PSARSKIE

1279 obl. 1546 Psarskye (Wp. 1 nr 486), 1279 wzm. 1790 Psarskie (CA XLIII 4), 1307 obl. 1493 Psarskye (Wp. 2 nr 913), 1381 obl. 1546 Psary! (Wp. 3 nr 1792), 1397 or. Sparszke! (Lek. 1 nr 2449), 1400 Psarske (Lek. 2 nr 2509), 1400 Psarke! (KP nr 38), 1428 Psarskye (KoścZ 9, 69), 1429 nazwisko: Pszarsky (KoścZ 9, 236v), 1449 Psarskie (PG 3, 48v), 1503 Psarki! (PG 12, 276v), 2,5 km na NE od Śremu.

1. a. 1279 wieś P. w opolu i kasztelanii śrem., od 1279 w opolu Drzonek → p. 2.

1449 n. pow. kośc. (PG 3, 48v); 1510 n. par. Śrem (LBP 106).

2. 1279 (obl. 1546) ks. Przemysł II, wynagradzając wierne służby komesa Borka, syna komesa Wojsława, odłącza od opola i kasztelanii śrem. wieś P., położoną k. Śremu, nal. do tegoż komesa Borka, płacącą dotąd [powinności pr. pol.] razem (sub una solucione) z wsią księcia Zarzenino [obecnie nie istnieje], którą to wieś otrzymał książę w drodze zamiany od komesa Wisława¹W haśle → Drzonek – opole, pomyłkowo wymieniliśmy Wojsława, brata Borka, i przyłącza P. do opola → Drzonek; książę uwalnia wieś P. od [ciężarów pr. pol.] powozu, podwód, podworowego, stróży i od [powinności nal.] grodowi; książę wyznacza granice wsi P. z miastem Śrem: gran. ta biegnie od bagna zw. → Pluskocin aż do strugi zw. Sabel (Zabeł) [lub] zw. Sędziniec [lub Sędzin jaz] (Santzyn yaz); potem wzdłuż rzeki zw. Struga, która wypływa ze strugi Sabel, i wzdłuż niej [gran.] dochodzi do starorzecza zw. → Nakrzyże; książę nadaje Borkowi i przyłącza do P. część rz. [zapewne Warty] od strony m. [Śremu] aż do jeziora zw. → Ciszka, które to jezioro łączy się w P. ze strugą zw. → Choszczyna, wypływającą z wspomn. jez. Ciszka (jednocześnie książę nadaje Borkowi pr. do wszelkich pożytków z tychże wód: z młynów, łowienia ryb, a także pr. polowania i wyrębu drzew); dalej jest droga publiczna (via magna), przechodząca ze Śremu w pobliżu wzgórza zw. → Colige, wzgórze to wyznacza granicę [m. Śremu] z P.; przy drodze z P. do wsi → Góra [k. Śremu] są kamienie, które wyznaczają granicę P. [i m. Śremu]; dalej granicę wyznacza inne wzgórze, położone k. jeziora między P. a Górą (jezioro to nal. do P.); następnie ostrów (insula) → Nedabilonis nad rz. Wartą; dalej błoto zw. „Sczyrscza” i las Łęg [→ Łęg i Łążęk, lasy koło P.], który należy do wsi P., a ciągnie się do rz. Warty (Wp. 1 nr 486; CA XLIII 4, tu wg wzm. z 1790 błędnie pod 1272).

1307 (obl. 1493) w P. młyn, 2 stawy rybne, woda zw. Sabel we wsi P., ciągnie się od Marszowa²W haśle → Marszewo pomyłkowo piszemy o drodze z P. do Marszewa do gran. bpa [tj. do wsi Góra] (Wp. 2 nr 913); 1381 (obl. 1546) P. koło Śremu (Wp. 3 nr 1792); 1400, 1428 zapowiedzi → p. 3; 1499 w P. dwór (curia), dom (domus), mł. wodny (PG 12, 68); 1523 w P. łąka Marzyna (PG 15, 487v); 1530 Mik. Abdanek Psarski i Zachariasz Jarosławski syn zm. Mac. Chaławskiego zawierają ugodę dot. podziału wsi P.; Mikołaj otrzymuje 1/3 P., a Zachariasz 2/3 P.; w dok. podziału P. wymieniono: las dębowy zw. Graby, las Łążek leżący nad rzeką czyli odnogą zw. → Przerwa [chodzi tu zapewne o starorzecze] rzeki [Warty], las k. [strugi] Sędziniec, las Żylińska (Żylińska, Zilinska), las Ubiedza (Ubyedza) koło rz. Sabel i obok [lasu] Żylińska, las Zapuścik na wzgórzu k. [lasu] Ubiedza, rola czyli pastwisko zw. Kathwa; ponadto Mikołajowi przypadły otmęty [rozlewiska rz. Warty] między łąkami Marzyna i Lędzikowska powyżej (ante seu superius) młyna aż do [odnogi zw.] Przerwa, a Zachariaszowi wszystkie wody od wspomn. otmętów do drogi z nowego młyna do lasu Łęg (KoścZ 25, 19-20, dawniej k. 15-16); 1531 mł. wodny w P. na rz. Sabel dopływie Warty (KoścZ 19, 147v); 1531 w P. łan Żyliński i łąka Żylińska, las Ubiedza (Ubyedrz) koło P. (PG 16, 459); 1563-80 młyn w P. → p. 3: pobór; 1566 las w P. koło drogi z Szymanowa do Śremu (KoścZ 59, 15v); 1593 w akcie podziału wsi P. między Ewą Psarską c. zm. Stan. Psarskiego a Stan. Rudkowskim wymieniono m. in. chrusty w → Pluskocinie, [las] → Bogdanka wspólny [dla wsi P. i Góra?] oraz dwór Stan. Rudkowskiego w P. (KoścG 47, 246-247v).

3. Własn. szlach. 1279 Borek [z Sierakowa³Wg K 3, 191, było to Sierakowo k. Kościana. Z kolei J. Bieniak. Krąg rodzinny wojewody kaliskiego Beniamina z. Kołdrebia, w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 112 i przyp. 54, sugeruje, że Borkowie posiadali Sieraków nad Wartą, burgr. kośc. 1304; PSB 29, 1986, s. 135] syn Wojsława [kaszt. ksiąskiego 1273; UDR I/1 s. 50] → p. 2.

1307 Przybysław [z Sierakowa, wda pozn. 1321 – zm. 1328, starosta gen. wlkp. 1319-24; UDR I/1 s. 155, 170], syn Borka z Sierakowa → p. 4.

1381 (obl. 1546) król Ludwik oznajmia, że Józef [Ożep] dz. Grodziska [Wlkp., wnuk Przybysława z Sierakowa, syn Borka z Grodziska kaszt. międz. 1339; UDR I/1 s. 135] dla usług, jakie wyświadczył mu Zemka z Langmyl, daje Zemce wieś P. koło Śremu; król transumuje dok. z 1279 ks. Przemyśla II [→ p. 2] (Wp. 3 nr 1792).

1397 Świętosław [z Szubina] kaszt. kal. w imieniu swej ż. Wichny [c. Józefa z Grodziska] toczy proces o dziedzinę P. z panią Zofią (Sczofska) i jej siostrzeńcami (consobrini), synami [Andrzeja] Blosa [z Chobienic]; 1400 pani [Wichna, kasztelanowa] kaliska wraz z Dzieczkiem Przylepskim [z Przylepek] w sporze z dziećmi [Małg.] Blosowej [ż. Andrzeja Blosa z Chobienic] o P. (Lek. 1 nr 2449; KP nr 38).

1400 Świętosław Iłowiecki zapowiada dziedziny Ilowiec i P. z wszystkimi drogami (Lek. 2 nr 2509).

1407 zapis czynszu na P. → niżej: 1516.

1413-29 Mirosław z P., Psarski [czy identyczny z Mirosławem z → Przylepek, h. Drogosław]: 1413-27 tenże śwd. (WR 1 nr 1270; WR 2 nr 687; WR 3 nr 491, 780; BR 628 nr 50); 1415 tegoż żona Katarzyna z P. w sporze z [bratem] Janem Chobienickim, który dowodzi, że [ich ojciec] Andrzej Blos nie wziął za swą żonę Katarzynę więcej niż 5 grz. posagu; 1416 wspomn. Kat. Psarska dowodzi, że nie wzięła swemu ojcu Andrzejowi Blosowi dokumentów dot. wykupu przez niego dziedziny P. (WR 3 nr 545, 606); [ok. 1415] tenże Mirosław⁴Wg Ciepl. 246, jest to dok. z ok. 1415, podobnie uważa K 5, 25 (XV w.). Najpewniej chodzi o Mirosława występującego w P. w l. 1413-29 i jego ż. Katarzynę c. Andrzeja Blosa z Chobienic (w oblacie jednak wyraźnie mowa jest o Katarzynie c. Włosta: PG 59, 140) i Arkembold [może Arkembold z → Orla Wielkiego 1397-1417] niegdyś dziedzice w P. [tylko tu tenże Mirosław jako niegdyś dz. P.] → p. 4; 1416 wspomn. Katarzyna z P. ż. tegoż Mirosława zawiera ugodę z wspomn. Janem synem Andrzeja Blosa z Chobienic o 80 grz. posagu (dotalicium; KoścZ 4, 2); 1416 tenże Mirosław występuje jako śwd. powoda Wojc. Borkowskiego dz. w Borku [k. Śremu] i ojciec chrzestny (compater) [najpewniej wspomn. Wojciecha, a nie innego śwd. Wyskoty z Krzekotowic Małych] (WR 3 nr 619); 1428 tenże w sporze z archid. pozn. Mikołajem i Pietraszem Głębockimi (KoścZ 9 k. 9v, 34v, 72v);

1428 tenże zapowiada drogi, łąki, pastwiska, lasy i zarośla w dziedzinie P. (KoścZ 9, 70); 1429 tenże zastępuje w sądzie Sobka Zaleskiego (KoścZ 9, 232);

1429 tenże występuje jako sędzia polubowny (KoścZ 9, 235v); 1429 tenże zastępuje w sądzie swą ż. Katarzynę w sporze z Jerzym Jarogniewskim o jej dobra po rodzicach, tj. o 1/3 Wojciechowa i 1/3 Chobienic (KoścZ 9, 236v).

1449, 1471? Jan dz. w P., Psarski: 1449 tenże Jan Psarski zapisuje ż. Marcie po 70 grz. posagu i wiana na 1/3 P. (PG 3, 48v); [1471?] tenże Jan dz. w P., śwd. (DBL nr 287); 1486 [tenże?] Jan Psarski wspomn. jako zm. jego syn → niżej: Maciej 1486-91.

1450-53 Wojc. Abdanek [Abdank] z P. (KoścZ 14, 95): 1450 Katarzyna ż. tegoż Wojc. Abdanka niegdyś Golejewskiego zapisuje mężowi 100 kóp [gr] długu na połowie swej 1/3 cz. macierzystej w P. (PG 4, 47); 1453 za tegoż Wojc. Abdanka z P. poręcza Andrzej Zgirzyc [ze Zgirzyc w pow. kośc., obecnie nie istnieją] (K 3, 109; KR 4, 43).

1453-64 Szymon Psarski toczy procesy z dziedzicami Wierzei: 1453 z Janem Tarnką (PZ 17, 141), 1464 z Mikołajem (PZ 14, 10); 1479 Dorota, aby uwolnić od ekskomuniki swego zm. męża tegoż Szymona Psarskiego, który od wielu lat nie płacił czynszu altaryście w Śremie Janowi Stęgoskiemu [ze Stęgoszy w pow. pyzdr.], zobowiązuje się zapłacić wspomn. Janowi 3 1/2 grz. (AE III 2); 1485-99 tegoż syn → niżej: Jan Psarski zw. Szymanek; 1509-21 tegoż c. → niżej: Kat. Psarska.

1473 Stanisław, Maciej, Andrzej i 1473-95, 1498-1504? Jan Abdankowie Psarscy, bracia niedz., ss. [Wojciecha?] Abdanka z P.: 1473 ciż pozywają Mik. Jaszkowskiego, syna zm. Jana Jaszkowskiego, który będzie mógł odpowiadać za 5 lat [gdy dojdzie do lat sprawnych] (KoścZ 16, 17v); 1494 [tenże?] Jan Psarski Abdanek (Cieplucha 246); 1495 tenże Jan z bratankiem Janem Psarskim, synem zm. Stan. Abdanka Psarskiego, dziedzice niedz. w P., sprzedają za 32 grz. Katarzynie, wd. po Mac. Abdanku Psarskim, i jej dzieciom Janowi, Marcinowi, Dorocie i Katarzynie dziedzicom niedz. w P., cz. w P. wraz z 1 ł., który trzyma w zastawie Jan Psarski [tenże Jan, czyjego bratanek?] (PG 7, 74v; PZ 11, 99v); 1495 tenże Jan wraz z wspomn. bratankiem Janem ręczą Katarzynie wd. po Mac. Abdanku i jej dzieciom za Grzegorza, Michała i Zofię rodzeństwo, dziedziców w P., że wraz z nimi uwolnią i sprzedadzą swą cz. w P. wraz z łanem, który trzyma w zastawie Jan Psarski (KoścG 4, 78v);

1498-1504 Jan Psarski [tenże Jan, czyjego bratankowie Jan syn Stanisława, lub Jan syn Macieja?]: 1498 tenże wysyła swego zastępcę na wyprawę turecką ze swej cz. P. (ExpBel. nr 567), 1504 tenże oraz Marcin Strzępiński [ze Strzępinia k. Opalenicy] i Mik. Abdanek dziedzice w P. w sporze z Mac. Chaławskim o sołectwo w P. (PG 64, 182v).

1485-99 Jan Psarski zw. Szymanek, syn Szymona Psarskiego, brat Kat. Psarskiej: 1485 tenże Jan, syn zm. Szymona Psarskiego, w sporze z Apolonią wd. po Stan. Błociszewskim (KoścG 3, 5v); 1493-97 tenże zapisuje ż. Marcie, c. Klemensa Małachowskiego [z Małachowa-Szemborowic w pow. gnieźn.], na 1/2 swej cz. dziedz. wP.: 1493 po 20 grz. posagu i wiana (PG 10, 190), 1497 po 50 grz. posagu i wiana (PG 7, 135v); 1493 wspomn. Marta ż. tegoż Jana w sporze z Janem niegdyś Górskim dz. w P. i Krzyżewnikach (PZ 22, 95); 1499 [prawdop. tenże] Jan dz. w P. w sporze z altarystą w Śremie Wojc. Strobiszewskim (ACC 76, 36v; → wyżej: Szymon Psarski, pod 1479).

1486-87 Mirosz (Mirosław) Psarski (Cieplucha 246): 1487 tegoż Mirosza Psarskiego ż. Agnieszka wraz ze swym bratem niedz. Janem zw. Szrama niegdyś Chaławskim [z Manieczek] sprzedają Wincentemu i Marcinowi dziedzicom w Manieczkach swą cz. dziedz. w Manieczkach za 200 grz.; cz. tę Agnieszka i Jan otrzymali po śmierci swego brata wujecznego Szymona Manieckiego (PG 10, 76).

1486-91 Maciej Psarski, dz. w P., syn Jana Psarskiego (1449, 1471): 1486-91 tenże, syn zm. Jana Psarskiego, sprzedaje Janowi Goździchowskiemu [zw. Koszka]: 1486 1/3 P. za 100 grz. (PG 10, 59), 1491 cz. P. za 40 grz. (PG 10, 143v).

1493-1506 Jan, 1493-1506. 1510? Katarzyna, 1495 Dorota i Marcin Abdankowie Psarscy, dziedzice niedz. w P., dzieci Mac. Abdanka Psarskiego i Katarzyny: 1493 tenże Jan zapisuje swej siostrze rodzonej Katarzynie 7 zł węg. długu (PZ 22, 96v); 1495 ciż z matką Katarzyną i 1498, 1504 [tenże?] Jan Psarski → wyżej: Stanisław, Maciej, Andrzej i Jan Abdankowie; 1499 tenże Jan sprzedaje swej siostrze Katarzynie 1/3 swych dóbr po rodzicach w P. za 15 zł węg. (KoścG 5, 5v); 1506 tenże Jan zobowiązuje się płacić swej siostrze Kat. Psarskiej corocznie 1/2 grz. (KoścG 6, 58); 1510 [taż?] Kat. Abdankowa dz. w P. posiada w P. 2 ł. folw. i 2 ł. kmiece opust., które sama uprawia (LBP 106).

1495, 1498-1504? Jan Psarski syn Stan. Abdanka Psarskiego oraz 1495 Grzegorz, Michał i Zofia [Abdankowie?], dziedzice P. → wyżej: Stanisław, Maciej, Andrzej i Jan Abdankowie.

1503 szl. Mirosław Psarski mieszcz. śrem. daje Mac. Wławskiemu [ze wsi Wława w pow. pyzdr.] 1 ł. roli i sołectwo zw. Miroszewski w P., w zamian otrzymuje dom i folw. w Śremie (PG 12, 276v).

1503 Stan. Abdanek z P. pozwany przez Mac. Chaławskiego o zajęcie jego cz. dziedz. w P. (PG 64, 66v); 1516 [tenże?] Stan. Psarski sprzedaje 1/2 ł. soł. w P., tegoż c. Regina ż. Piotra Jarosławskiego → niżej: Jarosławscy.

1504-35 (wspomn. jako zm. 1538) Mik. Abdanek Psarski dz. w P., syn [imienia nie podano] Abdanka Psarskiego i Katarzyny (KoścZ 19, 92v; KoścZ 22, 87v): 1504 tenże w sporze o sołectwo w P. → wyżej: Stanisław, Maciej, Andrzej i Jan Abdankowie; 1509 tenże Mikołaj, syn zm. Abdanka Psarskiego, z matką Kat. Psarską (PG 66, 218); 1518 tenże zapisuje ż. Jadwidze Lipowskiej [c. Katarzyny z → Ostrowieczna] po 24 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w P. (PG 15, 215v); 1523 tenże kupuje od Piotra Jarosławskiego 1 ł. soł. i 1/2 łąki Marzyna w P. za 30 grz. (PG 15, 487v);

1528 tenże kupuje cz. P. → niżej: Marcin Siekierzecki;

1529 tenże pozwany o zranienie poddanego nal. do Marcina Gawrońskiego z Gołębina (KoścG 8, 166);

1530 tenże → p. 2; 1531 tenże kupuje od swego brata stryj. Mac. Psarskiego cz. P. za 110 grz.; cz. tę Maciej kupił w tym roku od Doroty Psarskiej wd. po Janie Parzęczewskim, obecnie ż. Wojc. Zaworskiego za tę samą sumę (PG 16, 458v); 1531 tenże sprzedaje Janowi Psarskiemu i jego ż. Katarzynie 1 ł. zw. Żyliński w P. z zastrz. pr. wykupu za 40 grz. (PG 16, 459); 1535 [tenże?] Mik. Psarski występuje jako stryj Katarzyny ż. Winc. Kuczyńskiego (PG 16, 731); 1538 wspomn. Jadwiga wd. po tymże Mikołaju z ss. → niżej: Jakub, Bartłomiej, Marcin, Wojciech i Jan Abdankowie.

1509 Katarzyna, 1509-16 Małgorzata i 1509-31 Dorota Psarskie, dziedziczki w P.: 1509 te siostry pozwane przez swą ciotkę Kat. Psarską [c. Szymona] o wygnanie jej z cz. po rodzicach w P.; zawarta zostaje ugoda (PG 66 k. 193v, 204); 1516 te siostry Dorota i Małgorzata → niżej: Jarosławscy; 1519 taż Dorota wd. po Janie Parzęczewskim, a ż. Wojc. Zaworskiego, winna jest swej ciotce pannie Katarzynie c. Szymona Psarskiego 2 grz. (KoścZ 24, 34v); 1521 taż Dorota płaci wspomn. ciotce pannie Kat. Psarskiej c. zm. Szymona Psarskiego 1 grz. (KoścZ 24, 174v); 1521 taż Dorota kwituje Marcina Luboskiego wójta w Luboszu [k. Pniew] (KoścG 8, 43v); 1529 taż Dorota wd. po Wojc. Zaworskim pozywa Andrzeja Wolikowskiego (KoścZ 24, 640); 1531 taż Dorota → wyżej: Mik. Abdanek.

1509-21 Kat. Psarska c. Szymona Psarskiego, siostra Jana Psarskiego zw. Szymanek wyżej.

1516 Marcin zw. Czewlej i Mikołaj bracia, dziedzice w P. → niżej: Jarosławscy.

1516 do uposażenia altarii ŚŚ. Wojciecha i Doroty w kościele par. w Śremie (altarystą jest Wojc. Strobiszewski), przeniesionej do kat. pozn., nal. 4 grz. czynszu z P., zgodnie z dok. starosty gen. wlkp. z 1407 (AE V 158v-160; wyżej: Szymon Psarski, pod 1479; → wyżej: Jan Psarski zw. Szymanek, pod 1499).

1531 Mac, Psarski brat stryj. Mikołaja oraz Jan Psarski z ż. Katarzyną → wyżej: Mik. Abdanek.

1538-67 (wspomn. jako zm. 1572) Jakub, 1538-80 (wspomn. jako zm. 1581) Bartłomiej (Bartosz), 1542 Marcin i Wojciech, 1542 – zm. 1567 Jan Abdankowie Psarscy, dziedzice w P., ss. Mik. Abdanka Psarskiego i Jadwigi Lipowskiej (TD): 1538 ciż Jakub i Bartłomiej ss. zm. Mik. Psarskiego i ich matka Jadwiga Lipowska zapisują radzie m. Śremu 5 grz. czynszu rocznego na cz. P. od sumy 100 grz. (PG 17, 233v); 1542 tenże Jakub ręczy Zachariaszowi Psarskiemu za swych braci Bartłomieja, Jana, Marcina i Wojciecha (KoścZ 26, 346); 1552 tenże Bartłomiej występuje jako stryj Kat. Bielewskiej ż. Jana Bogusławskiego [z Bogusławek w pow. kośc.] (PG 19, 53); 1558 tenże Jakub z ż. Małgorzatą c. zm. Bernarda Skoraszewskiego (PG 102, 23v); 1558 tenże Bartłomiej zapisuje ż. Annie Sepieńskiej po 250 zł posagu i wiana na 1/2 swej cz. w P. (PG 19, 646v); 1559 Barbara ż. tegoż Jana, a c. zm. Marcina Robaczyńskiego, pozywa Jana Robaczyńskiego o cz. Robaczyna (PG 1251, 336); 1559 tenże Jakub zobowiązuje się oprawić, a w 1560 oprawia, swej przyszłej [drugiej] ż. Agnieszce c. zm. Ambrożego Miaskowskicgo po 300 zł posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w P. (PG 19, 862; PG 103, 274); 1563 [tenże, czy Bartłomiej Szamarzewski?] Bartłomiej Psarski → niżej: pobór; 1566 ciż Jakub, Bartłomiej i Jan pozwani przez Marcina Szamarzewskiego dz. w P. o naruszenie granic, wypasienie lub zabranie zasiewów, o wycięcie drzew, w tym dębów, na gruntach wspólnych oraz w lesie Marcina w P., położonym koło drogi z Szymanowa do Śremu i o wycięcie w gaju → Pluskocin dębów wartości 300 grz. (KoścZ 59, 15-18); 1566 tenże Bartłomiej zobowiązuje się Janowi, Andrzejowi i Stan. Wydzierzewskim, że gdy wyda za mąż Barbarę i Katarzynę córki swoje i zm. Anny Sepieńskicj, skasują one oprawę swej matki na P. (200 zł), a bracia Wydzierzewscy zapiszą 300 zł pol. długu w posagu za swą siostrę Zofię Wydzierzewską, przyszłą ż. tegoż Bartłomieja (GnG 37, 147v-149); 1566 tenże Bartłomiej zapisuje ż. Zofii c. zm. Jakuba Wydzierzewskiego po 400 zł posagu i wiana na 1/2 swej cz. w P. (PG 20, 538v); 1567 ciż Jakub, Bartłomiej i Jan w sporze z Marcinem Szamarzewskim (KoścG 20, 341v); 1567 ciż Jakub i Bartłomiej wraz ze swymi bratankami Stanisławem i Zygmuntem ss. Barbary Robaczyńskiej i zm. Jana Psarskiego w sporze z Marcinem Psarskim czyli Szamarzewskim o części w P. (KoścG 20, 384-385); 1572 tenże Bartłomiej w sporze z Agnieszką Miaskowską wd. po tymże Jakubie Psarskim (KoścG 26, 37v); 1572 Barbara Robaczyńska wd. po tymże Janie Psarskim, obecnie ż. Jana Powęskiego (KoścG 26, 124v); 1581 Zofia Wydzierzewską wd. po tymże Bartłomieju (KoścG 35, 585v).

1576-84 Stan. Psarski syn Jana Psarskiego i Barbary Robaczyńskiej (TD): 1576 tenże kupuje od Stan. Szamarzewskiego cz. P. za 3000 zł (PG 21, 659), a w 1577 tenże sprzedaje tę cz. P. Wojciechowi Sokołowskiemu za! 400 zł (PG 21, 702v).

Inni posiadacze części w P.:

1486-91 Jan Goździchowski zw. Koszka dz. w P.: 1486-91 tenże kupuje cz. P. → wyżej: Mac. Psarski; 1489 tenże sprzedaje Janowi Starszemu Górskiemu dz. w Krzyżewnikach swą cz. dziedz. w P. za 40 grz. półgr (PG 10, 123v).

1489-1518 Górscy dziedzice w P.:

1489-93 Jan Starszy Górski dz. w → Krzyżewnikach [k. Kórnika, pow. pozn.], → Górze [k. Stęszewa] i w P.: 1489 tenże → wyżej; 1489 tenże zapisuje ż. Barbarze po 100 grz. posagu i wiana na połowie swych dóbr dziedz. w Krzyżewnikach i P. (PG 10, 123v); 1493 tenże → wyżej: Jan Psarski zw. Szymanek.

1499-1518 Jakub, Mikołaj, Jan i 1499-1519 Wojc. Górscy z → Krzyżewnik, → Góry i P., ss. Jana Starszego Górskiego: 1499 ciż → niżej; 1499 ciż Wojciech, Jakub i Mikołaj, ss. zm. Jana Górskiego, sprzedają Marcinowi Strzępińskiemu 1/3 wsi P. za 200 zł węg. (PG 12, 68); 1518 tenże Wojciech kupuje od Marcina Strzępińskiego cz. P. za 200 grz. (PG 15, 215v); 1518 tenże Wojciech zapisuje ż. Barbarze c. zm. Jana Budziłowskiego po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 P. i na 1/2 swych dóbr należnych mu w działach z braćmi Mikołajem, Jakubem i Janem w Krzyżewnikach (PG 15, 215v); 1519 tenże Wojciech sprzedaje Mik. Zaworskiemu swą cz. P. za 200 grz. (PG 15, 278v).

1499-1518 Marcin Strzępiński dz. w P.: 1499, 1518 tenże → wyżej; 1499 temuż poręczają Jan Górski dz. w Chociczy i Piotr Piątkowski za Wojciecha, Jana, Jakuba i Mikołaja ss. zm. Jana Górskiego, że uwolnią od roszczeń in. osób 1/3 P., którą temuż Marcinowi sprzedali wieczyście za 200 zł (PyG 8. 150); 1499 tenże zapisuje [swej pierwszej] ż. Dorocie [Szczodrowskiej] po 50 zł węg. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w P., na całym dworze, domu, 1/2 folw. i na 1/2 mł. wodnego w P. (PG 12, 68); 1504 tenże w sporze o sołectwo w P. → wyżej: Stanisław, Maciej, Andrzej i Jan Abdankowie; 1510 tenże posiada w P. 2 ł. folw. i 2 ł. kmiece, które sam uprawia (LBP 106); 1515-16 tenże → niżej: Jarosławscy; 1519 Małg. Chojeńska wd. po tymże Marcinie (KoścG 8, 22).

1503-04 Mac. Chaławski i 1515-58 jego ss. Jarosławscy:

1503-04 Mac. Chaławski z → Jarosławek toczy procesy: 1503 o cz. P. → wyżej: Stan. Abdanek; 1504 o sołectwo w P. → wyżej: Stanisław, Maciej, Andrzej i Jan Abdankowie; 1510 tenże wspomn. jako zm. (KoścZ 18, 184).

1515-35 (wspomn. jako zm. 1538) Piotr burm. śrem., 1515-58 (wspomn. jako zm. 1562) Zachariasz, 1516 Marcin, 1516-31 Benedykt Jarosławscy, Psarscy, dziedzice w P., bracia niedz., ss. Mac. Chaławskiego i Anny Jarosławskiej: 1515 ciż Zachariasz i Piotr zobowiązują się sprzedać Marcinowi Strzępińskiemu 1/2 ł. soł. w P. (KoścG 7, 196); 1516 ciż Zachariasz, Piotr, Benedykt i Marcin zawierają ugodę z Marcinem Strzępińskim, z Marcinem zw. Czewlej i jego bratem Mikołajem oraz z Małgorzatą i jej siostrą rodzoną Dorotą ż. Jana Parzęczewskiego, dziedzicami w P., o 1/2 sołectwa w P. (PG 69 k. 354, 359v); 1516 tenże Piotr kupuje od Stan. Psarskiego dz. w P. 1/2 ł. sol. w P. z zastrz. pr. wykupu za 20 grz.; 1516 tenże Piotr zapisuje ż. Reginie c. Stan. Psarskiego po 15 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w P. i Jaroslawkach, nal. mu w dziale z braćmi (PG 15, 97); 1519 Dorota ż. tegoż Benedykta Psarskiego c. Wojc. Węgierskiego [z Węgierek w pow. pyzdr.] dz. w Borku (KoścZ 19, 67v); 1523 ciż Zachariasz i Piotr dają Wawrz. Pasikoniowi Pogorzelskiemu [z Pogorzeli w pow. pyzdr.] swe części Jarosławek, w zamian otrzymują cz. P. (PG 15, 508); 1523 tenże Piotr → wyżej: Mik. AbdanekPsarski; 1524 tenże Piotr sprzedaje Marcinowi Pietrskiemu [z Pierska] cz. P. z zastrz. pr. wykupu za 30 grz. (KoścZ 19, 110v; KoścZ 22, 95); 1526-30 Anna wd. po Jakubie Szlachcińskim, obecnie ż. tegoż Benedykta (PG 16k. 139, 319; KoścZ 19, 139); 1526 tenże Benedykt sprzedaje Marcinowi Siekierzeckiemu cz. P. za 80 grz. (KoścZ 19, 120); 1530 tenże Zachariasz → p. 2; 1531 tenże Zachariasz winien jest bratu Benedyktowi 17 grz. (KoścZ 25, 66); 1531 tenże Piotr sprzedaje bratu Zachariaszowi 1/2 ł. opust. w P.. cz. mł. wodnego w P. na rz. Sabel dopływie Warty i łąkę przyległą do łanu folw. w P. za 20 grz. (KoścZ 19, 147v); 1534 temuż Zachariaszowi winien jest jego brat Piotr burm. w Śremie 150 grz. i za tę sumę zobowiązuje się sprzedać, a w 1535 sprzedaje, swą cz. P. (KoścG 8, 298-299v; KoścZ 19, 168v; KoścZ 25, 247); 1538 Regina wd. po tymże Piotrze Psarskim i jej pasierb Kasper Bargiel mieszcz. śrem. (KoścG 8, 371); 1542 tenże Zachariasz → wyżej: Jakub, Bartłomiej, Marcin, Wojciech i Jan Abdankowie; 1545 tegoż Zachariasza ż. Katarzyna, c. zm. Wojc. Siekierzeckiego, kwituje Marcina Szamarzewskiego dz. w P. ze 100 grz. długu, który zapisał jej na sołectwie we wsi Szamarzewo w pow. pyzdr. (PyG 13, 173v); 1545 tenże Zachariasz daje Marcinowi Szamarzewskiemu synowi zm. Jana Sługockiego cz. P. w zamian za sołectwo w Szamarzewie (PG 17, 219v); 1555 tenże Zachariasz sprzedaje z zastrz. pr. wykupu synowi Janowi Psarskicmu 1/2 swych dóbr we wsi Łobez w pow. pyzdr. (PyZ 18, 38v); 1555 tenże Zachariasz kupuje od Winc. Grabowskiego połowy wsi Łobez os. oraz Chomąta i Karkisz [wsie k. Łobza, obecnie nie istnieją] opust. w pow. pyzdr. z zastrz. pr. wykupu za 1000 zł (PG 19, 265; PG 99, 333).

Pozostali posiadacze cz. P.:

1510 szl. N[icolaus?] Rączka dz. w P. → niżej: pobór.

1519-20 Mik. Zaworski; 1519 tenże kupuje cz. P. → wyżej: Górscy; 1520 tenże sprzedaje Wojc. Irzykowskiemu [z Jurzykowa w pow. gnieźn., obecnie Jerzykowo] cz. P. za 300 grz. (PG 15, 355v).

1523 Wawrz. Pasikoń Pogorzelski dz. w P. → wyżej: Jarosławscy; 1523 tenże kupuje od Wojc. Irzykowskiego cz. P. za 300 grz. (PG 15, 498v).

1524 Marcin Pietrski kupuje cz. P. → wyżej: Jarosławscy.

1526-28 Marcin Siekierzecki: 1526 tenże kupuje cz. P. → wyżej: Jarosławscy; 1527-28 tenże sprzedaje swą cz. P.: 1527 Andrzejowi Wolikowskiemu za 40 grz. (KoścZ 19, 122), 1528 Mik. Abdankowi Psarskiemuza 80 grz. (PG 16, 210v).

1527-29 Andrzej Wolikowski: 1527 tenże → wyżej; 1529 tenże → wyżej: Katarzyna, Małgorzata i Dorota Psarskie.

1545-84 Szamarzewscy w P.:

1545-72 Marcin Psarski czyli Szamarzewski dz. w Szamarzewie [w pow. pyzdr.] i w P., syn Jana Sługockiego (TD): 1545 tenże → wyżej: Jarosławscy; 1549 tenże zapisuje ż. Małgorzacie c. zm. Tomasza Bieczyńskiego po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. P. (PG 17, 515); 1554 tenże w sporze z kapitułą pozn. i bpem pozn. Andrzejem Czarnkowskim [ → Bogdanka las] (KoścZ 28, 869); 1561 tenże daje synowi Bartłomiejowi 1/2 ł. w P. (PG 20, 41); 1566 tenże → niżej: pobór; 1566-67 tenże → wyżej: Jakub, Bartłomiej, Marcin, Wojciech i Jan Abdankowie; 1572 tenże zapisuje Zofii c. Marcina Sulejewskiego, a ż. swego syna Bartłomieja, po 300 zł pol. posagu i wiana na 1/2 cz. w P. z działów nal. Bartłomiejowi z jego bratem Stanisławem (PG 21, 347).

1561-84 Bartłomiej i 1572-82 Stan. Szamarzewscy, Psarscy, ss. Marcina: 1561, 1572 tenże Bartłomiej → wyżej; 1563 [tenże, czy Bartłomiej Abdanek?] Bartłomiej Psarski → niżej: pobór; 1580-84 tenże Bartłomiej i 1580-82 tenże Stanisław → niżej: pobór; 1565 tenże Bartłomiej zobowiązuje się oprawić swej przyszłej żonie Zofii Sulejewskiej 300 zł pol. na cz. P. należnej mu z działu z bratem Stanisławem (KoścG 8, 23v); 1572 tenże Stanisław → wyżej; 1574 tenże Bartłomiej daje bratu Stanisławowi 1/2 ł. opust. w P. (PG 21, 396v); 1575 tenże Stanisław zapisuje ż. Annie c. Anny Wilkońskiej i zm. Andrzeja Kociuskiego po 850 zł pol. posagu i wiana na 1/2 cz. P. (PG 21. 558v); 1576 tenże Stanisław → wyżej: Stan. Psarski.

1577-82 Wojc. Sokołowski: 1577 tenże kupuje cz. P. → wyżej: Stan. Psarski; 1580-81 tenże → niżej: pobór.

1593 Ewa Psarska c. Stan. Psarskiego i Stan. Rudkowski [prawdop. z Rudek k. Ostroroga]→p. 2.

Przekazy dot. całej wsi: 1510 w P. jest trzech dziedziców (Marcin Strzępiński, Kat. Abdankowa i szl. N[icolaus?] Rączka); każdy z nich posiada w P. 2 ł. folw. i 2 ł. kmiece, które sami uprawiają; w P. 2 ł. sołectwa (LBP 106); 1563 pobór z cz. Bartłomieja Psarskiego od młyna wodnego dziedz. o 1 kole walnika i 1 komor. (ASK I 4, 193); 1566 pobór z cz. Marcina Szamarzewskiego od 2 ł., z cz. Bartłomieja Psarskiego od mł. wodnego dziedz. o 2 kołach i od 3 zagr. (ASK I 4, 277); 1580 pobór z cz. Bartłomieja i Stan. Psarskich od 1 ł., 3 zagr. i 3 [zagr.?] po 4 gr [może pomyłkowo wymieniono dwa razy po 3 zagr.?]; z cz. Wojc. Sokołowskiego od 2 ł., 1 zagr. i mł. wodnego walnika o 2 kołach (ŹD 84; ASK I 6, 291v); 1581-84 pobór z P. płacą: 1581 Wojc. Sokołowski, 1582 Stan. Psarski, 1584 Bartłomiej Psarski (Piotrkowska 2 nr 487).

1428-30 kmiecie w P.: 1428 Stanisław kmieć (laycus) z P. (KoścZ 9, 69); 1530 kmiotka Żylina (Zylyna; KoścZ 25, 19, dawniej k. 15).

4. 1307 (obl. 1493) Przybysław, syn Borka dz. Sierakowa, nadaje sołectwo w swej dziedzinie P. swemu słudze (servitor) Byczkowi, który w jego służbie stracił własne dobra; do sołectwa nal.: 2 ł. roli, 1/3 opłat sąd., woda Sabel (Saben) od Marszcwa do gran. bpa [tj. do wsi Góra k. Sremul, wolny młyn, 2 stawy rybne z [pr. połowu] siecią małą i in. sieciami rzecznymi; sołtys i kmiecie otrzymują pr. wolnego wyrębu drzew, kmiecie także pr. wolnego wypasu świń; kmiecie po 8 l. wolnizny mają płacić z każdego łanu po 1 grz. [czynszu rocznego] i 1 wiard. z każdego łanu tytułem dzies.; kmiecie mają dawać 2 konie na wyprawę i wóz (Wp. 2 nr 913).

[Ok. 1415] (obl. 1493) Mirosław mąż Katarzyny c. Włosta i Arkembold, niegdyś dziedzice w P., wydają sołtysowi Szymonowi kopię dok. lokacyjnego wsi P. z 1307 [→ wyżej] z powodu starości tegoż dok. (Wp. 2 nr 913 – tu pod 1307)⁵→ przyp. 4.

1503, 1504, 1510, 1516 sołectwo → p. 3; 1515, 1516 wP. 1/2 ł. soł., 1523 1 ł. soł. → p. 3.

8. Informacja Kowalenki 301, o dwóch grodziskach w P. jest błędna. Domniemane grodziska okazały się naturalnymi wzniesieniami → Grodzisko k. Śremu i Hensel 5, 312.