MUSZYŃSKA albo MUSZA GÓRA

1580 Muszinska Gora, 1583 Muszyńska Góra, 1620 n. Musza Góra, osada w par. Ś. Marcina na W od Poznania, w okolicy obecnej ul. 3 Maja, między pl. Wolności a pl. Cyryla Ratajskiego (dawniej pl. Nowomiejski).

1. Pow. pozn.; par. Ś. Marcina pod Poznaniem.

3. Własn. miasta Poznania. 1580 M. G. [nal. do] miasta Poznania, w par. Ś. Marcina [pod Poznaniem] płaci pobór od 30 zagr., 25 komor., 7 kramarzy, 1 rzem., 2 piekarzy (ŹD 43); 1583 pobór z M. G. w par. Ś. Marcina pod Poznaniem od 31 zagr. po 4 gr, od 18 komor. po 2 gr, od 7 komor. mniej, od 4 kramarzy po 12 gr, od 2 piekarzy po 8 gr (Opisy i lustracje Poznania z XVI-XVIII wieku, wyd. M. J. Mika, Poznań 1960, s. 30).

1620 osada (vicus) M. G. (K 5, 599).

1779 na przedmieściu M. G. zamieszkałe 2 domy i 3 domki, duży pusty plac oraz cegielnia miejska (Opisy, op. cit., s. 275).

Uwaga: M. G. lokalizowano w miejscu obecnej Biblioteki Raczyńskich przy pl. Wolności (SG 8, 904; K 8, 72). Na planie J. Rzepeckiego (1728) M. G. zaznaczona jest jednak kilkaset metrów dalej na W od murów miejskich, za cmentarzem żydowskim znajdującym się w miejscu dzisiejszych zabudowań północnej pierzei pl. Wolności (reprodukcja w: Dzieje Poznania, t. I, cz. 2, Warszawa-Poznań 1988). Odpowiada to znanej z innych planów lokalizacji cegielni miejskiej (Źródła kartograficzne do dziejów Poznania, katalog wystawy, Poznań 1978, nr 10 i 11 – z 1780 i 1784). Istnienie cegielni poświadczone jest już w 1407 (J. Wiesiołowski, Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Warszawa-Poznań 1982, s. 194). Nazwa M. G. wiąże się być może z pobliskim cmentarzem żydowskim (por. ludowe określenie: mośki = Żydzi). J. Wiesiołowski, op. cit., s. 191 n., omawiając przedmieścia na W od Poznania w XV w., nie ma żadnych wiadomości o M.G.

Osada M. G. podupadła po zniszczeniach „potopu” (1655-1660), a zwłaszcza wielkiej wojny północnej (pocz. XVIII w.). W drugim dziesięcioleciu XVIII w. pozostał tu tylko 1 zamieszkały dom, w 1779 – kilka domów. Likwidacja osady (a być może także znaczne zniwelowanie wzniesienia M. G.) związana była z budową przez władze pruskie Nowego Miasta po 1793 r.