NOWA WIEŚ

1395 or. Nowa Wes (WR 3 nr 72), 1397 Nova Villa (Lek. 2 nr 1973), 1403 Nouauilla (KoścZ 2, 42), 1404 Nouilla! (ZSW nr 748), 1412 Nova Viesz (KoścZ 3, 192v), 1415? kop. 1580 Neuegüt (Wp. 7 nr 760 – dok. w języku niem.), 1470 Nowawyesz (PG 8, 55), 2,5 km na NW od Śmigla.

1. 1470 n. pow. kośc. (PG 8, 55); 1580 par. Śmigiel (ŹD 87).

2. 1402 N. graniczy z Polodowem [obecnie Poladowo] → p. 3; 1403-12 procesy o rozgraniczenie N.U. i Koszanowa → p. 3; 1404 zapowiedź → p. 3; 1414 łąki i lasy w N.W. (WR 3 nr 521); 1415? N. graniczy z Koszanowem (Wp. 7 nr 760); 1572 las zw. Celiny położony między N. a Glińskiem (PG 21, 333v-334).

3. Własn. szlach. 1395-1407 Zbor dz. w N.: 1395 tenże w sporze z [Ramszem z Czacza, Koszanowa, Glińska, star. wsch. 1392] dowodzi, że nie jest manem [tj. lennikiem Czackich] (WR 3 nr 72); 1401 tenże śwd. (WR 3 nr 167); 1402 tenże i [Jan] Stopacz z Polodowa [też m. in. z Klonowca, Koszanowa, Mórkowa, Czacza] uznają, że dziedziny N. i Polodowo od dawna ze sobą graniczą (PP 4, 6); 1403 tenże toczy procesy o rozgraniczenie N.U. i Koszanowa: z Ramszem z Koszanowa, z [jego bratem] Henrykiem [czyli Andrzejem Ramszem] z Czacza i z Janem Stopaczem [współwłaścicielem Koszanowa] (KoścZ 2 k. 42v, 52v, 57v, 63); 1403 tenże odpiera roszczenia wspomn. Andrzeja [czyli Henryka] Czackiego o to, że był manem Czackich (WR 3 nr 202; ZSW nr 585); 1403 tenże w sporze ze wspomn. Andrzejem Czackim o 86 dębów, 35 wiśni i łąki (KoścZ 2, 61v); 1404 tenże zapowiada lasy, łąki i drogi w swej dziedzinie [N.] (ZSW nr 748); 1407 tegoż pozywa Grzymka Ksiąska [wd. po Henryku z Zimnej Wody kasztelanie ksiąskim] o gwałty w jej dziedzinie [prawdop. chodzi o Czacz] (KoścZ 3, 68).

1397 Marcin z N.V. toczy proces z Ramszem [z Czacza] oraz z jego bratem [Andrzejem] i ich siostrą o gwałty zadane mu w jego dziedzinie (Lek. 2 nr 1973).

1401 Wojciech z N.W. śwd. (WR 3 nr 167).

1409-12 Ubysz z N., Ubysław Wierzchowski [z Wierzchowiska w pow. kośc., obecnie niezn.]: 1409 tenże (z N.) śwd. (WR 3 nr 415); 1412 tenże (Wierzchowski) w sporze z Ramszem Koszanowskim o granice między N.V. a Koszanowem (KoścZ 3, 192v; KR 7, 7 i RH 6, 141: mylnie pod 1411).

1414 Zofia z N. w sporze z Ramszem Koszanowskim dowodzi, że ma pr. do łąk i lasów, które przynależą do tej 1/4 N., którą ona posiada (WR 3 nr 521).

1415 Ramsz → p. 4 [dotychczasowi dziedzice N. mogli to być tylko lenni posiadacze z ramienia panów z Czacza i Koszanowa].

1443-1580 N. w ręku Bnińskich [zwanych Śmigielskimi z Bnina]: 1443 Władysław i Mikołaj ss. zm. Mik. Ramsza ze Śmigla [i Koszanowa, syn Ramsza z Koszanowa i Czacza] z matką Katarzyną [c. Mikołaja z Bnina] sprzedają swym wujom Janowi [kaszt. międz. 1450-54], Piotrowi [podstolemu kal. 1447-53, kaszt. lądz. 1456-61] i Wojciechowi [kaszt. międz. 1454-59?] dziedzicom Bnina m. Śmigiel oraz wsie → Koszanowo, N. i 1/2 Popowa za 3000 grz. szer. gr czeskich (Wp. 5 nr 700; Ciepl. 132 błędnie pod 1445).

1470 Andrzej z Borku [i z Bnina, kaszt. kam. 1473-1503, syn Jana Bnińskiego kaszt. międz.] oraz Mikołaj z Bnina [kaszt. kam. 1471-73, syn Piotra Bnińskiego] dają w działach Piotrowi kan. pozn., Andrzejowi, Janowi [kaszt. przem. 1487-1502], Mikołajowi i Stanisławowi [kan. pozn.] dziedzicom w Śmiglu [ss. Wojc. Bnińskiego kaszt. międz.] m. Śmigiel z wsiami, m. in. N. (PG 8, 55).

1470-94 Mik. Śmigielski [syn Wojc. Bnińskiego]: 1470 tenże → wyżej; 1483-94 tenże zapisuje ż. Róży [z Wrześni] po 200 grz. posagu i wiana: 1483 na 1/2 dóbr, które winny mu przypaść z działów z braćmi Piotrem kan. pozn. i Janem oraz z bratankiem Stanisławem [syn Andrzeja], tj. na 1/2 cz. m. Śmigiel z wsiami, m. in. na 1/2 N. (PG 9, 180), 1494 na 1/4 m. Śmigiel, 1/4 Koszanowa i 1/4 folw. w N. (PG 7, 18v).

1555 Kasper i Jerzy Śmigielscy dają [w działach] swym braciom Krzysztofowi i Stan. Śmigielskim swe części dziedz. w m. Śmiglu i wsiach przyległych, m. in. w N.; Krzysztof daje bratu Stanisławowi swe części tamże (PG 19 k. 270-271, 275, dawniej k. 302, 307).

1563-80 pobór z N.: 1563 od folw. Śmigielskiego (ASK I 4, 201v); 1580 z cz. Jadwigi Śmigielskiej: od 1 rataja (colonus) od pługa, z cz. Zofii Cykowskiej z Żegrowa: od 1 zagr. i 1 rataja od pługa (ŹD 87; ASK I 6, 493v).

4. 1415?1O dacie wystawienia dokumentu → Koszanowo, Uwaga Ramsz z Opalenia [Oppeln na Łużycach] dz. w Koszanowie nadaje wsi N. pr. magd. (Wp. 7 nr 760).

Uwaga: O hipotetycznej identyfikacji N.W. z zagadkową Małą Wsią wspomn. w 1273 → Mała Wieś, Uwaga.

1 O dacie wystawienia dokumentu → Koszanowo, Uwaga.