PALĘDZIE MAŁE

1391 or. Minor (Minus?) Palandze (Lek. 1 nr 942), 1393 Parvum Palandze (WR 1 nr 166), 1394 Parva Palanza (Lek. 1 nr 1820), 1396 Parva Palødze (Lek. 1 nr 2179), 1397 Parvum Paløze (WR 1 nr 328), 1398 Parvum Palandza (Lek. 1 nr 2606), 1398 Minor Palødze (Lek. 1 nr 2747), 1399 Parva Palandze (Lek. 1 nr 2855), 1399 Palandze Małe (Lek. 1 nr 2863), 1401 Palandze Minus (KP nr 497), 1432 Minor Palladze (PZ 11, 124v), 1448 Minor Palyandze (PG 3, 8), 1449 Minus Paladze (PG 3, 39), wieś obecnie nie istnieje, leżała prawdop. na N od wsi → Palędzie, na W od Poznania; Palędzie leży 14 km na SW od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1449 n.pow. pozn. (PG 3, 39); 1512 par. Skórzewo (ACC 88, 210v).

2. 1399 Świętosław, Jakub, Andrzej i Mikołaj dziedzice z → Dąbrowy i P.P. otrzymują zgodę sądu na rozgraniczenie (lucrati sunt limitacionem) Dąbrowy z P.M. (Lek. 1 nr 2855, 2863).

1404 Przecławska Łąka [w P.M.?] → p. 3: Mik. Palędzki.

3. Własn. szlach. 1391-99 Jakub z M.P., stryj Jakuba Kruka z Palędzia, zapewne identyczny z Jakubem Dąbrowskim albo Palędzkim z → Dąbrowy, par. Skórzewo]: 1391 tenże przegrywa proces z bratankiem Jakubem Krukiem z Palędzia o 4 grz. i 1 wiard.; za tę sumę Jakub Kruk trzyma swą cz. Palędzia (Lek. 1 nr 942); 1393 temuż Jakub Kruk dowodzi, że spłacił mu wspomn. sumę (WR 1 nr 166); 1394 tenże za pośrednictwem star. [gen. wlkp.] zawiera ugodę ze wspomn. Jakubem Krukiem: obaj nie mają sobie szkodzić w swych dziedzinach pod karą umowną 20 grz.; natomiast na podstawie wsteczy tenże Jakub wygrywa proces ze wspomn. Jakubem Krukiem o 20 grz. (Lek. 1 nr 1820); 1395-96 tenże w sporach z bratankiem (filiaster) Jakubem Krukiem, m. in. o napad na drodze król. i o zabranie zboża (Lek. 1 nr 1988, 2179); 1398 [zapewne] tenże Jakusz z P. zachowuje sobie dok. dot. zastawu 1 ł. [w Palędziu?], a drugi łan wykupił Andrzej z Palędzia [brat Jakuba Kruka] (Lek. 1 nr 2606); 1399 tenże z braćmi → p. 2.

1398-1401 Stan. [Słap] z M.P. [później z → Dąbrówki i z → Palędzia] syn Jakuba [z M.P. i z → Dąbrowy] (KP nr 116, 301, 302, 416); 1393 tenże w sporze z Jakubem Krukiem [z Palędzia] o 30 grz. (Lek. 1 nr 3010); 1398 tenże w sporze z Andrzejem z Palędzia o wygnane bydło (Lek. 1 nr 2747); 1399 tenże z braćmi swymi (fratres uterini) z M.P. w sporze z Jakubem Krukiem [z Palędzia] o 30 grz. (Lek. 1 nr 3010); 1400 tenże w imieniu swego brata Wojsława przegrywa proces o drewno wartości 20 grz. zabrane rzekomo przez Andrzeja z Palędzia (KP nr 425, 460); 1400 tenże w sporze z panią Katarzyną z M.P. (WR 1 nr 490); 1400 tenże w sporze z Mik. Dąbrowskim (KP nr 116); 1400 tenże ze swym ojcem w sporze z Jakubem Krukiem z Palędzia o 100 grz. za broń (pro armacione; KP nr 466); 1400 tenże sam oraz razem z Andrzejem ze Skórzewa toczy spór z Przybysławem z Sierosławia, m. in. o 4 grz. (KP nr 301, 302); 1400 tenże pozwany przez Przecława Słotę burgr. pozn. (Słota występuje w imieniu kmiecia Macieja z Ławicy), odpiera roszczenia wspomn. kmiecia do konia wartości 2 grz. (KP nr 416); 1400 tenże dowodzi, że nie ranił, ani nie bił Katarzyny z M.P. (WR 1 nr 490); 1401 tenże wygrywa proces z Jakuszem Krukiem o 30 grz. i zostaje wwiązany w 1/2 Palędzia (KP nr 569); 1401 tenże w sporze z Andrzejem z Palędzia o pooranie mu roli 5 pługami (WR 1 nr 503); 1400 temuż Dobiesław Trzcieliński zobowiązuje się, że w ciągu 8 tygodni zapłaci 5 grz. jego kmieciowi zw. Vich (KP nr 70);

1399 bracia stryjeczni Świętosław, Jakub, Andrzej i Mikołaj1Określenie „fratres patrueles” jest tu niejasne, nie wiadomo bowiem, które z cytowanych osób były między sobą braćmi stryj. Prawdop. Jakub i Mikołaj z tej zapiski są identyczni z braćmi między sobą rodzonymi z → Dąbrowy (p. 3B), którzy występują również w P.M. → wyżej: Jakub i → niżej: Mikołaj. Świętosława skądinąd nie znamy, a znany w tym czasie Andrzej z → Palędzia należy do następnego pokolenia, bo jako brat Jakuba Kruka był bratankiem wspomn. wyżej Jakuba. → Palędzie, przyp. 3, gdzie hipotezy dot. ich ewentualnego potomstwa dziedzice z Dąbrowy [recte Dąbrówki?] i P.P. → p. 2.

1400 Katarzyna z M.P. → wyżej: Stanisław Słap.

1401 Wojsław z P.M. [później dz. → Dąbrówki, syn Jakuba, brat Stan. i Piotra Słapów] w sporze ze swym ojcem Jakubem z P.M. o cz. po zm. Wodzesze [=Więcoszce c. Jakuba?] oraz o wycięcie drzew w zapuście (KP nr 497).

1402-04 Mik. Palędzki [albo Dąbrowski, w l. 1386-1403 w → Dąbrowie, brat Jakuba] (WR 1 nr 822); 1402-03 tenże w różnych sporach ze Stan. [Słapem] z Dąbrówki [oraz Palędzia i P.M.] m. in. o rany, o 10 grz. (jeżeli Mikołaj ich nie zapłaci, będzie musiał wwiązać Stanisława w czynsz 1 grz.), o 20 grz. kary umownej (KP nr 1103, 1236, 1273, 1284, 1303; WR 1 nr 817); 1403 tenże przegrywa proces z Andrzejem kmieciem z Dzięciołowa o 2 grz. (KP nr 1298; WR 1 nr 809); 1403 tenże z ż. Przybysławą i synem Marcinem sprzedaje Przecławowi Chwalikowskiemu mieszcz. pozn. Dzięciołowo za 85 grz. (KP nr 1545); 1404 tenże przegrywa proces ze wspomn. Przecławem, ponieważ sąd nie uznał pozwu Mikołaja o najście na P. i utrzymał w mocy dok. Przecława [dot. nabycia Dzięciołowa?] (KP nr 1794); 1404 tenże zeznaje, że posiada dok. opiewający na 89 grz. przeciw Mik. Jaroszewskiemu i ma [w tej sprawie] postawić dodatkowego świadka (KP nr 1796); 1404 tenże w sporze z Mikołajem z Wysokiej [Wysoczki k. Buku?] dowodzi, że gdy zastawiał mu P., nie objął zastawem Przecławskiej Łąki [w P.?] (WR 1 nr 753).

1403 Więcoszka (Więcochna) z Dzięciołowa, dziewczyna [córka?] Mikołaja z Palędzia w sporze ze Stanisławem z Dąbrówki o 2 rzekomo zadane jej rany: on odpiera jej roszczenia, a ona wyznaje, że wspomn. Staszek jej nie ranił (KP nr 1273; WR 1 nr 815).

1402-22 Marcin Palędzki alias Dąbrowski alias Dzięciołowski z P.M. [oraz z → Dąbrowy i z → Dzięciołowa], syn Mikołaja [z P.M. i z → Dąbrowy] (WR 1 nr 915, 951, 1020, 1119; WR 3 nr 408): 1408 tenże dowodzi, że sądem polubownym pogodzono go z siostrą Tomisławą niegdyś z Dąbrowy [ustalając sumę posagu?] na 15 grz. oraz że Tomisława nie upominała się [o ten posag?] przez [ponad] 3 lata (WR 1 nr 641, 653; PZ 3, 53v); 1421 tenże w sporze z Grzymkiem z P.P. (PZ 6, 126v).

1421, 1426 Grzymek: 1421 tenże z P.P. → wyżej; 1426 tenże śwd. z P. [Małego?] (WR 3 nr 481, 1181).

1425 Andrzej dz. z M.P.2Osoba niezident.; może identyczna z Andrzejem z → Palędzia 1387-1405 (w 1411 sołtysem we wsi kapitulnej Gołuski), może jego potomek; termin sądowy przełożyła w jego zastępstwie Drogosława (imię może wskazywać na związek z Drogosławicami), sołtyska z bpiej wsi Dowieżyn. w sporze ze Stan. Słapem o 100 grz.; strony zamierzają przenieść proces do sądu duchownego (PZ 8, 42).

1434-49, 1472-73 Marek (niekiedy zw. też Marcinem) i 1444-59 Bartosz bracia z P.M., później niegdyś Palędzcy3Ojciec tych braci nie jest znany, ale fakt, że do 1449 posiadali cz. P.M. może wskazywać, że odziedziczyli ją po jednym z wcześniejszych posiadaczy tej wsi, np. po Jakubie Kruku. Bartosz niegdyś” Palędzki był w 1445 pełnomocnikiem Tomasza Parzęczewskiego, a w 1449 pełnomocnikiem jego synów w sporach z Janem i Mikołajem Granowskimi o 113 grz. w półgr, z Teodorykiem z Rzeszotarzewa [obecnie Rostarzewo] i z Przedpełkiem niegdyś z Łęk [Średnich i Wielkich] (KoścZ 12, 558; KoścZ 13, 188); 1452 woźny zapowiedział w jego imieniu pieniądze Małgorzaty i Anny cc. Dziersława Lulińskiego, które [były zabezpieczone] na łanach w Morawsku, na części Jana Morawskiego (PZ 17, 32); 1452-62 tenże Bartosz niegdyś z P. toczył spory z Ludomskimi: 1452 z Dobrogostem Ludomskim oraz jego ż. Katarzyną, 1462 z małol. synami Dobrogosta Ludomskiego, m. in. o 90 grz. (PZ 17 k. 25v, 204v); 1464 tenże kupił cz. wsi Sobiesiernie od Potencjana [Dąbrowskiego] za 100 grz. (PG 7, 194v); 1471 tenże naganiony przez Mik. Borka Osieckiego [z Osiecznej] dowodził swego szlachectwa przedstawiając 2 świadków ze strony ojca h. Drogosławicz (1/2 księżyca i strzała z piórami), 2 świadków ze strony matki h. Samson (człowiek siedzący na lwie rozrywa paszczę tego lwa) oraz 2 świadków obcego herbu [nazwy herbu nie podano]; Mik. Borek Osiecki zapłacił kary: 14 grz sądowi i 3 grz. Bartoszowi Palędzkiemu, za niesłuszną naganę szlachectwa (Koz. Nieznane nr 56; KoścZ 15 k. 559, 561); 1471 tenże Bartosz niegdyś Palędzki pozwany był przez Stan. Parzęczewskiego o cz. dziedziny Targowisko i o sołectwo tamże; sąd na wniosek opata lub. uznaje prawa opata i kl. lub. do tej dziedziny (KoścZ 15, 567); 1471-72 tenże był pełnomocnikiem sąd. opata lub. (KoścZ 15, k. 567-725 passim); 1482 tenże wspomn. jako zm.; kl. lub. wykupuje sołectwo w Targowisku z rąk Marka Golęczewskiego [zięcia Bartosza?] za 18 grz. w 2 ratach (ACC 60, 19): 1434 tenże Marek (KR 2, 116, cytowanego aktu nie udało się odnaleźć); 1444 tenże Bartosz Palędzki śwd. (WR 1 nr 1637); 1447 tenże Marek z P.M. w sporze z bratem Bartoszem (PZ 16, 25v); 1448 Marek z M.P. w sporze z Wincentym z Dąbrowy [k. Wolsztyna] o 100 grz. kary umownej (PG 3, 8); 1449 ciż bracia sprzedają Potencjanowi Dąbrowskiemu dz. z Dąbrówki [cz.?] M.P. za 80 zł węg. (PG 3, 39, dawniej k. 10); 1452-73 ciż niegdyś Palędzcy występują jako wicepodsędkowie (w czasie gdy podsędkiem był Potencjan Dąbrowski → niżej): Bartosz w 1452 i 1459-69 w Kościanie i w 1452-65 w Poznaniu, a Marcin w 1472-73 w Kościanie (GUrz. nr C 832, 835, 839, 1021).

1449-78 Potencjan Słap Dąbrowski, czasem nazywany Słapowskim, z → Dąbrowy [1418, 1444-78] i → Dąbrówki [1418, 1438-78], syn Wojsława z Dąbrówki, podsędek pozn. 1451-78 (GUrz. nr A 286): 1449 tenże kupuje [cz.] M.P. od wspomn. wyżej Marka (Marcina) i Bartosza → wyżej; 1464-66, 1474 tenże zapisuje różne czynsze dla kapituły i wikariuszy kat. pozn. na swych dobrach, m. in. na P.M., → Dąbrowa (PG 6, 234; PG 7, 269v; ACC 43 k. 109, 111; CP 14 k. 616-618, 624; CP 24, 46); 1471 temuż oraz Mik. Bieczyńskiemu Jan Kierski z Gołaszyna [k. Obornik] zobowiązuje się zapłacić 80 grz. poręki za Mik. Sierpowskiego kan. pozn. ijego brata [czy swego brata?] (PG57, 91v); 1473 tenże z Dąbrowy, Dąbrówki, Palędzia, M.P., Sobiesierni i → Nowego Dworu [k. Stęszewa] zeznaje, że jest winien 350 zł węg. [małol.] Mikołajowi synowi Andrzeja Słapa i ma je wypłacić na ręce jego opiekuna Malchera Kozłowskiego (PZ 19, 162); 1474 tenże z ss. Bartłomiejem i Marcinem występują jako dziedzice → Dąbrowy, → Konarzewka i → Nowego Dworu (PG 9, 4).

1478 Katarzyna ż. Andrzeja Rosnowskiego [c. Jana Mleczki ze Zborowa] daje c. Jadwidze 100 grz. swej ojcowizny, którą niegdyś zabezpieczył z zastrz. pr. odkupu Potencjan Dąbrowski na Dąbrowie, Palędziu i P.M. (PG 9, 100v).

1501 wykup czynszów z M.P. (zapisanych w 1471) → Palędzie; 1512 dziedzice P.M. mogą wykonywać z pr. patronatu kościoła par. w Skórzewie → Palędzie, p. 3.

Mieszkańcy: 1397 śwd. Mik. Brika [kmieć?] z P.P. (WR 1 nr 328), 1400 kmieć Vich [z P.?] → wyżej: Stan. Słap.

[W rejestrach poborowych z XVI w. wieś P.M. nie występuje.]

5. 1512 P.M. w par. Skórzewo → p.3.

Uwaga: → Palędzie, Uwaga i Tablica genealogiczna.

1 Określenie „fratres patrueles” jest tu niejasne, nie wiadomo bowiem, które z cytowanych osób były między sobą braćmi stryj. Prawdop. Jakub i Mikołaj z tej zapiski są identyczni z braćmi między sobą rodzonymi z → Dąbrowy (p. 3B), którzy występują również w P.M. → wyżej: Jakub i → niżej: Mikołaj. Świętosława skądinąd nie znamy, a znany w tym czasie Andrzej z → Palędzia należy do następnego pokolenia, bo jako brat Jakuba Kruka był bratankiem wspomn. wyżej Jakuba. → Palędzie, przyp. 3, gdzie hipotezy dot. ich ewentualnego potomstwa.

2 Osoba niezident.; może identyczna z Andrzejem z → Palędzia 1387-1405 (w 1411 sołtysem we wsi kapitulnej Gołuski), może jego potomek; termin sądowy przełożyła w jego zastępstwie Drogosława (imię może wskazywać na związek z Drogosławicami), sołtyska z bpiej wsi Dowieżyn.

3 Ojciec tych braci nie jest znany, ale fakt, że do 1449 posiadali cz. P.M. może wskazywać, że odziedziczyli ją po jednym z wcześniejszych posiadaczy tej wsi, np. po Jakubie Kruku. Bartosz niegdyś” Palędzki był w 1445 pełnomocnikiem Tomasza Parzęczewskiego, a w 1449 pełnomocnikiem jego synów w sporach z Janem i Mikołajem Granowskimi o 113 grz. w półgr, z Teodorykiem z Rzeszotarzewa [obecnie Rostarzewo] i z Przedpełkiem niegdyś z Łęk [Średnich i Wielkich] (KoścZ 12, 558; KoścZ 13, 188); 1452 woźny zapowiedział w jego imieniu pieniądze Małgorzaty i Anny cc. Dziersława Lulińskiego, które [były zabezpieczone] na łanach w Morawsku, na części Jana Morawskiego (PZ 17, 32); 1452-62 tenże Bartosz niegdyś z P. toczył spory z Ludomskimi: 1452 z Dobrogostem Ludomskim oraz jego ż. Katarzyną, 1462 z małol. synami Dobrogosta Ludomskiego, m. in. o 90 grz. (PZ 17 k. 25v, 204v); 1464 tenże kupił cz. wsi Sobiesiernie od Potencjana [Dąbrowskiego] za 100 grz. (PG 7, 194v); 1471 tenże naganiony przez Mik. Borka Osieckiego [z Osiecznej] dowodził swego szlachectwa przedstawiając 2 świadków ze strony ojca h. Drogosławicz (1/2 księżyca i strzała z piórami), 2 świadków ze strony matki h. Samson (człowiek siedzący na lwie rozrywa paszczę tego lwa) oraz 2 świadków obcego herbu [nazwy herbu nie podano]; Mik. Borek Osiecki zapłacił kary: 14 grz sądowi i 3 grz. Bartoszowi Palędzkiemu, za niesłuszną naganę szlachectwa (Koz. Nieznane nr 56; KoścZ 15 k. 559, 561); 1471 tenże Bartosz niegdyś Palędzki pozwany był przez Stan. Parzęczewskiego o cz. dziedziny Targowisko i o sołectwo tamże; sąd na wniosek opata lub. uznaje prawa opata i kl. lub. do tej dziedziny (KoścZ 15, 567); 1471-72 tenże był pełnomocnikiem sąd. opata lub. (KoścZ 15, k. 567-725 passim); 1482 tenże wspomn. jako zm.; kl. lub. wykupuje sołectwo w Targowisku z rąk Marka Golęczewskiego [zięcia Bartosza?] za 18 grz. w 2 ratach (ACC 60, 19).