1466 or. Nowawesch (PG 6, 12), 1488 Nowa Wesch (KoścG 3, 67v), 5,5 km na NNE od Rydzyny.

1. 1466 n. pow. kośc. (PG 6, 12); 1510 n. par. Rydzyna (LBP 110); 1558 próba przyłączenia N. do par. Pawłowice → p. 5.

2. 1499 gran. N. z Kąkolewem k. Osiecznej (PG 12, 35v); 1563, 1580 wiatraki w N.W. → p. 3.

3. Własn. szlach. 1466-67 działy rodziny Rydzyńskich¹Wawrz. Rydzyński jest protoplastą rodziny Pawłowskich h. Wierzbno. Po działach z 1. 1466-67 N.W. była w posiadaniu obu rodzin. Później prawdop. w całości przeszła w posiadanie Pawłowskich: 1466 Jan młodszy Rydzyński [syn Jana, a prawnuk Jana z Czerniny i Rydzyny (zm. 1423)] daje stryjowi Wawrzyńcowi swoje części dziedz. we wsiach Pawłowice, Robczysko, N. i 1/2 Przybina w pow. kośc. oraz połowy Czerniny i Rojęcina na Śląsku (PG 6, 12, dawniej PG 7, 247a); 1467 Jan starszy Rydzyński [syn Jana, brat Jana młodszego] zapisuje ż. Jadwidze [Jarogniewskiej] 200 grz. wiana na dobrach, które otrzymał w działach z braćmi: tzn. na połowach m. Rydzyna oraz wsi Kłoda, Dąbcze i N. (PG 6, 132v, dawniej k. 134v lub 240v).

1487-88 Maciej i Bartłomiej bracia, dziedzice z Pawłowic [ss. Wawrzyńca] sprzedają z zastrz. pr. odkupu całą wieś N. za 100 grz. Mik. Kąkolewskiemu [z Kąkolewa k. Osiecznej] i ręczą mu, że uwolnią tę wieś od roszczeń in. osób (PG 10, 90v; KoścG 3, 67); 1488 tenże Maciej z bratem Dobrogostem sprzedają wieś N. wspomn. Mik. Kąkolewskiemu za 310 zł węg. (PG 10, 102); 1492 tenże Bartłomiej kupuje wieś N. za 310 zł węg. od Bartłomieja i małol. Wojciecha Kąkolewskich ss. zm. Mikołaja (PG 10, 174); 1496 tenże Bartłomiej Pawłowski zapisuje 5 grz. czynszu rocznego od sumy 60 grz. na wsi N. Mik. Białoszyńskiemu altaryście w koleg. NMP koło kat. pozn. (PG 7, 120v); 1501-23 tenże Bartłomiej sprzedaje z zastrz. pr. odkupu: 1501 swej ż. Małg. Brodnickiej wieś N. za 200 grz. posagu, który mu żona wniosła (PG 12, 137v), 1523 Mik. Rydzyńskiemu 5 1/4 ł. opust. w N. za 70 grz. (PG 15, 505v).

1558 Piotr Pawłowski dz. N. → p. 5; 1583 Mik. Pawłowski syn zm. Piotra na 1/2 swych cz. w N., Żakowie i Żakowie Małym oraz na łąkach w Robczysku zapisuje po 1500 zł pol. posagu i wiana ż. Zofii Pudliszkowskiej c. Jerzego (PG 22, 85).

1510 w N. 8 1/2 ł. os. i 11 kwart roli oraz 3 zagr. (LBP 110); 1530 druga rata poboru z N.V. od 3 ł. (ASK I 3, 132); 1563 pobór od 10 ł., 1 wiatraka dziedz., 1 karczmy dor., 3 rzem. i 1 komor. (ASK I 4, 190v); 1564 w N. 5 1/4 ł. → p. 5; 1563 pobór od 8 1/2 ł. (2 ł. zostały przyłączone do folw.), 5 zagr., 1 karczmy dor., 1 wiatraka dziedz., 1 wiatraka dor., 2 komor. i 3 rzem. (ASK I 4, 275v); 1580 pobór od 11 ł., 5 zagr., 8 komor., 4 wiatraków (3 dziedz. i 1 dor.); 2 owczarze płacą od 29 owiec (ŹD 83; ASK I 6, 287v).

5. 1510 wiardunki dzies. z ról w N. (→ p. 3) należą się bpowi pozn. (LBP 110); 1564 wiardunki dzies. z 5 1/4 ł. w N. należą do uposażenia klucza bpiego w Krobi (IBP 308).

1558 [Andrzej Czarnkowski] bp pozn. na prośbę Piotra Pawłowskiego dz. wsi N. przyłącza tę wieś do par. Pawłowice, ponieważ jej macierzysta par. Dąbcze [sic]²Kościół par. w. Dąbczu w 1410 stał się kościołem filialnym nowej par. w Rydzynie. Odwołano się tu może do tej starej tradycji; → Kłoda, p. 5 zajęta jest przez Szymona, żonatego apostatę i heretyka; Szymon pleb. z Rydzyny pozywa Piotra Pawłowskiego o należne mu zaległe meszne i denar ś. Piotra z N. i nie uznaje tłumaczenia, że te świadczenia należały się kościołowi par. w Dąbczu, który jest zajęty przez heretyka Szymona; pełnomocnik plebana z Rydzyny dowodzi przy pomocy dok. z 1410 (→ Kłoda, p. 5), że kościół w Dąbczu jest kościołem sukursalnym par. w Rydzynie i żąda anulowania aktu przyłączenia N. do par. Pawłowice; wyrok: pleb. z Rydzyny zachowuje pr. do mesznego, stołowego i denara ś. Piotra z N. (AE X 237v-239v).

Uwaga: K 2, 523, za pierwszą wzm. o N.W. uznał zapiskę z 1407 (KoścZ 3, 64), jednakże nie przytoczył brzmienia tej nazwy; prawdop. dot. to zapiski WR 3 nr 360, w której wśród świadków z okolic Wschowy i Rydzyny występuje „Zifridus szoltisz de Novaluba”. Zapiska ta dot. wsi → Długie Nowe.