1337 Sadow, Szadow (Golmert 28; Raumer 105), 1435 Czadaw, Czadow (Neumark nr 813, 815), 1448 or. Szadowo (PG 3, 35), 1448 Szadawo! (MS 1 nr 899), 1462 Sadowo (PG 6, 136v), ok. 1514-27 fals. datowany na 1251 Zado (Syska 163; PU I nr 544), 1552 Szadowa (ASK I 5, 150), 1563 Zadou (ASK I 5, 201), 1577 Cado (WG 2, 56), 5 km na S od Mirosławca.
1. 1337 S. w Nowej Marchii, leży w ziemi Kalisz [obecnie Kalisz Pomorski] → p. 3; 1349 S. w archidiakonacie między Notecią a Drawą, podległym bpowi pozn. (Wp. 2 nr 1284).
1448, 1462 pow. pozn. (PG 3, 35; PG 6, 136v); 1552, 1563 n. pow. wał.1→ Łowicz, przyp. 1 (PG 68, 195v; PG 69, 28v; MS 4 nr 16277; ASK I 5, 201); 1349 n. par. własna? → p. 5.
2. Ok. 1514-27 (fals. datowany na 1251) gran. Wielkopolski z Nową Marchią przebiega k. Z.; 1/2 wsi Z. znajduje się pod jurysdykcją polską (Syska 163 – 2 wzm.; PU 1 nr 544).
3. Własn. rycerska. 1337 [S. wspomniane dwukrotnie]: a) [cała wieś!] S. w ziemi Kalisz nal. do Henryka Wedla: obejmuje 64 [ł.], w tym uposażenie (dos) plebana 4 [ł.]; [wieś] daje 3 korce (modius) żyta i 3 korce owsa; b) 1/2 wsi S. (wymienione wśród wsi pustych) nal. do dóbr rodziny de Gruthow (de Bruthow) [wg Raumera: rodziny Güntersbergów] i nie przynosi dochodu2Może 1/2 S. była w dzierżawie lub w zastawie u Güntersbergów z Kalisza Pomorskiego i dlatego uwzględniono tę wieś dwa razy w wykazie. Koło wspomn. Kalisza leży większość pozostałych wsi wymienionych razem z 1/2 S. (Gollmert 28-29; Raumer s. 105, 107); 1349 w S. 60 [ł.], w tym 16 ł. opust. (Wp. 2 nr 1284).
1435-36 C. wymieniane wśród posiadłości Güntersbergów z Kalisza (Neumark nr 815, 823, 851; → p. 6).
1448 Jan Wedel (Wedelski) z Marcinkowic [miecznik pozn. 1444-61 (UDR I/1, 143)] zapisuje ż. Annie po 2600 grz. posagu i wiana na dobrach Tuczno, w tym m. in. na wsi S. (PG 3, 35; AR 2 nr 1175); 1471 Anna wd. po Janie Wedelskim oblatuje swój dok. oprawny z 1448 w księgach radzieckich m. Poznania i kwituje odbiór sumy 5200 grz. od Andrzeja Szamotulskiego syna Piotra, który kupił wspomn. oprawę (AR 2 nr 1175); 1472 król Kazimierz zatwierdza sprzedaż wspomn. oprawy (MS 1 nr 899).
1462 Kat. Wedelska wd. po [in.] Janie Wedelskim ma oprawę na dobrach Tuczno, w tym m. in. na wsi S. (PG 6, 136v).
1555 Jerzy Wedel dz. Frydlandu zapisuje ż. Dorocie von Massow po 4000 fl. pruskich posagu i wiana na 1/2 m. Frydland oraz na wsiach, m. in. na 1/4 wsi C. (WG 1, 16v); 1577 tenże posiada m. Frydland oraz wsie, w tym m. in 1/2 C. (WG 2, 56).
1577, 1579 [Henryk] Blankenborg [zięć Wedla z Frydlandu] posiada cz. dóbr Frydland → niżej.
1589 w S. poddani Joachima Güntersberga (WG 4, 88v).
1552 wieś Z. nal. do pana Fredlickiego [Wedla z → Frydlandu]; pobór płacą: od 6 kmieci oraz sołtysa siedzącego na 1/2 ł. (ASK I 5, 150); 1563 pobór od 7 ł. (ASK I 5, 201); 1577 z części Blankenborga płacą od 7 ł. i od sołtysa na 1/2 ł. (ASK I 5, 763v); 1579 z części Blankenborga płacą od 4 śl., 1 zagr. i od 1 pastuchy [kobiety?] (ASK I 3, 689).
4. 1552, 1577 sołtys na 1/2 ł. → p. 3: pobór.
5. 1337 uposażenie [plebana] (dos) 4 ł. → p. 3; 1349 [par.?] S.3W literaturze przyjmuje się, że osady wymienione w tym dok. stanowiły samodzielne parafie. Now. 2, 392, nie zna żadnych późniejszych wzmianek o par. S; dzies. z niej nal. się bpowi pozn. (Wp. 2 nr 1284).
6. 1435-36 C. wymienione wśród miejscowości, w których Polacy (a zwłaszcza Piotr Polak [z Lichwina, star. Drahimia i Wałcza]) wyrządzili szkody wojenne [po zawarciu rozejmu i pokoju w 1435 w Brześciu Kujawskim] (Neumark nr 813, 815, 818, 823, 848, 851).
Uwaga: Do tej pory powołując się w Słowniku na fals. datowany na 1251 (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297) przyjmowaliśmy, że powstał on u schyłku XV w., Syska 154, przesuwa tę datę na ok. 1514-27.
Wedlowie na terenie, który w XVI w. stanowił pow. wał., posiadali 2 miasta, Tuczno i Frydland, przy czym w XV w. te same osoby występują jako posiadacze w częściach obu tych miast i nal. do nich wsi. W XVI w. nastąpił podział na katolicką, spolonizowaną linię Wedlów Tuczyńskich z Tuczna oraz protestancką linię z Frydlandu. Obie te spokrewnione ze sobą linie nadal zachowały prawa do pewnych części w obu kluczach dóbr.
1 → Łowicz, przyp. 1.
2 Może 1/2 S. była w dzierżawie lub w zastawie u Güntersbergów z Kalisza Pomorskiego i dlatego uwzględniono tę wieś dwa razy w wykazie. Koło wspomn. Kalisza leży większość pozostałych wsi wymienionych razem z 1/2 S.
3 W literaturze przyjmuje się, że osady wymienione w tym dok. stanowiły samodzielne parafie. Now. 2, 392, nie zna żadnych późniejszych wzmianek o par. S.