POPOWO

1400 or. Popowo (WR 1 nr 475), 1400 Popowko1→ przyp. 2 (KP 482), 7 km na E od Międzychodu.

1. 1503 n. pow. pozn. (PG 64, 51); 1508 n. par. Kamionna (ASK I 3, 9v).

3. Własn. szlach. 1419 Wierzbięta [z Rozbitka i Kwilcza?] dz. P. w sporze z Jakubem Żydem pozn. o dług (PZ 5, 130).

1432 Wojc. Popowski [z naszego P.?] występuje w sądzie w sprawach Dobrogosta z → Kolna [i → Prusimia] (PZ 12 k. 123v, 242).

1462 Maciej i Jakub bracia niedz., dziedzice z P., sprzedają cz. Białcza [w pow. pozn.] (3 1/2 ł. roli i 4 zagr.), odziedziczoną po stryju Dziersławie z Białcza, Janowi Chojnickiemu [który Chojnice już opuścił] (PG 6, 120v); 1464 ciż toczą spór z Anną Rzyżyńską (PZ 14, 74v); 1464 tenże Jakub zapisuje ż. Katarzynie po 100 zł posagu i wiana na 1/4 P. i na 1/4 Białcza (PG 7, 193v); 1470 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 3 1/2 ł. w P. (w tym 1 ł. os.) Janowi z Łężec za 40 grz. (PG 8, 64v); 1475 tenże w towarzystwie innych szlachciców z sąsiednich wsi ręczy za Mikołaja niegdyś Białeckiego wójta w → Pczewie (PG 58, 16); 1476 tenże zapisuje [prawdop. tej samej] żonie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w Białczu i na 1/2 sum, które ma na wsi Łężce (PG 9, 50v); 1476 tenże sprzedaje 1/2 P. za 150 grz. braciom Mikołajowi, Samsonowi i Salomonowi z Bobowicka, a ci bracia dokonują działów rodzinnych; Mikołaj obejmuje 1/2 P. (PG 9, 51).

1477 Mik. Wata Popowski [poprzednio z Bobowicka] (PZ 16, 133v): 1477 tenże dokonuje rozliczeń ze Stanisławem [Watą?] i jego ż. Małgorzatą ze Skrzydlewa oraz zapisuje ż. Katarzynie po 80 grz. posagu i wiana na 1/2 P. (PG 9 k. 82v, 83); 1481 tenże, również ze Skrzydlewa, zapisuje swemu bratu Janowi z Debrzna 24 grz. [na czym?] (PZ 16, 140v).

1489 Małgorzata i Anna cc. zm. Mik. Popowskiego w sporze z Kat. Oporowską [z → Oporowa k. Ostroroga] (PZ 21, 169); 1494, 1515 taż Małgorzata żoną Jana Górskiego, który zapisuje jej posag i wiano na 1/2 Chociczy [k. Miłosławia] w pow. pyzdr.: w 1494 po 100 grz., a w 1515 po 250 zł węg. (PG 7, 34; PG 11, 52); 1513 te same siostry Małg. Górska i Anna ż. Wawrz. Kolnickiego sprzedają 1/2 P. [stryjowi?] Janowi Wata Debrzeńskiemu za 130 grz. (PG 14, 196, dawniej k. 390); 1517 tejże Annie Wawrz. Kolnicki zapisuje po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 Chociczy, którą Wawrzyniec kupił od Dłońskicgo (PG 15, 145v); 1521 taż Anna Chocicka sprzedaje swoje części w P. i w Debrznie, odziedziczone po zm. Janie Debrzeńskim, Piotrowi Kosickiemu [z → Kosiczyna] za 65 grz. (PG 15, 406).

1503 Jan Wata Gorzycki [syn Sędziwoja z Górzycy k. Międzyrzecza] kupuje 1/2 P. od Mikołaja, Anny, Barbary dzieci zm. Doroty Popowskiej, ż. Jakuba kmiecia w Pamiątkowie, za 150 grz. (PG 12, 243v); 1503 tenże sprzedaje Janowi Wata synowi Wojciecha z Bobowicka 1/2 P. za 140 grz. (PG 64, 51).

1503 Wojc. Wata, syn Wojciecha z Bobowicka, zeznaje, że jest winien 40 grz. dzieciom zm. Doroty Popowskiej [→ wyżej]; jeżeli nie zapłaci im tej sumy w terminie, ma im zrezygnować 4 ł. w Gorzycy, albo płacić co roku 4 grz. czynszu, tak długo, dopóki nie spłaci sumy głównej (PG 64, 51).

1513 Katarzyna wd. po Mik. Popowskim kwituje Janowi Wata Debrzeńskiemu odbiór swej oprawy (po 80 grz. posagu i wiana) zapisanej na 1/2 P. (PG 68, 258v).

1515-16 spadek po zm. Janie Wata Debrzeńskim (zw. też Goździchowskim): 1515-16 wspomn. wyżej Małg. Górska sprzedaje Benedyktowi Chwałkowskiemu [z → Chwałkowa k. Krobi] swoje części P., odziedziczone po wspomn. Janie Wata, za 100 zł węg. i 10 grz.; Benedykt Chwałkowski, żonaty z Włodką c. zm. Samsona Bobowickiego [wg KR 8, 11, jej stryjem był Jan Rychwalski żonaty z Anną Siekowską], sprzedaje swoje części P. i Debrzna za 125 grz. (pierwotnie przewidywano cenę 150 grz.) Janowi Lipnickiemu (PG 15 k. 55, 95v; PG 69, 301); 1516 Łukasz Debrzeński [drugi spadkobierca Jana Wata] zapisuje ż. Annie c. Jana Przetockiego po 300 zł węg. posagu i wiana (pierwotnie obiecywał jej dwa razy po 250 zł węg.) na swoich częściach P. i Debrzna (PG 15, 73v; PG 69, 292v).

1515-44 Jan Lipnicki: 1515 tenże → wyżej; 1518 tenże zapisuje ż. Małgorzacie c. Salomona Debrzyńskiego [wyżej nazwanego Bobowickim] po 130 zł posagu i wiana na 1/2 swych części w P. i w Debrznie (PG 15, 187v); 1519 temuż żona Małg. Popowska kwituje odbiór swej oprawy (po 100 zł węg. posagu i wiana) zapisanej na 1/4 Lipnicy (PG 70, 119v); 1519 tenże kupuje cz. P. od Kat. Przetockiej ż. Sędziwoja Przetockiego (PZ 24, 39v); 1533 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w P. (PG 16, 593); 1537 tenże kupuje 2 ł. roli w Debrznie od Sebastiana Debrzeńskiego za 24 grz. (PG 17, 144); 1544 tenże kupuje cz. P. od Wawrz. Chrzypskiego (PG 18, 141v).

1521-24 Piotr Kosicki [z Kosieczyna]: 1521 wyżej; 1524 tenże sprzedaje swoje części w P. i w Debrznie za 200 grz. swym rodzonym ciotkom: Katarzynie ż. Sędziwoja Przetockiego i Włodce ż. Benedykta Chwałkowskiego (PG 16, 17v).

1524-32 Katarzyna ż. Sędziwoja Przetockiego i Włodka ż. Benedykta Chwałkowskiego, siostry Bobowickie [cc. Samsona]: 1524 te same → wyżej; 1532 te same sprzedają swoje części w P. i w Debrznie Wawrzyńcowi Chrzypskiemu za 300 grz. (PG 16, 508v).

1532, 1544 Wawrz. Chrzypski → wyżej.

1550-52 Andrzej pleb. w Sierakowie i Piotr, bracia Lipniccy [ss. Jana?] dziedzice P. (PG 92, 72): 1552 tenże Piotr daje bratu Andrzejowi dożywocie na 1/4 P., która jest wolna od oprawy żony Piotra (PG 95, 140v); 1552 tenże Piotr Lipnicki żonaty jest z Zofią Wojnowską c. Jana, a jej stryjem jest Mik. Popowski [prawdop. z rodziny Popowskich z pow. gnieźn.] (PG 95, 139v).

1580-85 Stan. Lipnicki [syn Piotra]: 1580 tenże → niżej; 1585 tenże zapisuje ż. Annie Hakównie c. Jakuba po 400 zł posagu i wiana na 1/2 swych części w P., należnych mu z działów braterskich (PG 22, 558); 1597 tenże oraz jego bracia Jan, Zygmunt i Andrzej sprzedają całe P. Zofii Przytockiej (c. Jana), wd. po Wojc. Chełmskim i powtórnie zamężnej za Andrzejem Adamczewskim z pow. sieradzkiego (PG 25 k. 347, 386v).

1508-09 wiardunki król. z 7 półł. w P. (ASK I 3 k. 9v, 47); 1553, 1563 pobór od 2 1/2 ł. z P. (ASK I 5 k. 160, 224); 1564 w P. 5 ł. (IBP 306); 1577 Zofia Popowska [żona Piotra Lipnickiego?] płaci pobór (ASK I 5, 685v); 1580 Stan. Lipnicki płaci pobór od 4 półł., 2 zagr. oraz 50 owiec pozostających w posiadaniu pasterza [owczarza] (ŹD 18).

1400 Paweł kmieć z P.; Dobiesław Kwilecki odpiera roszczenia kmiecia Pawła z P. i dowodzi, że mu nie ukradł wołów2Zapiska w KP nr 482, dotycząca niewątpliwie tej samej sprawy, wymaga dodatkowych wyjaśnień. Wieś P. nazwana tu została jedyny raz Popówkiem, nie należy jej jednak łączyć z Popówkiem k. Szamotuł, gdzie taka forma nazwy utrwaliła się dopiero od drugiej połowy XVI w. Zwrot: „dominus Johannes procurator ipsius [kmethonis] et domini episcopi” prawdop. oznacza, że kmieciowi w sądzie towarzyszył pełnomocnik (procurator) Jan, który równocześnie, w innych sprawach, był znany jako pełnomocnik bpa pozn. (np. KP nr 471); Paweł nie był poddanym z wsi biskupiej (WR 1 nr 475; KP nr 482); 1524 prac. Jakub Czelpy z P. zeznaje w sprawie dot. Jana Mniskiego pleb. w Chrzypsku (AC 2 nr 1780).

5. 1564 dzies. z 5 ł. w P. należy do uposażenia klucza pszcz. bpa pozn. (IBP 306); 1603-07 pleban w Kamionnie pobiera meszne z łanów os.; z łanów opust. mesznego nie płacą, [dziesięciny plebanowi też nie płacą] (AV 3, 34v).

1 → przyp. 2.

2 Zapiska w KP nr 482, dotycząca niewątpliwie tej samej sprawy, wymaga dodatkowych wyjaśnień. Wieś P. nazwana tu została jedyny raz Popówkiem, nie należy jej jednak łączyć z Popówkiem k. Szamotuł, gdzie taka forma nazwy utrwaliła się dopiero od drugiej połowy XVI w. Zwrot: „dominus Johannes procurator ipsius [kmethonis] et domini episcopi” prawdop. oznacza, że kmieciowi w sądzie towarzyszył pełnomocnik (procurator) Jan, który równocześnie, w innych sprawach, był znany jako pełnomocnik bpa pozn. (np. KP nr 471); Paweł nie był poddanym z wsi biskupiej.