1356 kop. 1582 Nova Villa (LBP 249), 1397 or. Nouauesz (WR 1 nr 350), 1411 Nowawyes (Wp. 5 nr 190), niezident. wieś w sąsiedztwie m. Oborniki, prawdop. położona na SE od miasta, na lewym brzegu Warty¹Wiadomo jedynie, że (patrząc od strony m. Oborniki) N.W. leżała za Starą Wsią (→ p. 2), a Stara Wieś z kościołem szpitalnym Ś. Ducha leżała przy drodze do Gołaszyna, na lewym brzegu rz. Warty, naprzeciw miasta (1436: LBP 250; 1487: Pot. 304, 114; CP 4 nr 120). Nie widzimy podstaw do utożsamienia N.W. z Nowym Folwarkiem położonym 2,5 km na SW od Obornik (Perthées: Nowy Folwark; Gilly: Neue Vorw[erk]), gdyż nazwa Nowy Folwark wydaje się raczej nową nazwą utworzoną w XVII lub XVIII w.

1. 1411, 1419 N. w dystr. obornickim [zapewne w znaczeniu: w stwie Oborniki] (Wp. 5 nr 190; Wp. 8 nr 845).

1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 14); 1510 par. Ś. Ducha [w Starej Wsi] pod Obornikami²Par. Ś. Ducha w Starej Wsi pod Obornikami obejmowała prawdop. przejściowo na początku XVI w. Gołaszyn, Gołębowo, Starą Wieś i N.W.; w 1580 pod tą par. wymieniono już tylko Gołaszyn i Gołębowo, o N.W. brak wzmianki, a Starą Wieś wymieniono w tym roku pod par. Oborniki (ŹD 23-24) (LBP 27); 1510 par. Oborniki (LBP 77).

2. 1433 ogród w Starej Wsi [k. Obornik] leży po lewej stronie drogi [z Obornik] do N.V. (Wp. 9 nr 1321).

3. Wieś podzielona: 3A. Własn. król. (→ Oborniki – starostwo): 1411 król Władysław zapisuje za zasługi Mikołajowi z Błociszewa kaszt. sant. 50 grz. na wsi N. w dystrykcie [w znaczeniu: starostwo?] obornickim; król zastrzega dla siebie i królowej świadczenia i stacje z tej wsi (Wp. 5 nr 190); 1419 tenże król w uznaniu zasług stren. Mościca ze Stęszewa kaszt. pozn. zezwala mu na wykup wsi N. za 130 grz. z rąk stren. Mikołaja z Błociszewa sędziego pozn. (Wp. 8 nr 845); 1447 Piotr Skóra z Gaju sędzia pozn. [i star. obornicki] w sporze z [Przedpełkiem] Mościcem z Koźmina [poprzednio ze Stęszewa], który posiada dok. [król. → wyżej] dot. wsi N., i pozywa go o 40 grz. (PZ 16, 94); 1468 folw. N., 1470, 1478, 1507, 1510, 1526 1550 [wieś] N. → Oborniki – starostwo (PG 57 k. 23, 39, 40; PG 9, 97v; PG 65, 270v; MS 4 nr 923, 4973, 14466; MS 5 nr 864); 1481 Aleksander [Skóra] z Gaju tenut. obornicki jest winien 41 zł węg. Sędziwojowi zw. Warchołek i Feliksowi braciom z Gołaszyna [k. Obornik] i z tego powodu wwiązuje wspomn. braci w 2 1/2 ł. we wsi król. N.W.; łany te uprawiają mieszczanie z Obornik: Jan łaziebnik i Pieliga po 1 ł. oraz Jurga 1/2 ł. (PZ 20, 141).

3B. Własn. wójtostwa w Obornikach: 1415 Maciej wójt z Obornik pozwany przez [Michała] Maszę [mieszcz.] z Obornik o to, że nie zostały uwolnione od roszczeń in. osób 3 ł. w N. i 2 ł. we wsi Słanowo [które prawdop. Masza otrzymał od niego w czasowe posiadanie] (PZ 4, 80); 1415 Wojtek Starski [ze wsi Stare k. Skoków, posiadacz zastawny wójtostwa obornickiego] pozywa wspomn. Michała Maszę mieszcz. z Obornik o to, że nieprawnie orał role na N.W. (WR 1 nr 704); 1417 tenże Wojtek pozwany z zastawu na wójtostwie obornickim przez Andrzeja z Nowej Wsi [w par. Święty Wojciech k. Poznania] nie stawił się w sądzie (PZ 5, 34); 1418 Maciej dz. N. [recte: wójt obornicki] przedstawia przed sądem świadków w swym procesie o 80 grz. z Wojciechem i Janem braćmi ze wsi Stare (PZ 5, 73v); 1440, 1462, 1487 N. w wójtostwie obornickim → Oborniki – wójtostwo (Wp. 5 nr 669; PG 6, 122v; Pot. 304, 114); 1539 Jadwiga Zajączkowska z s. Jakubem [posiadacze wójtostwa] → p. 5.

1397 śwd. Stanisław z N. k. Obornik (WR 1 nr 350); 1423 Marcin Żelazko z N.V. pozwany przez Pawła prep. Ś. Ducha pod Obornikami o to, że pasł swoje konie na nowo uprawionych rolach nal. do prep. (ACC 6, 42).

3C. Wzmianki dot. obu części wsi. 1475, 1498 N.V (N.) zalega z podatkiem (PZ 20, 26v; PG 62, 6v); 1508 pobór [formularz nie wypełniony] (ASK I 3, 14); 1509 N. płaci pobór z 2 ł. w cz. Feliksa Obornickiego [tzn. z cz. król.] (ASK I 3, 52); 1510 wieś N.V. należy do tenutariuszy [obornickich], posesorem wsi jest wójt [obornicki; ze sformułowania nie wynika wyraźnie, że chodzi tu o 2 cz. tej wsi]; we wsi są 4 ł. nal. do plebana i 2 ł. nal. do prep. Ś. Ducha [w Starej Wsi] oraz 2 1/2 ł. do Bernarda [osoba niezn.]; we wsi 3 ł. os. i 16 opust.; 3 ł. opust. należące do pana [Skóry tenut. obornickiego] uprawiane są przez kmieci jako jego folw.; mieszkańcy przedmieścia (suburbani) [Obornik] uprawiają za czynsz (pro precio) 4 opust. łany wójtowskie w N.V. (LBP 77).

[W późniejszych rejestrach poborowych N.W. nie występuje.]

4. N.W. własnością wójta z Obornik → p. 3B.

5. 1356 Maciej sołtys z Obornik uposaża ufundowany przez siebie kościół Ś. Ducha [w Starej Wsi] pod Obornikami m. in. w dzies. snopową z N.V. → Oborniki miasto, p. 5E (LBP 249; Wp. 3 nr 1347).

1423 (kop. 1488/92) dzies. wiardunkowa z N. należy się dziekanowi kat. pozn.; płacą ją z 28 ł., inne łany są opust. [informację o tych liczbach autor podał z zastrz.: „ut credo”] (LBP 27).

1508 pleb. obornicki posiada m. in. 4 ł. w N.V., a także pr. do mesznego w N.V. (LBP 231); 1510 dzies. z N.W. w par. Ś. Ducha należy do dziekana kap. kat. pozn. (LBP 27).

1539 Grzegorz pleb. w Obornikach pozywa Helenę Zajączkowską i jej s. Jakuba (→ 3B) o zaległe od 4 1. meszne z opust. łanów kmiecych we wsiach Chowanówko, N.V., Bogdanowo i Słanowo (ACC 113, 33v).

1510 dzies. z N. k. Obornik należy do uposażenia dziekana kat. pozn. (LBP 27).

6. 1448 szl. Wincenty niegdyś z Obrowa ma dom w N. k. Obornik; prac. Piotr karczmarz z Objezierza ma mu dostarczyć 1/2 achtela piwa (PZ 16, 161v).