1368 kop. XV w. Postolicze (Wp. 6 nr 222), 1430 Pothstolicze (Wp. 5 nr 514), 1431 Postholicze (Wp. 5 nr 522), 1458 Podstolicze (AG perg. nr 472), 1472 Podstolycze (KcG 2, 471), 8 km na SE od Chodzieży.

1. 1430-1534 pow. kcyn. (Wp. 5 nr 514, 522; Pol. 1 nr 174; Rykaczewski 299, 300; AG perg. nr 472, 904; CE 1 nr 163; PG 10, 60v; ASK I 12, 381v); 1470 pow. pozn. (AG perg. nr 721); 1563 n. pow. pozn. (ASK I 5, 216v); 1510 n. par. Chodzież (LBP 83).

2. 1565 koło P. leży błoto zw. Jeziorko (LWK 1, 259); 1565 bartnicy z P. i Tłukaw mają 73 barcie w lasach król. nal. do stwa rogoz. (LWK 1, 248).

3. Własn. król. (→ Uwaga). 1368 król Kazimierz nadaje w lenno (in pheudum) braciom Dobrogostowi, Arnoldowi, Bertoldowi i Henrykowi [v. d. Osten], dziedzicom Drżenia [→ NoteckaPuszcza, p. D] m. Rogoźno z wsiami, m. in. z P. (Wp. 6 nr 222); 1430 król Władysław Jag. zapisuje Andrzejowi z Danaborza wdzie kal. 240 grz. na wsi król. P., którą Andrzej wykupił za tę sumę z rąk Piotra i Pawła Schaffroth ze wsi Szobiszowice¹SG 11, 884, wymienia wieś Szebiszowice vel Szobiszowice na Śląsku Cieszyńskim (Wp. 5 nr 514; Pol. 1 nr 174); 1431 tenże król zapisuje temuż Andrzejowi następną sumę 100 grz. na wsi król. P. (Wp. 5 nr 522; Rykaczewski 299).

1440-41 król Władysław III zapisuje Włodkowi z Danaborza star. nak.: 1440 80 grz. na wsi P., 1441 500 grz. na wsiach P. i Brzekiniec (Rykaczewski nr 293, 300); 1458 król Kazimierz zapisuje temuż Włodkowi 1000 zł węg. na dobrach król.: m. Budzyń i wieś P.; król jest winien te pieniądze Włodkowi za utrzymanie (conservacio) zamku w Człuchowie (AG perg. nr 472; CE 1 nr 163; Rykaczewski 301); 1470 tenże król zezwala, aby Jan i Władysław, ss. Włodka z Danaborza, ze swym opiekunem Łukaszem z Górki wdą pozn., ustąpili z dóbr król. Budzyń, Brzekiniec i P. na rzecz Mik. Działyńskicgo (AG perg. nr 721; Rykaczewski 289); 1485 tenże król zezwala Mik. Działyńskiemu wdzie inowrocł. zastawić wsie król. P., Budzyń i Brzekiniec Przecławowi z Potulic za 1600 zł węg. (AG perg. nr 904; Rykaczewski 302).

1486 działy braci Potulickich, ss. Przecława: Stanisław otrzymuje Potulice [w pow. kcyn.], 1/2 dóbr Brudzew w pow. kal. i 1/2 sum zapisanych na wsiach król. P., Budzyń i Brzekiniec, a Wojciech otrzymuje dobra Chodzież, 1/2 dóbr Brudzew i 1/2 sum zapisanych na wspomn. wsiach król. (PG 10, 60v); 1510 [Wojciech lub syn jego Mikołaj] Chodzieski posiada 1/2 P., a drugą połowę P. posiada Potulicki [jeden z synów Stanisława; → wyżej pod 1486] (LBP 83); 1515 Piotr Potulicki [syn Wojciecha] dz. w Chodzieży zapisuje ż. Barbarze c. Ambrożego Pampowskiego 2600 zł węg. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr, przypadających mu w dziale z bratem Mikołajem, m. in. na wsiach [król.] P., Budzyń i Brzekiniec (PG 15, 44v); 1518 Barbara c. zm. Ambrożego z Pępowa wdy sier., wd. po Piotrze Potulickim, kwituje Mik. Potulickiego z odbioru swej oprawy 2600 zł węg. posagu i wiana, zapisanych na dobrach przypadających zm. Piotrowi, w tym m. in. na wsiach [król] P., Budzyń, Brzekiniec (PG 69, 187); 1518 król Zygmunt zezwala Mik. Działyńskiemu podkom. dobrz. i star. brodnickiemu wykupić z rąk Mik. Chodzieskiego [= Potulickiego] wsie [król.] Budzyń, P. i Brzekiniec (MS 4 nr 15387).

1472 P. wymienione wśród wsi pow. kcyn., które nie zapłaciły wiard. król. i mają płacić 14 grz. kary²Karta z tą notatką znajdowała się pierwotnie omyłkowo w księdze grodzkiej pozn. z r. 1435. O wynikłych stąd błędach literatury → Budzyń, przyp. 3 (KcG 2, 471); 1510 w P. 19 ł. os., 8 ł. opust., 4 ł. opust. sołectwa, 2 karczmy (LBP 83); 1534 pobór z P. [formularz nie wypełniony] (ASK I 12, 381v); 1563 pobór od 17 ł. (10 ł. zwolniono z płacenia poboru z powodu pożaru), 2 karczem, kowala i kołodzieja (ASK I 5, 216v).

1565 wieś P. w stwie rogoz.; folwark: dworek, piwnica, stajnia na 12 koni, studnia z dębiny, obora z 5 chlewikami, gumno czyli stodoła, browar z 4 chlewikami, sadek; na folwarku czeladź: borowy, dworka, „pasturka”, dziewczę i mielcarz; 1 ślad we wsi orzą „na folwark”; wieś: 26 kmieci z włodarzem na 26 śladach, płacą czynsz po 1 zł 24 gr z 25 śladów [ślad włodarza nie płaci], dają ponadto po 3 wiertele owsa miary chodzieskicj (tzn. po 1 ćw.), po 2 kapłony, po 15 jaj i po 1 kicie lnu oraz zobowiązani są do robocizny według potrzeby i do wożenia [zboża?, drewna?] przez 1 dzień; gdy „wiece sadzą” kmiecie obdarowują podstarościego, ale w ciągu 8 lat tylko 1 raz były sądy, bo ludzie są ubodzy; 5 bartników – płacą po 2 zł; 2 karczmarzy i 3 ogrodników – ci zobowiązani są do pieszej robocizny, muszą naprząść po 6 łokci przędzy kupieckiej; karczmarze płacą po 12 gr, a ogrodnicy po 9; browar niedawno zbudowany daje 20 zł dochodu, ale mieszczanie [z Chodzieży?] skarżą się [z powodu konkurencji?]; ogólny dochód z tej wsi wynosi 94 zł 12 gr 3 den. (LWK 1 s. 49, 251); 1577 pobór płaci [Krzysztof] Sokołowski [tenut. rogoz. 1563-76 (G.Star. 62)] (ASK I 5, 668); 1580 Krzysztof Sokołowski [nadal tenut. rogoz.?] płaci pobór od 24 ł., 3 zagr., 2 kowali i 4 bartników (ŹD 8).

4. 1510 41. opust. sołectwa; 1565 wiece (sądy) w P. → p. 3.

5. 1510 wiardunki dzies. złanów kmiecych (→ p. 3) należą się bpowi pozn., a meszne oraz opłata po 1 gr z karczem plebanowi w Chodzieży (LBP 83).

Uwaga: Wieś P. wraz z Budzyniem i Brzekińcem stanowiły pierwotnie osobną tenutę król. Dopiero lustracja z 1565 r. stwierdza przynależność tych wsi do stwa rogoz. Związek P. ze stwem rogoz. zadecydował pewnie o tym, że pierwotna przynależność powiatowa do pow. kcyn. uległa zmianie w drugiej połowie XVI w. na korzyść pow. pozn.