Ł., s. zm. Mac. Myszki dz. Ł. [i Zofii z L.?]: 1437 kop. 1446-47 Rafał z Gołuchowa star. gen. wlkp. potwierdza zakup 2 grz. czynszu rocznego, który Bogusław z Margonina [pow. kcyn.] sprzedał zm. Mac. Myszce dz. Ł. za 24 grz. na Margońskiej Wsi; czynsz ten ma pobierać pleb. z Margonina i z niego utrzymywać wikariusza, gdyby Bogusław chciał czynsz wykupić, ma zawiadomić Mac. Myszkę dz. Ł., syna fundatora (Wp. 5 nr 602); 1442 Andrzej [Bniński] bp pozn. transumuje dok. z 1437 i potwierdza fundację (Wp. 10 nr 1588).

1454-68 Andrzej dz. Ł., Łoskuński oraz 1462 Małgorzata, 1462-76 Anna, 1462-78 Katarzyna, 1463-1503 Dorota i 1491-97 Barbara Łoskuńskie siostry rodzone niedz., dziedziczki w L., dzieci Piotra z L.: 1454 Andrzej dz. L. → p. 6; 1462 Andrzej Łoskuński z Katarzyną ż. Wojc. Zaleskiego [z Zalesia k. Słomowa, obecnie nie istnieje], Małgorzatą, Anną i Dorotą zakonnicami w [kl. cysterek] w Owińskach [swymi] siostrami rodzonymi niedz. oraz z ojcem Piotrem, Sędziwojem [Wojnowskim] niegdyś z Gośliny [Długiej] i Janem z Oleszna [pow. kcyn.] stryjami i in. sprzedają 1/3 Wilkowa w pow. pozn. (swą cz. po matce) Grzymisławowi Niegolewskiemu za 200 grz. (PG 6, 120); 1468 [tenże?] Andrzej Łoskuński zw. Drapikotem w sporze ze Stefanem i Janem braćmi z Prusinowa [pow. kal.] (KalG 26 k. 474v, 475v); 1474 Dorota zakonnica w [kl. cysterek] w Owińskach → wyżej: Piotr z L.; 1475 Katarzyna i Anna dziedziczki L. w sporze z dziedzicami Gośliny Długiej Maciejem i Janem Goślińskimi [Żabiccy] oraz [swym bratem stryj.] Dobrogostem Brzezieńskim [s. Sędziwoja Wojnowskiego] (PZ 20, 42v); 1476 Katarzyna ż. Wojc. Zaleskiego i Anna ż. Jana Wilkowskiego dziedziczki w L. zapisują z zastrz. pr. wykupu [swej siostrze] Dorocie zakonnicy w Owińskach 6 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 72 grz. na 1/2 wsi L. (PG 9, 48); 1478 Katarzyna ż. Wojc. Zaleskiego, taż w asystencji m. in. stryjów Jana Oleskiego i Dobrogosta Wojnowskiego, sprzedaje Winc. Pacholewskiemu [z Pacholewa k. Obornik] 1/2 wsi L., otrzymaną po śmierci [swego ojca] Piotra Łoskuńskiego oraz 1/2 placu w Poznaniu k. kościoła Dominikanów (między placami Zbąskiego i Wojnowskiego) za 100 grz. (PG 9, 93); 1491 Barbara ż. Stan. Worowskiego sprzedaje Mik. Krzyszkowskiemu całą swą cz. po matce w L. za 100 grz. (PG 10, 153v); 1497 Dorocie Łoskuńskiej zakonnicy zapisuje Stan. Worowski 1 grz. czynszu rocznego z zastrz. pr. wykupu za 12 grz. na wsi Gołębiowo w pow. pozn.; Barbara ż. Stanisława jest siostrą rodzoną Doroty i ma dziedziczyć po niej te 12 grz. (PG 7, 132); 1500 Dorota zakonnica sprzedaje Agnieszce ż. Mik. Pierwoszewskiego [z Pierwoszewa k. Wronek] swą cz. L. za 12 grz. (PG 12, 100); 1503 Dorocie Łoskuńskiej zakonnicy zapisuje dożywotnio Katarzyna ż. Mik. Rożnowskiego [z Rożnowa k. Obornik] na swej cz. dziedz. we wsi L. 1 grz. czynszu rocznego za 12 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 12, 252).

1468 zapis czynszu rocznego 7 wiard. od sumy 21 1/2 grz. na L. dla wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 623).

1478-88 Winc. Pacholewski alias Łoskuński [s. Sędziwoja z Gośliny Długiej, bratanek Piotra z L.] (PG 10, 49v): 1478 tenże → wyżej; 1479 tenże zapisuje ż. Dorocie [z Czeszewa w pow. kcyn.] po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w Pacholewie i na 1/2 jeziora we wsi L. (PG 9, 190); 1479 tenże kupuje od Katarzyny wd. po Piotrze Łoskuńskim jej oprawę na 1/2 L., tj. 200 kóp [gr] posagu i wiana za 110 grz.; Wincenty zapisuje z zastrz. pr. wykupu wspomn. Katarzynie 8 grz. czynszu rocznego na swej cz. w Pacholewie za 110 grz. (PG 9, 107v); 1483 tenże stryj Katarzyny c. zm. Stan. Wojnowskiego (PG 58, 140v); 1485 tenże otrzymuje od ż. Anny 1/3 jej cz. po ojcu w m. Czeszewo i wsi Rusiec w pow. kcyn.; Wincenty zapisuje żonie po 150 grz. posagu i wiana na Czeszewie (PG 10, 3 lv); 1485 tenże daje Jakubowi i Wojciechowi braciom rodzonym niedz., dziedzicom we wsi Pruśce [pow. gnieźn.], 1/2 L., w zamian otrzymuje od nich cz. m. Czeszewo i wsi Rusiec oraz dopłaca 145 grz.; tenże Wincenty daje wspomn. Jakubowi Prusieckiemu 1/2 L., w zamian otrzymuje cz. dziedz. Jakuba w Czeszewie i Ruścu (PG 10, 32); 1485 tenże brat rodzony Abrahama Wojnowskiego (PZ 21, 15v); 1486 Anna ż. Wincentego niegdyś Łoskuńskiego, siostra rodzona zm. Mik. Czeszewskiego (PG 10, 50); 1488 tenże Winc. Pacholewski dz. w Wojnowie daje Wojc. Prusieckiemu 1/2 L. i 130 grz., w zamian otrzymuje całe cz. dziedz. Wojciecha w m. Czeszewo i wsi Rusiec (PG 10, 102).

1485-88 Jakub i Wojciech dziedzice w Pruścach [pow. gnieźn.], bracia rodzeni niedz.; 1485 ciż i 1488 Wojc. Prusiecki → wyżej; 1488 ciż sprzedają Mik. Krzyszkowskiemu 1/2 wsi L. za 300 grz. (PG 10, 94v).

1488-91 Mik. Krzyszkowski: 1488 tenże → wyżej; 1488 tenże → niżej; 1491 tenże → wyżej: Andrzej, Małgorzata, Anna, Katarzyna, Dorota i Barbara.

1488-1500 Agnieszka Łoskuńska: 1488 taż daje mężowi Mik. Pierwoszewskiemu swe pr. do [nie wymienionych dóbr] po ojcu i matce [w L.?, → niżej], a Mikołaj zapisuje tejże Agnieszce po 200 grz. posagu i wiana m. in. na 1/2 Pierwoszewa (PG 10, 98v); 1488 taż rezygnuje Mik. Krzyszkowskiemu swą cz. po matce w L. (PG 10, 98v); 1500 taż → wyżej: Andrzej, Małgorzata, Anna, Katarzyna, Dorota i Barbara Łoskuńskie.

1503-20 Kat. Rożnowska: 1503 taż → wyżej: Andrzej, Małgorzata, Anna, Katarzyna, Dorota i Barbara Łoskuńskie; 1520 taż wd. po Mik. Rożnowskim sprzedaje z zastrz. pr. wykupu swemu synowi Mac. Rożnowskiemu swą cz. dóbr po matce w L., tj. 3 1/2 ł. i 1/6 cz. sołectwa za 40 grz. (PG 15, 360v).

1509-11 Stan. Krzyszkowski [s. Mikołaja?] dz. w L. (PG 14, 224; LBP 87; PG 14, 224): 1509 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu pannie Helenie c. zm. Mik. Barana Raszkowskiego [z Raszkowa w pow. gnieźn., obecnie Roszkowo] 5 ł. os. w L. za 40 grz. (PG 14, 81v); 1511 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Laskownickiemu całe części dziedz. w L. za 150 grz. (PG 14, 269).

1520 Mik. Margoński [z Margonina w pow. kcyn.] zapisuje ż. Barbarze c. zm. Jana z Donaborza kaszt rogoz. i star. nak. po 1250 zł posagu i wiana na 1/2 m. Margonin i in. dobrach, m. in. na wsi L. (PG 15, 356).

1539-48 Tomasz Margoński: 1539 tenże zapisuje ż. Reginie c. Zygmunta Grodzieńskiego po 2000 zł posagu i wiana m. in. na L. (PG 17, 313); 1548 tenże sprzedaje Janowi Zbyszewskiemu [ze Zbyszewic w pow. gnieźn.] całą wieś L. za 3000 grz. (PG 18, 424).

1548-81 Jan Zbyszewski dz. w L. (PZ 36, 462): 1548 tenże → wyżej; 1548 tenże zapisuje ż. Elżbiecie c. zm. Wojc. Jabłkowskiego [z Jabłkowa w pow. gnieźn.] po 1400 zł posagu i wiana m. in. na 1/2 L. (PG 18, 435); 1570 tenże w sporze z Anną Chociszewską wd. po Jakubie Brzezińskim [→ Brzeźno, p. 2] (PZ 36, 462); 1577, 1580 tenże → niżej: pobór; 1580-81 tenże dz. w L. (Piotrkowska 2 nr 376).

1423 kop. 1488/92 w L. 18 ł. [os.], inne ł. są opust. (LBP 35); 1508 L. płaci pobór od 9 półł. (ASK I 3, 6v); 1509 L. płaci pobór od 4 1/2 ł. (ASK I 3, 42v); 1510 w L. 7 ł. os., 1 ł opust. i folw. (LBP 87); 1521 w L. 21 [ł.], obecnie mówią [kmiecie], że jest tylko 14 [ ł.] z opust., z których kmiecie uprawiają 11, a panowie (nobiles) zaniedbali folwarki (CP 111, 45); 1526 w L. 8 ł. os. i 2 ł. opust.; kmiecie z L. zeznali, że było 18 ł. os., lecz są zarośnięte drzewami oraz krzewami i nie są uprawiane (CP 111, 64v); 1563 L. płaci pobór od 4 ł., 1 karczmy dor. (ASK I 5, 220v); 1577 Jan Zbyszewski płaci pobór (ASK I 5, 675); 1580 tenże płaci od 8 półł., 4 zagr. i od karczmy z niewielką rolą (modicus ager) 6 gr (ŹD 12; ASK I 6, 96v).

Kmiecie w L.: 1420 Jan kmieć z L. (WR 1 nr 1069); 1526 prac. Jan Boguta kmieć z L. od 9 lat mieszka w Goślinie Długiej; kmieć z L. uprawia od dawna folw. w Goślinie Długiej (CP 111, 64); 1526 Jan Boguta i Jan Voyth [kmiecie] z L. (CP 111, 64v).

4. 1423-27, 1429? Jan (Jasiek) sołtys w L. (RH 14, 60): 1427 tenże występuje w sądzie w imieniu Piotra z L. (PZ 9, 41v); 1429 śwd. Jasiek [sołtys?] z L. (WR 1 nr 1523); 1454 w L. role soł. → p. 5; 1520 → p. 3: Kat. Rożnowska

5. 1325 [recte 1335] Jan bp pozn. eryguje par. Gać i przyłącza do niej m. in. wieś L. (Wp. 2 nr 1059; data poprawiona przez wydawcę Wp. 4, 332-333); 1423 kop. 1488/92 dzies. z 22 ł. w L. po 1 wiard. należy do uposażenia prebendy kan. w kat. pozn. zw. „Tarnowo” (LBP 35); 1454 Klemens z Drzewicy kan. pozn. żąda, aby Jan pleb. w Goślinie Długiej zmusił kmieci, którzy uprawiają role soł. w L. i płacą pleb. meszne, aby wiard. [dzies.] płacili Klemensowi; Klemens żąda też, aby pleb. z Gośliny [Długiej] nie pobierał dzies. snop. z ról opust. w Wojnowie i L. (ACC 35, 10v); 1510 dzies. snop. z folw. w L. nal. do uposażenia pleb. w Goślinie Długiej, wiard. [dzies.] z 7 ł. os. w L. nal. do uposażenia dziekana [kat. pozn.] i prebendy kan. zw. „Tarnowo” (LBP s. 34, 87); 1526 wiard. [dzies.] z 8 ł. os. w L. nal. do uposażenia kanonika [kat. pozn.] (CP 111, 64v).

6. 1454 Andrzej dz. L. w spisie jeńców pol. wziętych przez Krzyżaków do niewoli pod Chojnicami (Biskup Spisy 100).

7. 1429 kmieć z L. (WR 1 nr 1334); 1500 (CP 111, 2).

Uwaga: KR 3, 136 podaje, że Dziersław z Jabłkowa [k. Skoków] występuje jako stryj Piotra, Sędziwoja, Jana i Doroty rodzeństwa z Łoskunia. W cytowanej zapisce (PZ 14, 243v) mowa jest tylko o ugodzie, którą zawarł Sędziwój Gośliński [brat Piotra z Łoskunia] mąż Barbary m. in. z jej stryjem Dziersławem Jabłkowskim. W drugiej cytowanej zapisce (PZ 14, 179v) Dziersław nie występuje.