RYMANÓW

(1376 Ladisslauia, 1413 Laslaw, 1415 Rymanow, 1423 Rimanow, 1428 Laslaw, 1433 Rymanow, 1485 Rimanowo) 15 km na SE od Krosna.

1. 1376 in territorio san. (ZDM I 149); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 175).

2. 1376 założenie miasta R. (Ladisslauia) w miejscu, gdzie są położone wsie zw. Czysna i Lezin [dziś Ladzin], z prawem założenia młynów na potokach Morbach [dziś Morawa] i Redischow (ZDM I 149); 1419 król Władysław odbywa podróż z Koszyc przez Preszów, Stropków, R. do Sanoka (Długosz, Opera omnia V s. 212); 1440 Zbigniew Oleśnicki, bp krak., odbywa podróż z Budy przez Stropków, Kiewesz, Jaśliska, R. do Sanoka (Długosz, Opera omnia V s. 604-605); 1458-62 Mikołaj bp przem. z kapitułą pozywa o granice Katarzynę Rymanowską, wwdzinę sandom. (XI 3405, 3524, 3635, 3637, 3670, 3671, 3676); 1468 tenże z kapitułą pozywa o granice Zygmunta i Pawła, dziedziców z R., braci niedzielnych (XVI 454, 491); tenże pozywa o granice Jakuba, bpa włocławskiego, Andrzeja i Mikołaja, dziedziców z R. braci niedzielnych (XVI 489, 490); 1470 tenże z kapitułą pozywa Jakuba, Andrzeja i Mikołaja, dziedziców z R., o granice między wsią biskupią → Królik Polski (Crolikova) a wsiami ich Deszno i Wisłoczek, o które to granice toczył się poprzednio spór bpa z matką pozwanych, zm. Katarzyną z R., oraz o granice między wsią biskupią Lubatową a posiadłościami R. i Deszno (XVI 700); tenże pozywa Jana i Dobiesława, dziedziców z R. braci niedzielnych, że nie chcą oznaczać granic między wsiami bpa Lubatowa, Królik Polski (Crolikova), Szklary, Jaśliska i Wola, a ich posiadłościami Bałucianka (Baluchowa), Deszno, Wołtuszowa (Valathoslava) i Wisłoczek (XVI 701); tenże pozywa Zygmunta i Pawła, dziedziców niedzielnych, że nie chcą oznaczać granic między wsiami bpa Lubatowa, Królik, Szklary, Jaśliska i Wola a ich posiadłościami Bałucianka, Deszno, Wołtuszowa i Wisłoczek (XVI 702, 703); 1472 król zatwierdza granice między wsiami król. Odrzechowa i Besko, należącymi do stwa san., a miastem R. i wsiami Wisłoczek, Pawłowa Wola albo Głębokie, Sieniawa i in., własnością Andrzeja z Sienna (MK 12 k. 56; MRPS I 766).

1465-74 sprawa o granice, w której powodami są Mikołaj, bp przem., i jego kapituła z jednej, a Jakub, bp włocławski, Mikołaj, Andrzej, Jan i Dobiesław, dziedzice z R., z drugiej strony (XVI 1779); 1518 podczas rozgraniczenia wsi król. Besko i Odrzechowa od dóbr Wiktoryna Sienieńskiego Ladzin, miasto R. z przedmieściem [Posada Dolna], Sieniawa, Głębokie, Wołtuszowa i Wisłoczek, świadkowie z wsi król. okazują granice od potoku Milcza aż do miejsca ujścia potoku Odrzechówka do Wisłoka, natomiast świadkowie Sienieńskiego od granicy wsi Wróblik Szlachecki (Targowcze) koło potoku Milcza, wzdłuż tego potoku aż do źródła Zymnawoda, dalej przez pola wsi Besko aż do Wisłoka, przekroczywszy Wisłok koło lasu Mymoń aż do potoku Odrzechowa i do doliny Czarnego Potoku zw. też Nyedzwiedzy Potok. Komisarze ostatecznie sypią kopiec narożny nad brzegiem potoku Milcza, oddzielający wsie Ladzin, Wróblik Szlachecki i Besko, dalej idą obok tego potoku, pozostawiają go, idą przez pole zw. przez poddanych król. Maynyn lasz [łaz?], dochodzą do doliny krótkiej, lecz głębokiej, której wody spływają do potoku Milcza, a którą ludzie obu stron nazywają Ladziński potok, dalej tą doliną, a nie dochodząc do jej wierzchowiny, wychodzą na pole, zachowując role ludzi z Beska oraz ludzi z Ladzina i Rymanowa według ich starego używania i posiadania, przechodząc przez wzgórki oddzielające te role, a posiadające podwójne nazwy. Ludzie królewscy [z Beska] nazywają je według swych ról: Dylynyow, Strachowlasz, Magnum lasz [Wielki łaz?], Parvum lasz [Maly łaz?], zaś ludzie Sienieńskiego Gunczmanow potok, Maczkow, Czachow potok, Manczlow potok, Andrzechow, Crzystanow potok, Paczoltow potok, Rusini swoim i Niemcy (Almani) swoim zwyczajem je nazywają od dawna zgodnie z sąsiedztwem swych ról. Przeszedłszy wzgórki, komisarze dochodzą do jednego, zwanego przez ludzi król. Rathkow potok lub Ropny potok, zaś przez ludzi Sienieńskiego Macznarow potok. Stąd dochodzą do drogi prowadzącej z R. do Beska, dalej skręcają od drogi w dół do potoku dość głębokiego i tym do koryta rz. Wisłok, rozgraniczając wsie Besko i Sieniawę. W spornej sprawie lasu Mymon i łęgów nad brzegiem Wisłoka, oddzielonych od tego lasu potoczkiem Odrzechówka, komisarze postanawiają, że las Mymoń ma należeć do dóbr królewskich, a wieś Sieniawa Sienieńskiego, i tylko ona, ma mieć pr. wolnego ścinania drzew na opał i budowę oraz pasienia trzód i bydła w lesie i na łęgach. Rzeka Wisłok ma stanowić granicę wsi Odrzechowej aż do potoku Wisłoczek, nad którym jest wieś Wisłoczek Sienieńskiego. W sprawie młyna, wybudowanego przed 2 laty na rz. Wisłok przez sołtysa z Odrzechowej, postanawiają, aby w wyniku urządzenia zapory woda nie niszczyła brzegu Sienieńskiego na terenie wsi Sieniawa i Głębokie. Od miejsca tej zapory młyńskiej granica prowadzi rzeką Wisłok aż do ujścia do niej potoku, który ludzie Sienieńskiego nazywają Vapieni potok, a ludzie królewscy Wisłoczek Wapienny. Ludzie królewscy prowadzą komisarzy na górę, jej grzbietem aż do granicy [dóbr] bpstwa przem., należących do Jaślisk, mając po prawej stronie Wapienny Wisłoczek i Wisłoczek, na którym położona jest wieś tej nazwy, a po lewej stronie Mały (Parvus) Glamboki, Duży (Maior) Glamboki i Surowiczny. Wobec braku jednomyślności wśród świadków obu stron, wątpliwości interpretacji przywilejów W. Sienieńskiego, konieczności określenia dóbr Piotra Odnowskiego należących do wsi Wisłok [dziś W. Wielki] i nie mając upoważnienia do oznaczenia granic wsi król. Surowicy, komisarze postanawiają, że sporne w tym miejscu tereny zostaną rozgraniczone w innym czasie, a tymczasem obie strony mogą z nich korzystać (XIX 3117-3121).

3. Własn. król., po 1376 r. od nieznanego bliżej roku szlach.

3a) stosunki własnościowe: 1376 Władysław książę opolski i pan Rusi wydaje przywilej na założenie miasta R. (ZDM I 149) → p. 4; właścicielem miasta R. jest Iwo (Iwan) z Goraja i Klecia, występujący w l. 1377-14041Zob. Fastnacht, Osadnictwo, s. 72, 137 przyp. 515. Zob. też Wisłoczek, którego przywilej przedkłada w sądzie wyższym prawa niem. w Krakowie wójt miasta R. w r. 1415 (SPPP II 1374); 1413-40 Dobiesław z Oleśnicy h. Dębno, kaszt. wojnicki, kaszt. sandom., wwda sandom. [żonaty z Katarzyną c. Dymitra z Goraja] (ZDM I 299, II 504, VII 1911; SPPP II 1374; AGZ XI wg indeksu; PSB XXIII s. 762-763); 1413 Dobiesław z Oleśnicy, kaszt. wojnicki, dominus Laslensis pozwala miastu swemu Laslaw [dziś Rymanów] na sądzenie spraw o miary i wagi supra ulnam… mosz… korcz… woge, spraw kryminalnych, o nieprzybieżenie na gwałt, oraz nadzorować i sądzić piekarzy. Nadaje miastu 4 ogrody, z których czynsze przypadać będą na potrzeby miasta oraz pozwala na zakupienie 2 łanów na pastwisko (ZDM I 299); 1415 tenże w sprawie z Mikołajem wójtem rymanowskim (SPPP II 1374); 1433 Mikołaj zarządca (procurator) z R. (XI CLXXIII); 1436 Dobiesław z Oleśnicy, kaszt. sandom., kupuje sołectwo w Klimkówce (Clymkowa) (XI 787, 788); 1437 tenże wydaje w R. przywilej na sołectwo we wsi Pawłowa Wola [dziś → Głębokie] (ZDM II 504); 1439 bp przem. oskarża Dobiesława, wwdę sandom., o to, że wysłał do dóbr bpa 16 swych dworzan szlachty z 30 podleiszymy, ci wyszedłszy z jego dworu i przeszedłszy granice naszli dwór albo dom i napadli kmieci bpa, rozebrali dom, rozbili dwoje drzwi, rozrzucili 70 belek, tymi belkami zadali 45 ran i wrócili do dworu Dobiesława. Rozrzucenie domu sołectwa i kmiecia, zabranie 4 koni wartości 10 grz., 4 zł, szaty, płaszcza wartości 3 grz., masła, sera i innych rzeczy domowych czyni szkody wartości 28 grz. (XI 1238); ur. Piotr z R., łowczy sandom., ręczy za stawienie przed sądem Aleksandra Dyaka [lub diaka] z Ulucza (XI 1722, 1724, 1735); 1443-54 Piotr z Sienna, łowczy sandom. (XI wg indeksu); 1444 star. san. pozywa Wilama, zarządcę rymanowskiego (XI 1906); Peszko (Pyesch) Ciralt i Pesch (Pyesch) Craws, kmiecie z Krościenka, pozywają Wilama, zarządcę z R. o 300 grz. (XI 1907, 1915, 1934, 1935, 1940); 1446 Katarzyna, wdowa po Dobiesławie z Sienna, wwdzie sandom., zastawia Marciszowi z Sienna za dług 150 grz. kmieci i połowę młyna w → Klimkówce (XI 2152); 1446-62 Katarzyna, wd. po Dobiesławie z Sienna, wwdzina sandom., dziedziczka z R., Rymanowska (XI, XVI wg indeksów); 1453 Piotr z Sienna, łowczy sandom., pan rymanowski, obwinia Mikołaja Gorczycę, mieszcz. z Jaślisk, z racji fałszywego złotego (dukata?), w sprawie sukna kupionego w Krośnie oraz sukna zrabowanego Szymonowi z R. (XI 3190-3192, 3194, 3195); 1461 sprawa między szl. Janem Chlasskiem (alias Hlassek) z Mikołajem, burgrabią a. zarządcą z R. o uwięzienie (XI 3636, 3638); 1461-62 Katarzyna z R. ma sprawę przed starostą lubelskim z Anną de Dlothlicze o 200 (następnie 300) grz. (XI 3637, 3670); 1462-86 Andrzej s. Katarzyny, dziedzic z R., Rymanowski, 1472 podkom. sandom. (XI, XVI wg indeksów); 1463-80 Jakub, s. Katarzyny, dziedzic z R., 1463-64 prepozyt krak., 1465-74 bp włocławski (XVI wg indeksu; PSB X s. 364-367); 1463-64 Dymitr, s. Katarzyny, dziedzic z R. (XVI wg indeksu); 1463-86 Mikołaj, s. Katarzyny, dziedzic z R. (XVI wg indeksu); 1463-65 Marcin Sopichowski, zarządca [dóbr] Mikołaja bpa przem., pozywa dziedziców z R.: Jakuba prepozyta krak., Dymitra, Mikołaja i Andrzeja, synów Katarzyny, o to, że ich zarządca z R. z 16 szlachty i 30 spodleyszymy, przybywszy do domu bpa w Króliku Polskim (Crolikow), gwałtem wtargnąwszy z kuszami, rozbiwszy bramy i robiąc w nich 20 zacięć (czoszny), łamiąc w tym domu 4 drzwi i w nich robiąc 30 zacięć, wkroczył do domu, tam rozbili rzeczy i sprzęty domowe jak garnki, wartości 10 grz., pobili, poranili i związali służbę, powiązanych zabrali gwałtem z domu bpa, zabrali też 4 konie, 4 siodła, 4 uzdy, 3 kusze ze strzałami, kołczany z przynależnościami, 3 miecze, 2 szaty wierzchnie, 3 pary butów, 3 noże, 2 pancerze, 3 vzdzenycze, pościel, razem wartości 60 grz. (XVI 17, 20-23, 29-31, 62-65, 67, 72, 112, 114, 123, 157, 160, 164, 165, 167-169, 209); 1463 Andrzej Rymanowski ma sprawę z Marciszem z Góry (XVI 28); 1465-94 Jan dziedzic z R. (XVI wg indeksu); 1465-86 Dobiesław dziedzic z R. (XVI wg indeksu); 1468 Klosek zarządca z R. (XVI CLXXV); 1469 starosta ustanawia zakład między Janem Tarnawskim a Andrzejem Rymanowskim (XVI 631); 1470 kmiecie z → Lubatowej Górnej bpa i kapituły pozywają Andrzeja, dziedzica z R. (XVI 704-706); 1470 Jakub, Andrzej i Mikołaj, synowie zm. Katarzyny, dziedzice z R., właściciele R., Deszna i Wisłoczka (XVI 700) → p. 2; Jan i Dobiesław, dziedzice z R., br. niedzielni, właściciele Bałucianki (Baluchowa), Deszna, Wołtuszowej (Valathoslava) i Wisłoczka (XVI 701) → p. 2; Zygmunt i Paweł, dziedzice niedzielni, właściciele Bałucianki, Deszna, Wołtuszowej i Wisłoczka (XVI 702) → p. 2; 1472 właśc. Andrzej z Sienna (MK 12 k. 56; MRPS I 766) → p. 2; 1475 szl. Mikołaj i Marcin Czarnoccy skarżą szl. Kloza, wwdę z R. (XVI 1100, 1104); 1479-80 Mikołaj Closz, zarządca (factor) rymanowski (XVI 1384, 1474); 1482 Andrzej z Sienna, pkom. sandom., zastawia Marcinowi Wodziczce wieś → Ladzin (XVI 1562); 1486 szl. Zawaczky, zarządca Andrzeja Rymanowskiego, składa w sądzie z. [Marcinowi] Wodziczce 200 grz. z tytułu zastawu Ladzina (XVI 1794); 1487-1518 Wiktoryn z Sienna, Sienieński, dziedzic z R., 1518 kaszt. małogojski (XVI, XIX wg indeksów; MRPS III wg indeksu; Kiryk, Związki s. 12); 1490-91 sprawa o 3 konie między Stanisławem mieszcz. z R. i zarządcą z R. Janem Brudzińskim a Miklaszem (Mikołajem), zarządcą [Piotra] Felsztyńskiego ze Zboisk (XVI 1995-2000, 2040); 1494 Jan i Wiktoryn, dziedzice z R., wzywani przez starostę z powodu nieuiszczenia podatku krol. (XVI 224, 2226); 1496 Elżbieta z Dębna daje wieczyście mężowi swemu Wiktorynowi z Sienna trzecią część swego posagu (XVI 2305); 1499 starosta ustanawia zakład między Wiktorynem z Sienna a Urszulą, wdową po Wacławie z Pobiednika. Szl. Mikołaj Zelasko, urzędnik Wiktoryna z Sienna, nie chce uznać tego zakładu (XVI 2493, 2494); 1501 Wiktoryn z R. skazany na karę za niechęć uiszczenia podatku 8 gr z łanu (XVI 2801); 1502 Jan Rymanowski opiekun sołtysów z Gruszówki (XVI 3588); 1503 → p. 3b; 1504 król Aleksander przysądza Mikołajowi z Kamieńca, star. san., cło 1 gr od konia w R., jak jest wybierane w Sanoku, Rzeszowie [?], Krośnie i in. miastach i miejscach ziemi i stwa san., a to z powodu sporu między Mikołajem a Wiktorynem z Sienna, dz. miasta R., który uważa, że należy się jemu z racji targów (MRPS III 1686); Wiktoryn z Sienna, dziedzic z R., Klimkówki i Ladzina, za zgodą ż. Elżbiety z Dębna zastawia Piotrowi Herbortowi z Felsztyna za 400 zł wsie Klimkówkę i Ladzin (XVI 2979); 1506 król Aleksander ustanawia cło po 1 gr od konia z towarami w mieście R. z. san., własności Wiktoryna z Sienna, dworzanina król. (MRPS III 2605); 1508 właśc. Wiktoryn z Sienna (Oss. dok. 2922; Fastnacht, Katalog I 1566) → p. 5; 1511 król Zygmunt wydaje dekret w sprawie między Wiktorynem Sienieńskim, dz. w R., a mieszczanami krośn. z powodu blechu (MRPS IV 2, 9860); 1511 → p. 3b; 1511-14 Mikołaj Stojowski i Jakub Śluzowski oficjaliści (Rymanów s. 43); 1512 właśc. R. i Wisłoczka Zbigniew z Sienna, Sienieński, wydaje przywilej dla wsi → Wisłoczek (Długopolski s. 19); 1512-36 Zbigniew z Sienna, Sienieński (Długopolski s. 19; Mater. 87); 1516-24 Jan Zdzieszyński zarządca dóbr (Rymanów s. 43); 1518 Wiktoryn Sienieński, kaszt. małogojski, właśc. R., Klimkówki, Ladzina, Sieniawy, Głębokiego, Wołtuszowej i Wisłoczka (XIX 3117-3121); tenże dostarcza woły mieszcz. z Bardiowa (Kiryk, Związki s. 11); 1519 tenże upomina się u rady miasta Bardiowa (Węgry) o sprawiedliwość dla mieszczan rym., którzy doznali tam krzywd w sprawach handlowych (Rymanów s. 50); 1521 król Zygmunt daruje Wiktorynowi z Sienna, kaszt. małogojskiemu, połowę targowego w tegoż mieście R. i ustanawia tam jarmark doroczny w dniu św. Aleksego [17 VII] (MRPS IV 2, 12901); 1533 Wojciech Kaliński zarządca dóbr (Rymanów s. 43); 1536 Zbigniew z Sienna, dziedzic w R. i Desznie, wydaje przywilej na sołectwo wsi → Deszno w swym dworze rymanowskim (Mater. 87); 1548 Jan Tarło, cześnik kor. i star. pilzn., kwituje Zbigniewa Sienieńskiego z 1100 zł zapisanych na wsi [!] R. (MRPS IV 1, 8236).

3b) sprawy miejskie: 1413 → p. 3a; 1420 [?] król Władysław, wynagradzając miasto R. za zgotowane mu przyjęcie, zezwala na utworzenie cechu czeladzi szewskiej (fals. ZDM VII 1893); 1443 Mikołaj Ladziński młynarz z R., siedmiu mieszczan z Sanoka, Nicel Schindler z R. oraz dwaj mieszczanie ze Stropkowa i Wronowa [Węgry] ręczą za Andrzeja kowala z Waradynu [Węgry], mającego dom w Stropkowie, oraz za Michała Dorana i Michała Gala de Trebesch, że jawią się przed starostą san. Sędzia gr. san. Swiaszko zwraca 14 koni z 4 wozami i uprzężą (schlie), 3 beczki ryb, w tym jedną niepełną, 4 beczki śledzi, 2 valy plothna, suknię podbitą, 4 lanozuchy i 3 siodła (XI 1713); 1447 Anna ż. Jerzego Hanela [z Krościenka Wyżnego] odstępuje swemu ojcu Peschke Czyroltowi, jako opiekunowi, swe ruchomości i nieruchomości, jakie ma w R. albo na przedmieściu tego miasta (SPPP XI 1962, 1963); 1453 Jakub de Cradzanow obwiniony o zabicie łaziebnika w R., uwolniony od winy (XI 3193); 1470 Prokop albo Copyna, kniaź z Odrzechowej, kwituje Macieja Benara, mieszcz. z R., który ręczył za Jana Folkmana w związku z zabiciem ojca Prokopa, sołtysa z Odrzechowej (XVI 786); Jakub Frater, mieszcz. z R., żąda 16 grz. od sław. Jerzego i Wawrzyńca, sołtysów z Krościenka [Wyżnego]. Jerzy żąda od niego zwrotu długu tejże wysokości. Dochodzi do ugody przed sądem wyższym prawa niem. (XVI 3243); 1472 sław. Anna, ż. Jakuba Frater z Krosna [!], przez niego jako prawego opiekuna i przez zastępcę Jana Benara, mieszcz. z R., potwierdza odbiór ojcowizny ze sołectwa w Krościenku, z którego rezygnuje na rzecz matki swej Katarzyny i braci Jerzego i Wawrzyńca (XVI 3262; Kiryk, Związki s. 15); 1475-76 powodowie Jaczko kniaź z Odrzechowej oraz trzej mieszczanie san. z wwdą [gr.] san. udają się do R. za złodziejem wołu Stanisławem, młynarzem z Głębokiego, aresztują go z licem czyli ze skórą, sepe i łańcuchami w wieży, żądają od urzędnika Aleksego i rady miejskiej rymanowskiej sądzenia go według pr. polskiego, ci odmawiają. Woźny ziemski pozywa go z licem na trzeci dzień (XVI 1101, 1102, 1107, 1125-29, 1158); 1480 rada rymanowska zawiadamia miasto Bardiów o pobycie w R. 2 poddanych z tamtejszych wsi miejskich (Kiryk, Związki s. 12); 1490-91 → p. 3a; 1495 rada miejska R. skazana na karę 14 grz. za nieuiszczenie podatku król. 2 gr (XVI 2262); 1503 król Aleksander ustanawia targi na wzór miast Sanoka i Krosna oraz jarmarki w dzień św. Aleksego [17 VII] w mieście R., należącym do Wiktoryna z Sienna (MRPS III 998); mieszczanie sądeccy nabywają w R. 2 beczki ryb solonych lwowskich (Rymanów s. 53); 1506 → p. 3a; 1508 czopowe za kwartał: od piwa 7 1/2 grz., 18 gr, od wina 60 gr (ŹD XVIII s. 120); 1511 król Zygmunt król na prośby Wiktoryna z Sienna, star. chełmskiego, zwalnia mieszkańców miasta R. od czopowego za kwartał (MRPS IV 1, 1187); 1515 miasto R. płaci szos 10 grz., młyn własność pana (ŹD XVIII s. 175); 15.. [1515-36] Wiktoryn z Sienna, kaszt. małogojski, zatwierdza statut cechu krawieckiego w Rymanowie, przedłożony mu przez cechmistrza Lorynccza i innych mistrzów (Muz. Historyczne Sanok, fot.); 1519 → p. 3a; 1519 kupcy z R. przywożą do Krakowa 12 beczek wina (Rymanów s. 54); 1519 Wiktoryn z Sienna, kaszt. małogojski, upomina się u rady miasta Bardiowa o sprawiedliwość dla mieszkańców rymanowskich, którzy doznali tam krzywd w sprawach handlowych (Kiryk, Związki s. 12); 1521 → p. 3a; 1530 Paweł Czyrolt, mieszcz. rym., bawi w Bardiowie po 2 beczki wina macedońskiego (Kiryk, Związki s. 12); 1531 tenże wójt rym. interweniuje w Bardiowie w sprawie Wawrzyńca Jokiela z Przedmieścia Rymanowskiego, który za pośrednictwem Jakuba Kynga mieszcz. rymanowskiego miał odebrać w Bardiowie od Jerzego Bachfflescha przypadłą mu w spadku czerwoną tunikę (Kiryk, Związki s. 12); 1533 w liście Wojciecha Kalnickiego, zarządcy dóbr rymanowskich, do Bardiowa wiadomości o Michale Ulmanie, Walentym Bembnie i Janie Blymbergu, mieszczanach rymanowskich, zadłużonych u Bardiowian (Kiryk, Związki s. 12); 1545 król Zygmunt nadaje miastu R. dwa jarmarki doroczne w poniedziałek w oktawę Wielkanocy i w dzień św. Wawrzyńca [10 VIII] (MRPS IV 3, 21770); 1549 król Zygmunt August ustanawia w mieście R. Zbigniewa Sienieńskiego czwarty jarmark prócz trzech 30 XI, w niedzielę po Wielkanocy i 10 VIII (MRPS V 1, 335); 1552 miasto R. płaci szos 10 zł 20 gr (AS I 21 k. 1009).

Mieszkańcy: 1428 Maczko Zawor de Laslav (SPPP XI 1318); 1433 Mikołaj zarządca (XI CLXXIII); 1440 Hanysch Czenckir von Laslaw (SPPP XI 1682); 1443 Mikołaj Ladzinski młynarz, Nicel Schindler (XI 1713); 1444 Wylam zarządca (XI 1906, 1907, 1915, 1934, 1935, 1940); 1447 Peschko Czyrolt (SPPP XI 1962); 1453 Symon, Wojciech Orzel familiaris (XI 3192, 3194, 3195); 1458 Maciej Milowski familiaris (XI 3405); 1461 Mikołaj burgrabia albo urzędnik (XI 3635, 3638); 1468 prac. Kyecznar (SPPP XI 2413); Klosek zarządca (XVI CLXXV); 1470 Mathias Benar, Iohannes Folkman (XVI 786); 1470-72 Iacobus Frater, Iohannes Benar (XVI 3243, 3262); 1475 szl. Mikołaj Kloz wwda z R. (XVI 1100, 1104); 1475-76 przezorny Allexius urzędnik, Burza ławnik (XVI 1107, 1127, 1128, 1158); 1477 prac. Hannusz albo Iohannes Tymnayer (SPPP XI 2413, 2588-2590); 1479-80 Nicolaus Closz factor rymanowyensis (XVI 1384, 1474); 1486 szl. Zawaczky zarządca (XVI 1794); 1490 Jan Brudzynsky zarządca, Stanislaus mieszcz. (XVI 1995, 1997-2000, 2040); 1499 szl. Mikołaj Zelasko urzędnik (XVI 2494); 1508 Gregorius kuśnierz, Georgius krawiec rajcy, Stanislaus krawiec, Martinus Czeszki (Rymanów s. 31); 1509 Jakub Arnolth, Bartłomiej Wethner, Jerzy Cyptar, Grzegorz krawiec, Mikołaj Anthol (Rymanów s. 36); 1513 Paweł Voth (Rymanów s. 50); 1514 Stanisław, Ulman krawcy (Rymanow s. 50); 1517 Mikołaj Frydrych (Rymanów s. 50); 1518 → Posada Dolna; 1519 Tomasz kowal (Rymanów s. 52); 1523 Nicolaus kuśnierz wójt, Maciej Benar, Michał ślusarz, Maciej Melnar, Piotr Melnar, Szymon Nycz, Michał Ulman, Piotr Harthel ławnicy, Mikołaj Frydrych burmistrz, Wojciech, Maciej Progar rajcy (Rymanów s. 31, 51); ok. 1525 Marcin Glod burmistrz, Tomasz Matnow, Bartłomiej Gan, Marcin Lorek, Stefan Baraniak kupcy (Kiryk, Związki s. 16); 1530 Paulus Czyrolth wójt, 1531 Jacobus Kyng, 1533 Michael Glod i in. (Rymanów s. 31, 51; Kiryk, Związki s. 12); 1533 Michał Ulmacz, Valenty Bemben, Jan Blymberg (Kiryk, Związki s. 12).

4. 1376 Władysław książę opolski i pan Rusi powierza przezornemu Mikołajowi s. Reymana założenie miasta na pr. magdeburskim o nazwie Ladisslauia w miejscu, gdzie są położone wsie Czysna i Lezin [dziś Ladzin]. Włącza do miasta 90 łanów frankońskich, 1 łan dla kościoła i 1 łan na pastwiska, nadaje Mikołajowi wójtostwo o 6 łanach, kramy i jatki sukienników, rzeźników, piekarzy i szewców, łaźnię oraz rzeźnię (Kothlhoff), pozwala wybudować młyn lub młyny na potokach zw. Morbach [dziś Morawa] i Redischow, nadaje szósty denar z ogrodów i czynszów, i trzeci denar od opłat sądowych. Mikołaj zobowiązany jest do służby wojskowej z kopią i łucznikiem na dobrych koniach i wraz z rodziną winien zamieszkiwać na ziemi ruskiej. Posiadacze łanów winni płacić czynsz 3 wiard. polskie oraz 6 gr dziesięciny. Znosi się prawa ruskie lub polskie i nadaje immunitet (ZDM I 149); 1413 Dobiesław z Oleśnicy, kaszt. wojnicki, nadaje mieszczanom rymanowskim (Laslaw) prawo sądzenia w sprawach kryminalnych, wielkich i małych, wg prawa magd. (ZDM I 299) → p. 3; 1415 Mikołaj, mieszcz. krośnieński i wójt rymanowski, przedkłada przed sądem wyższym prawa niem. w Krakowie, w sprawie przeciw Dobiesławowi, kaszt. wojnickiemu, [właścicielowi miasta R.], dwa przywileje dotyczące wójtostwa: jeden Władysława księcia opolskiego i drugi Iwona z Goraja i z Klecia. Sąd uznaje te przywileje za ważne prawnie (SPPP II 1374); 1475 rada miejska, podwójci i ławnicy (XVI 1101, 1102, 1107, 1125-1128, 1158); 1480-90 rada miejska (Rymanów s. 40); 1495 rada miejska (XVI 2262); 1523 wójt, ławnicy, burmistrz i rajcy, → p. 3: Mieszkańcy; 1530 wójt, → p. 3: Mieszkańcy.

5. 1376 w przywileju lokacyjnym przewidziany 1 łan dla kościoła oraz po 6 gr szerokich z łanu dzies. kościelnej (ZDM I 149); 1454 Zbigniew Oleśnicki, bp krak., przeznacza w testamencie ornat kościołowi par. w R. (KUJ II s. 158); 1477 Mikołaj pleban (Rymanów s. 59-60); 1507 król Zygmunt pozwala Wiktorynowi z Sienna na ufundowanie ołtarza z czynszem kościelnym 10 grz. zapisanym na młynie miasta R., za jego zasługi szczególnie w związku z legacją do stolicy apostolskiej (MRPS IV 1, 184); król poddaje immunitetowi kościelnemu czynsz 10 grz. z młyna w R.; 1508 Wiktoryn z Sienna sprzedaje za 400 zł węg. bractwu NP Marii przy kościele Św. Wawrzyńca w R. czynsz roczny 10 grz. z młyna położonego na przedmieściu niższym miasta R. z przeznaczeniem dla altarysty NP Marii w tymże kościele; 1509 Stefan de Lochowo, wikariusz i oficjał przem., jako komisarz delegowany przez bpa przem., transsumuje powyższe dokumenty i zatwierdza kupno wymienionego czynszu i dokonuje erekcji altarii NP Marii (Oss. dok. 2922; Fastnacht, Katalog II 1566); Jakub Bobowski pleban, Mikołaj Jelonek altarysta (Rymanów s. 36); ok. 1522 pleban z R. zakupuje kielich zrabowany przez zbójników (Kiryk, Związki s. 17); 1528 Mikołaj z Pruchnika pleban (Rymanów s. 43); 1536 Zbigniew z Sienna, dziedzic R. i Deszna, przeznacza, jak od dawna tak i nadal, wieś → Deszno i jej mieszkańców do kościoła parafialnego w R. i określa powinności wobec kościoła (Mater. 87).

6. Koniec XV w. zagrożenie ze strony zbójnika węgierskiego Fedora Hlavatego (Rymanów s. 29); przyjęci do prawa miejskiego w Krakowie: 1431 Bartholomeus pancreczer (strepator, strzemiennik) de R. (Kacz. 4393); 1485 Matis Meysner cingulator de R. (Kacz. 8192); 1522 Michał Wechter księgarz (Słownik prac. książki polskiej. Wrocław 1972 s. 941); zapisani na Uniwersytet Krak.: 1464 Nicolaus Michaelis de R. 2 gr, 1488 Simon Nicolai de R. 4 gr, 1490 Andreas Mathie de R. solvit totum, 1500 Venceslaus Greger de R. 4 gr, 1506 Michael Martini de R. 2 gr, 1512 Andreas Stanislai de R. 4 gr, 1521 Stanislaus Georgy de R. solvit totum, 1538 Iohannes Simonis de R. 6 gr (A. stud. I s. 176, 286, II s. 5, 65, 101, 136, 213, 291); 1531 król Zygmunt daje Mikołajowi z R., mieszczaninowi i księgarzowi krak., przywilej na 10 lat na wydawanie mszałów dla użytku diec. krak. na polecenie bpa Piotra Tomickiego (MRPS IV 2, 16076).

7. Rymanów. Dzieje miasta i Zdroju, opracowanie zbiorowe pod redakcją Feliksa Kiryka, Rymanów 1985, s. 426.

8. Grodzisko domniemane (A. Żaki, Początki osadnictwa w Karpatach Polskich s. 113). W kościele par. obraz Pieta zapewne z XVI w., w dzwonnicy 2 dzwony z datami 1505, jeden z nich z herbem Dębno Sienieńskich, na południe od miasta góra zw. Zamczysko z resztkami kamiennych fundamentów (Kat. zab., Seria nowa, Krosno, Dukla i okolice, s. 140-143).

1 Zob. Fastnacht, Osadnictwo, s. 72, 137 przyp. 515. Zob. też Wisłoczek.