SIEDLEC

1257 or. Sedlce (Wp. 4 s. 37), 1257 kop. 1646 Siedlec (Wp. 1 nr 347), 1380 kop. 1546-47 Sedlecz (Wp. 3 nr 1782), 1401 kop. XVI w. Sziedlecz (Wp. 7 nr 404), 1408 kop. 1463 Sedlecz (AC 2 nr 593), 1418 or. Sedlecz (ACC 3, 37), 1420 Szedlecze (KoścZ 6, 109v), 1423 Szedlcz (KoścZ 7, 114v), 1423 de Schetlcza (KoścZ 7, 131v), 1425 Szedlecz (ACC 8, 166), 1434 Schedlecz (KoścZ 10, 219), 1447 Syedlecz (KoścZ 13, 34v), 1496 Syedlyecz (MS 2 nr 586), 1512 Szyedlecz (KoścZ 18, 296v), 1571 Sielcz! (ASK I 5, 428v), 7,5 km na NW od Wolsztyna.

1. 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 133v); (1380?) 1401 n. par. własna, wcześniej par. Niałek → p. 5; 1510 dek. Grodzisk (LBP 166).

2. 1401 błoto czyli łąka na granicy S. i Kiełpin → p. 5; 1404 zapowiedź pastwisk w dobrach kl. w Obrze, m. in. w S. (Obra 51, 299); 1419, 1420, 1423, 1425, 1434, 1512 zapowiedzi wsi kl. w Obrze, m. in. S. (KoścZ 5 k. 112v, 172v; KoścZ 6, 109v; KoścZ 7, 114v; KoścZ 8, 150v; KoścZ 10, 219; KoścZ 18, 296v); 1481 S. pod Kiebłowem (CP 14, 622); 1485, 1502 droga z S. do Chorzemina (Obra 51 s. 298, 309); 1558 kopiec narożny dzielący → Kijakowo, → Powodowo i S. stoi przy drodze z Kopanicy do Wolsztyna; droga z S. do Wolsztyna, granica S. i Powodowa (KoścG 12, 120v).

3. Własn. kościelna – kl. w → Obrze. 1257 ks. Przemysł [I] nadaje dobrom kl. w Obrze imm. sąd. i ekon. oraz zezwala opatowi na lokowanie wsi Smardzewo i S. na pr. niem. wraz z targiem i karczmą wolnymi od powinności na rzecz kasztelana1Krasoń 72-75, zakwestionował autentyczność tego dok.; również Bielińska 261, uznała, iż jest on podfałszowany. Sik. Kryt. 166-169, udowodnił jednak, że rzekome interpolacje są jedynie poprawkami wprowadzonymi podczas kontroli czystopisu przez wystawcę. Obalił on też przypuszczenie Krasonia, jakoby Przemysł I wystawił w 1257 jakiś in. przywilej w sprawie S.; → też Sik. Dok. 88 (Wp. 1 nr 347, wg kop.; Wp. 4 s. 37, poprawki wg or.); 1380, 1401 wieś kl. w Obrze → p. 5, 1404, 1419, 1420, 1423, 1425, 1434 zapowiedzi → p. 2; 1431 król Władysław Jag. potwierdza przywileje i dobra kl. w → Obrze, m. in. nadanie wsi S. przez ks. Przemysła w 1257 (Wp. 5 nr 523).

1481 zapis czynszu 3 1/2 fl. węg. na S. koło Kiebłowa na rzecz wikariuszy kat. pozn. od sumy głównej 42 fl. węg. (CP 14, 622).

1496 król Jan Olbracht uwalnia wszystkie wsie kl. w → Obrze, w tym m. in. S., od poradlnego w wysokości 1 wiard. z łanu, tak by płaciły teraz po 2 gr z łanu (MS 2 nr 586; Obra 51, 217-218); 1512 zapowiedź → p. 2; 1571 wieś opata z Obry → niżej: pobór.

1510 w S. jest 6 1/2 ł. os., 2 sołectwa mają po 1 ł. (LBP 166); 1530 pobór od 3 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 133v); 1563 pobór od 6 1/2 ł., 2 ł. soł., 1 karczmy dziedz., 1 rzem. (ASK I 4, 198); 1564 w S. jest 5 ł. → p. 5; 1571 pobór od 6 1/2 ł., 2 ł. soł., 1 karczmy dziedz., 2 zagr., 1 rzem. (ASK I 5, 428v); 1580 pobór od 7 ł., 1 zagr. (ŹD 86).

1423 Mikołaj kmieć z Karny pozywa opata z → Obry, ponieważ nie wymierzył on sprawiedliwości swemu kmieciowi z S., który poranił Mikołaja (KoścZ 7 k. 123v, 131v); 1425 Szczepanowi (Stephanus) Skoczkowi kmieciowi z S. sąd zezwala zabrać zboże, jakie zajął mu w Niałku Małym Wojc. Niałecki (KoścZ 8, 195, dawniej k. 260); 1425 Agnieszka z S., 1447 prac. Stanisław z S. → p. 5.

4. 1380 (fals.?) sołtys → p. 5; 1510 w S. 2 sołectwa, każde ma 1 ł., 1563, 1571 sołectwo na 2 ł. → p. 3.

5. 1380 (fals.?2O wątpliwościach względem autentyczności tego dok. → Now. 2, 455, → Karna (przyp. 4), → Nieborza (przyp. 3). W dok. brak opisu uposażenia par., postanowienie o obsadzaniu par. przez mnichów z Obry nie znajduje potem potwierdzenia w liście plebanów, znany jest dok. erekcyjny z 1401, gdzie nie ma wzm. o wcześniejszej próbie erygowania parafii) bp pozn. Mikołaj [z Kórnika] na prośbę opata ober. Teodoryka oraz sołtysów i mieszkańców wsi klasztornych S., Kiełpiny, Nieborza, Żodyń i Karna [→ niżej: pod 1546] eryguje kościół par. Ś. Michała Archanioła i Wszystkich Aniołów w S.; gdy wspomn. wsie zostały odbudowane po okresie wojen z sąsiednimi władcami, duszpasterstwo sprawować w nich zaczął bezprawnie pleb. w Niałku, ale ze względu na odległości i wylewy wód nie mógł go należycie pilnować; teraz pr. patronatu nowego kościoła par. ma należeć do opata ober., który ma prezentować na pleb. jednego ze swych mnichów; każdemu, kto odwiedzi ten kościół i złoży ofiarę na jego budowę, bp przyznaje 40 dni odpustu (Wp. 3 nr 1782); 1401 bp pozn. Wojc. [Jastrzębiec] eryguje kościół par. w S. pod wezw. Ś. Michała i podporządkowuje mu wsie klasztorne S., Kiełpiny, Żodyń i Nieborza, które dotychczas należały do par. w → Niałku, co było wielką uciążliwością dla ich mieszkańców, zwłaszcza zimą i w Wielkim Poście; opat ober. nadał nowemu kościołowi 1 ł. w S. i 1 ł. w Żodyniu, 2 zagrody w tych wsiach, błoto czyli łąkę na granicy S. i Kiełpin, działki (aree) przy kościele na dwór plebana i na dom dla kleryka oraz ogrody przy nich; budynki mają wystawić chłopi z S. i Żodynia; kmiecie z tych wsi mają z każdego wykarczowanego i uprawianego łanu dawać plebanowi meszne po 1 ćw. (mensura) żyta i owsa, zaś zagrodnicy i komornicy po 1 gr na Wielkanoc, kolędy na wigilię Bożego Narodzenia [24 XII] i koło Trzech Króli [6 I] oraz jaja w Wielkim Poście dla plebana, a dla kleryka każdy mieszkaniec ma dać na Suche Dni po 3 den. i 1 chlebie; witrycy mają z pomocą in. mieszkańców stosownie do potrzeb kupować wino, opłatki i świece (Wp. 7 nr 404; LBP 256-257).

1405 Piotr pleb. w S. (Now. 2, 455, bez podania źródła); 1408 pleb. w S. [imienia nie podano]; bp pozn. Wojc. [Jastrzębiec] zleca mu przeprowadzenie czynności związanych z erekcją nowej par. w → Kopanicy (AC 2 nr 593; Wp. 5 nr 139); 1418 Henryk pleban w S. toczy proces z Filipem plebanem w Lipnie (ACC 3, 37); 1419 tenże Henryk (Now. 2, 455, bez podania źródła); 1425 Szczepan (Stephanus) pleb. w S.3Now. 2, 455, wymienia (bez podania źródeł) jako plebanów w S.: 1421 Jakuba, 1425 Stefana, 1426 Jakuba i 1427 Sulisława. Z zestawionych w haśle przekazów zdaje się jednak wynikać, że Sulisław był bezpośrednim następcą Stefana, a poza tym mało prawdop. byłoby powtarzanie się imienia Jakub. Zapewne chodzi tu o jednego tylko Jakuba, który był 1421-26 pleb. w in. Siedlcu (zapewne tym k. Kostrzyna, w pow. pyzdr.) pozywa opata ober. Hermana, domagając się od niego zwrotu 1 grz. długu, zwrotu przetrzymywanego przywileju [erekcyjnego], relikwii i agendy [księgi liturgicznej] kościoła w S., zwrotu 1 kopy gr, jaką Agnieszka z S. zapisała na zakup ornatu (casula) dla kościoła w S., a także domaga się zbudowania domu, zgodnie z daną obietnicą; opat ze swej strony domaga się od Szczepana 10 grz. za to, że go znieważył wobec bpa, zarzucając mu lekceważenie poleceń bpich [tzn. pleb. twierdził, że jego żądania wynikają z polecenia bpa] (ACC 8 k. 166, 178); 1427 Sulisław pleb. w S.; Jakub wieśniak z S. odstępuje mu 37 owiec oraz 1 grz. 6 gr, które to owce zapisał mu w testamencie poprzedni pleban, zm. Szczepan; o owce te Sulisław pozywa następnie Józefa i jego matkę Stachnę z Komorowa; Józef wziął je kiedyś od zm. Szczepana w zastaw (ad redemendum), a po śmierci plebana podzielił się nimi z Wawrz. Koziełem wieśniakiem z Byrzyny, jako opiekunem Szymona, bratanka zmarłego; owce pochodziły bowiem od ojca Szymona, który dał je swojemu bratu plebanowi; Sulisław pozywa zatem Wawrzyńca (ACC 10 k. 149, 157v, 171); 1433 tenże Sulisław (Now. 2, 455); 1440 19 X Piotr pleban w S. zobowiązuje się wobec bpa [pozn. Andrzeja Bnińskiego], przebywającego wówczas w klasztorze w → Obrze, że pod groźbą utraty beneficjum usunie ze swego domu konkubinę, a 1441 1 IV ponawia to zobowiązanie (AE I k. 23, 55v); 1447 Szymon wikariusz w S. ma dać prac. Stanisławowi witrykowi4Tak już Krasoń 117, ale odczyt tego słowa jest niepewny; może chodzi raczej o jakiś przydomek Stanisława? w S. 1/2 kopy gr (AE II 312; u Krasonia 117, błędnie: witryk Jan); 1498-1505 Michał pleb. w S. (Now 2, 455); 1501 tenże pozwany przez witryków swego kościoła o zapłatę za zagarnięte legaty: 3 1/2 wiard. za koszulę (tunica), 6 gr za kocioł, 6 gr za prześcieradło (sindon), 18 łokci płótna (tela), 9 gr za sprzedane deski (asseres) oraz 18 gr gotówki; pleban odpowiada, że koszula pochodzi z całunu, który wziął sobie po pogrzebie jako opłatę, że zabrał rzeczywiście 18 gr gotówki, ale o reszcie nic nie wie; oficjał poleca mu zapłacić witrykom 1 grz. 6 gr, a pozostałe sprawy mają witrycy udowodnić (ACC 80, 16).

1514 Wawrzyniec, 1515 Hieronim Grabia z Grabinej Woli [w woj. sier.] plebani w S. (Now. 2, 455, bez podania źródeł); 1525-29 Mik. Górski z → Krzyżewnik [k. Kórnika] pleb. w S. (PG 16 k. 87, 276v; pod tymi samymi datami wymienia go też Now. 2, 455, najpewniej na podstawie źródeł z AAP); 1529 Jan z Rogoźna, 1546-80 Wawrzyniec z Wolsztyna plebani w S. (Now. 2, 455, bez podania źródeł); 1546 tenże Wawrzyniec pozywa opata z Obry, by wydał mu przetrzymywany dok. erekcyjny kościoła S., gdyż z powodu jego braku nie zna dochodów swej par. i są one przez to tracone; opat przedstawia [sfałszowany?] dok. z 1380 (w którym nazwa Karny jest wydrapana), zgadzając się wydać plebanowi jego notarialną kopię, ale twierdzi pod przysięgą, że nie ma in. dokumentów dot. S. (ACC 116 k. 200, 221v-222, 247v-248).

1510 kościół par. Ś. Michała w S., wsi opata z Obry, który jest kolatorem; pleb. otrzymuje tylko meszne; do par. S. należą też Kiełpiny, Żodyń i Nieborza (LBP 166); 1560 bp pozn. [Andrzej Czarnkowski] przenosi tymczasowo wieś → Powodowo z par. Niałek (gdzie pleb. sprzyja innowiercom) do par. S., do czasu aż stosunki w Niałku wrócą do normalnego stanu (AE X 336); 1564 dzies. z S. (po 4 gr z 5 ł.) należą do stołu bpa pozn. w kluczu Buk (IBP 304).

1 Krasoń 72-75, zakwestionował autentyczność tego dok.; również Bielińska 261, uznała, iż jest on podfałszowany. Sik. Kryt. 166-169, udowodnił jednak, że rzekome interpolacje są jedynie poprawkami wprowadzonymi podczas kontroli czystopisu przez wystawcę. Obalił on też przypuszczenie Krasonia, jakoby Przemysł I wystawił w 1257 jakiś in. przywilej w sprawie S.; → też Sik. Dok. 88.

2 O wątpliwościach względem autentyczności tego dok. → Now. 2, 455, → Karna (przyp. 4), → Nieborza (przyp. 3). W dok. brak opisu uposażenia par., postanowienie o obsadzaniu par. przez mnichów z Obry nie znajduje potem potwierdzenia w liście plebanów, znany jest dok. erekcyjny z 1401, gdzie nie ma wzm. o wcześniejszej próbie erygowania parafii.

3 Now. 2, 455, wymienia (bez podania źródeł) jako plebanów w S.: 1421 Jakuba, 1425 Stefana, 1426 Jakuba i 1427 Sulisława. Z zestawionych w haśle przekazów zdaje się jednak wynikać, że Sulisław był bezpośrednim następcą Stefana, a poza tym mało prawdop. byłoby powtarzanie się imienia Jakub. Zapewne chodzi tu o jednego tylko Jakuba, który był 1421-26 pleb. w in. Siedlcu (zapewne tym k. Kostrzyna, w pow. pyzdr.).

4 Tak już Krasoń 117, ale odczyt tego słowa jest niepewny; może chodzi raczej o jakiś przydomek Stanisława?