1489 or. Nowawyesch (PG 10, 107), 1493 Nova Wyesz (MS 2 nr 197), 1501 Nova Vyess (MS 2 nr 1540), obecnie Nowa Wieś Zbąska, 6 km na SSW od Zbąszynia, 5 km na E od Babimostu.
1. 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 120v); 1510 n. par. Babimost (LBP 166).
2. 1531 rozgraniczenie dóbr Zbąszyń braci Jana kan. pozn. i Piotra Zbąskich ze starostwem bab., które posiada ich brat Łukasz; N. graniczy z Grójcem Nowym, Grójcem Starym (tu gran. przekracza rz. Obrę i miejsce zw. Przyrownica), Podmoklem [prawdop. Małym]; N. ma ponadto kopce narożne z m. Babimost oraz z wsiami Kosieczyn i Nądnia; [w opisie nie wymienia się N.W. wśród wsi stwa bab.!; → Grójce Nowe, → Grójce Stare] (Archiwum Państwowe Kraków, Zbiory Rusieckich, dok. 202; KoścZ 25, 50).
3. Własn. król., później szlach. 1489 Abraham, Piotr i Marcin bracia ze Zbąszynia [ss. Stanisława] dzielą swe dobra: Marcin otrzymuje m. in. pr. do sum zapisanych na stwie Babimost, w tym również na wsi król. N.; Piotr otrzymuje kilka wsi, a wśród nich Nową Wieś [w par. Zbąszyń] (PG 10, 107); 1493 Marcin Zbąski zapisuje ż. Zofii Opalińskiej 2800 zł węg. [łącznie?] posagu i wiana na różnych dobrach, m. in. na 1/2 sum zapisanych na stwie Babimost (w tym na wsi N.); król Jan Olbracht wyraża na to zgodę (MS 2 nr 197; PG 11, 11 – tu wymieniono inne sumy!).
1501 król Aleksander zapisuje Zofii wd. po Marcinie Zbąskim [star. bab.] sumę oprawioną jej niegdyś przez męża na stwie bab., w tym m. in. na wsi N. [jest to ostatnia znana nam wzm. o przynależności N.W. do stwa bab.] (MS 2 nr 1540).
1528-31 → Nowa Wieś, par. Zbąszyń: działy majątkowe Zbąskich; → niżej: Uwaga.
1510 w N.V. 13 ł. os. i 2 ł. opust. (LBP 166); 1530 pobór z 4 ł. i od sołtysa z 1 ł. (ASK I 3, 120v); 1563 pobór z 6 ł. i karczmy dor.; sołtys płaci z 1 ł. (ASK I 4, 143v); 1580 pobór od 7 ł., 3 zagr., 1 komor. i 1 ł. soł.; owczarz płaci od 12 owiec (ŹD 60; ASK I 6, 192).
4. 1530, 1563, 1580 sołtys w N. → p. 3.
5. 1510 w N.V. nie płacą wiard. [dzies.] ani bpowi pozn., ani plebanowi (LBP 166).
8. Z kopca (grodzisko?) znajdującego się w N.W. wydobywano niegdyś urny z popiołami (Hensel 4, 216).
Uwaga: Tę wieś, początkowo król., rozpatrywać musimy łącznie z → Nową Wsią w par. i dobrach Zbąszyń, oddaloną od niej ok. 2 km. Możliwe, że miały one wspólny początek, jednakże w drugiej połowie XV w. jedna z nich jest wsią [folw.?] szl., a druga wsią król. W XVI w. obie te wsie zostały połączone w prywatnym ręku Zbąskich. W terenie podział na dwie osady utrzymał się dłużej; na mapie Gilly’ego widzimy N.W. (Neudorf) i [bliżej Zbąszynia] Neudorfer Vorwerk. Podobnie na MTop. 1950 jest Nowa Wieś Zbąska oraz Nowa Wieś maj. Również Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, t. 2, Warszawa 1981, s. 559, 561, rozróżnia je jako dwie różne osady – jedną w gminie Babimost, a drugą w gminie Zbąszyń.