SKORACZEWO

1397 or. Scoraczewo (Lek. 2 nr 552), 1400 Scoraczevo (WR 2 nr 121), 1447 Skoraczewo (KoścZ 13, 83), 1448 Skoraczeuo (KoścZ 13, 350v), obecnie Skoraczew, 7,5 km na SE od Książa.

1. 1450 n. pow. kośc. (PG 4, 105v); 1426 n. par. Panienka (ACC 9, 59v – meszne z S., → p. 5).

2. 1436 woźny zeznaje, że zatwierdził kopce gran. między S. Jadwigi niegdyś Rakoniewskiej i Jana Skoraczewskiego [może jej męża?] a Krotczynem Mik. Kolnickiego (KoścZ 11, 224v).

3. Własn. szlach. 1388-1428 Janusz (Jan) z S., Skoraczewski (Skorzeczewski)1Nie potrafimy jednoznacznie rozdzielić przekazów dot. Janusza z S. i Janusza ze → Skoraczewa k. Kościana (w par. Białe Jezioro); podstawowym kryterium rozdziału jest pochodzenie osób świadkujących wraz z nimi w sądzie. KR 3, 64, zalicza naszego Janusza do Wczeliców; o herbie drugiego Janusza → Skoraczewo k. Kościana, przyp. 8. : 1388 tenże Janusz (Jasiek) w sporze z Gerwardem [ze Słomowa] stolnikiem pozn. o 20 grz. z tytułu poręki (Lek. 1 nr 336, 363); 1388-1403 tenże Janusz (1388 Skorzeczewski), wraz z Piotraszem Skoraczewskim [brak określenia pokrewieństwa między nimi], świadkowie w sporach: 1388 Wincentego z Kobylegopola z Maciejem kmieciem z Zegrza; inni śwd.: Winc. Oleski, Wojciech z Góry, Paweł Naram (WR 1 nr 228); 1403 Jana Nowomiejskiego [z Nowego Miasta nad Wartą, pow. pyzdr.] z Pietraszem z Szyszyna [pow. gnieźn.] o Boguszyn [k. Książa] (WR 5A nr 131, ZSW nr 633); 1391 tenże Janusz śwd. w sporze Michała [z → Parska] skarbnika [pozn.] z Tomisławą; inni śwd.: Jakusz Zaleski [najpewniej z Zalesia k. Kobylina w par. Pępowo, pow pyzdr.], Jarosław Bodzyniewski [z Bodzyniewa k. Śremu], Jan Chromecki [z Chromca k. Książa], Pietrasz Gerlachshein [z Ostrowa k. Śremu], Jakub Oleski [z Oleśnicy w pow. kcyn.] (WR 1 nr 108); 1411 tenże śwd. [sprawa dot. Jarosławek k. Dolska] (WR 3 nr 445); 1416 tenże Jan z S., śwd. (WR 2 nr 476); 1428 tenże pozwany przez Pełkę ze Starkowca [k. Miłosławia, w pow. pyzdr.], o którym powiedział, że nie jest szlachcicem (KoścZ 9 k. 110, 130v, 139); 1428 tenże w sporze z Mikołajem z Łaskaw (KoścZ 9, 50v).

1388-1403 Piotr Skorzeczewski (Piotrasz Skoraczewski)2Nie potrafimy jednoznacznie rozdzielić przekazów dot. Piotra z S. i Piotra ze → Skoraczewa k. Kościana; podstawowym kryterium rozdziału jest pochodzenie osób świadkujących wraz z nimi w sądzie śwd., wraz z Januszem Skoraczewskim → wyżej.

1397-1400 Mikołaj z S., Skoraczewski: 1397 temuż sąd przysądza: w sporze z Bieniakiem Jaraczewskim 20 grz. na 1/2 Bruczkowa, a w sporze z Przybakiem ze Skokowa [i Grabowa] podstolim [kal.] 12 grz. (Lek. 2 nr 552, 556, 557); 1397-1400 tenże śwd. (WR 2 nr 37, 39, 121).

1414-34 Bronisz z S.3KR 3, 64, zalicza go do Wczeliców: 1414 tenże kupuje [od kogo?] Kromolice [ich cz.?]; Dobiesława z Kromolic zapowiada dok. starosty [gen. Wlkp.] w tej sprawie, jeżeli zostanie on dany Broniszowi [tzn. Dobiesława ma pr. bliższości?] (PyZ 3, 47; KR 3, 64, błędnie pod 1417); 1434 tenże z Kromolic Skoraczewski w sporze z Winc. Malickim [z Malic w pow. kcyn.] (PyZ 7, 182); 1434 tenże z Kromolic w sporze z Broniszem Białym z S. (PyZ 7, 182v).

1434 Bronisz Biały4Chyba nie należy identyfikować go z Broniszem z Białego Jeziora, Jeligowskim, występującym też w → Skoraczewie w par. Białe Jezioro z S. → wyżej; 1434 [tenże?] Bronisz Skoraczewski kupuje od Jana z Raciborowa w pow. pyzdr. rolę i dom z ogrodem w Raciborowie za 40 grz. (PG 1, 52).

1437 Przedwój z S. śwd. [inni świadkowie z pogranicza powiatów pyzdr. i kośc.] (WR 2 nr 1146).

1436-69 Jan (Jan Pełka) z → Chwałkowa [Kościelnego k. Książa] i S., Skoraczewski5Przyjmujemy, że sprawy z l. 1436-38 dotyczą już Jana Pełki, w sporach o pr. patronatu w l. 1456-57 występuje on zawsze jako pierwszy wśród (najpewniej) swych braci, a więc prawdop. był najstarszy; drugi z kolei wymieniany jest Mikołaj, potwierdzony w 1440 [syn Pełki ze Starkowca i Chwałkowa, brat Mikołaja, Michała i Pawła]: 1436 tenże i [jego ż.?] Jadwiga niegdyś Rakoniewska → p. 2; 1438 Piotr z Usłodzina pozwany przez tegoż Jana z S. dowodzi osobistą przysięgą, że nie ręczył mu za 3 ćw. rży [żyta] i za wiertel [rży?] miary nowomiejskiej [tzn. stosowanej w Nowym Mieście nad Wartą] wierzchowatej [tzn. dobrej] (WR 2 nr 1177); 1448 [tenże?] → niżej; 1449 tenże i Mik. Chwałkowski [z → Chwałkowa czy Mikołaj z S., brat tegoż Jana?] są poręczycielami Bieniaka z Mieszkowa [pow. pyzdr.] oraz Jana i Wincentego ss. zm. Winc. Furmana z Mieszkowa (BR 628 nr 147); 1453 tenże Jan z Chwałkowa zw. Pełka w sporze z prac. Piotrem zw. Wielgus kmieciem z Chwałkowa; w imieniu Jana termin sąd. przekłada Mik. Skoraczewski (KoścZ 14, 219);

1456-57 spór o pr. patronatu kościoła par. w Chwałkowie: 1456 stronami sporu są tenże Jan Pełka, Mikołaj, Michał i Paweł dziedzice w S. i Chwałkowie, a także Jan, Piotr i Jan Mścich z Chwałkowa oraz Andrzej Miedzianowski z S. [pominięty w wyroku w 1457] (ACC 37 k. 99v, 118v); 1457 oficjał pozn. przysądza pr. patronatu Janowi, Piotrowi, Janowi Mścichowi [z Chwałkowa] oraz Mikołajowi z Kolnic, a także Mikołajowi z Kębłowa, zaś temuż Janowi Pełce z Chwałkowa, Mikołajowi, Michałowi i Pawłowi z S. nakazuje milczenie; strona przegrywająca zapowiada apelację [do konsystorza abpiego] w Gnieźnie (ACC 38, 29v);

1461 Jan Pełka z S. (KR 3, 147, cytowanej zapiski nie odnaleziono); 1462 Dorota ż. [najpewniej tegoż] Jana Skoraczewskiego sprzedaje Iwanowi z Goliny 3 ł., 2 zagr. i 1/2 karczmy w Chwałkowie za 75 grz. szer. gr (PG 6, 154); 1463 [najpewniej tenże] Jan Skoraczewski kupuje od Katarzyny ż. Jana ze wsi Prusy Zakrzewo [k. Jarocina, pow. kal.; obecnie Zakrzew] i od Anny ż. Piotra Ciesielskiego, cc. zm. Stan. Kretkowskiego, 1/4 Kretkowa i 1/4 Żernik [pow. kal.] za 300 grz. (PG 6, 110); 1467 tenże Jan Skoraczewski zw. Pełka swoją cz. w S. za 200 grz. [sprzedaje?; zapiska nie dokończona] (PG 7, 282); 1467 tenże Jan Skoraczewski sprzedaje [najpewniej swemu bratu] Mik. Skoraczewskiemu 1 1/2 ł. os. i 1/2 ł. opust. w S. za 50 grz. (PG 6, 240); 1469 tenże Jan Pełka Skoraczewski wicesędzia w Pyzdrach (GUrz. nr C 618).

1440-67, zm. a. 1471 Mik. Skoraczewski [syn Pełki ze Starkowca i Chwałkowa, brat Jana Pełki, Michała i Pawła]: 1440 tenże i Andrzej Ciecierad [Chwałkowski] poręczają za Rafała Kwileckiego (AR nr 176); 1448-53 tenże Mik. Skoraczewski przekłada terminy sąd. w imieniu: 1448 [najpewniej swej matki] Małgorzaty wd. po Pełce z Chwałkowa [niegdyś ze Starkowca] i Jana [Pełki?] Skoraczewskiego w ich sporach z Jakubem Chwałkowskim, a także Jana Cieciorki Chwałkowskiego w jego sporach z Janem, Mścichem i Piotrem Chwałkowskimi (KoścZ 13, 1896KR 3, 148, utożsamia tegoż Mikołaja z Mik. Pytką (→ niżej), jednak materiały, którymi dysponujemy, nie pozwalają na potwierdzenie tej tezy), 1450 Wojc. Ostrowskiego (BR 628 nr 152), 1453 [swego brata] Jana z Chwałkowa zw. Pełka (KoścZ 14, 219); 1449 [tenże?] → wyżej: Jan Pełka; 1450 tenże Mikołaj dz. w S. sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Wojciechowi z Wziąchowa 9 ł. w S. za 100 grz. (PG 4, 105v); 1456-57 tenże → wyżej: Jan Pełka; 1459 tenże w sporze ze Szczepanem (Stephanus) Zadora z Sepna (KoścZ 14, 234); 1464 [najpewniej tenże] Mikołaj pozwany przez Szczepana (Stephanus) Zadorskiego o hełmy czyli łebki (pro galeis alias lapky), miecz i pieniądze wartości 40 grz. po Macieju zmarłym bracie Zadorskiego; sąd oddala roszczenie (KoścZ 14, 379v); 1467 tenże Mikołaj → niżej: Paweł, → wyżej: Jan; 1470 tenże Mikołaj wspomn. jako zm. → niżej: Jan syn Mikołaja.

1447 Stan. Mroczek niegdyś Skoraczewski sprzedaje Mik. Pytce dz. w S. 1/2 ł. w S. za 14 grz. szer. gr (KoścZ 13, 83).

1447-48 Mik. Pytka (Pitka) z Chwalęcina [pow. pyzdr.] i S.: 1447 tenże → wyżej; 1448 tenże z Chwalęcina i S. w sporze z Mac. Skórką mieszcz. z Jarocina (KoścZ 13, 350v); 1486 [recte: 1468?, 1448?] Mik. Pytka z S. (KR 3, 148 – cytowanej tam zapiski nie odnaleziono).

1456 Andrzej Miedzianowski [z Miedzianowa w pow. kal.], z S. → wyżej: Jan Pełka [może ident. z Andrzejem Skoraczewskim 1458-65 pleb. w Osowej Sieni i (tymże?) 1476 pleb. w Przyczynie Górnej → Skoraczewo – przekazy o nieokreślonej lokalizacji].

1456-57 Michał z S. [syn Pełki ze Starkowca, brat Jana Pełki, Mikołaja i Pawła] → wyżej: Jan Pełka.

1456-70 Paweł Skoraczewski, z S. [syn Pełki ze Starkowca, brat Jana Pełki, Mikołaja i Michała]: 1456-57 tenże → wyżej: Jan Pełka; 1467 tenże sprzedaje [swemu bratu] Mikołajowi dz. w S. 1 1/2 ł. os. i 1/2 ł. opust. w S. za 50 grz. (PG 6, 240); 1472 tenże Skoraczewski dz. w Lubieniu Wielkim [k. Żerkowa w pow. kal., obecnie Lubinia Wielka] sprzedaje Piotrowi i Stanisławowi braciom rodz. niedz. [dziedzicom w Książu] swoją cz. dziedz. w S. za 120 grz. (PG 8, 158v); 1470 tenże Skoraczewski pozywa Rafała Skoraczewskiego niegdyś Leszczyńskiego z S. o to, że przemocą zajął cz. tegoż Pawła po ojcu [brak imienia] w S., czyli 4 1/2 ł., i trzymał ją bezprawnie, pobierając pożytki na sumę 100 grz.; sąd nakazuje wspomn. Rafałowi w ciągu 8 tyg. oddać zabrane dobra i zapłacić 100 grz. tytułem wyrządzonych szkód (KoścZ 15, 428).

1467-70 Rafał z S. [najpewniej ident. z Rafałem Karmińskim z → Leszna, synem Iwana Leszczyńskiego]: 1467 tenże zapisuje swej ż. Annie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 części w S. (PG 7, 287v); 1470 tenże Rafał Skoraczewski niegdyś Leszczyński z S. → wyżej: Paweł.

1469 Mikołaj, 1469-81 Jan, Piotr i Stanisław oraz 1481 Wojciech bracia rodz., dziedzice w Książu: 1469 ciż Mikołaj kantor gnieźn., Jan kustosz włocł. oraz Piotr i Stanisław sprzedają z zastrz. pr. wykupu kapitule kat. pozn. 7 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 90 grz. na 1/2 m. Książa i całej wsi S. (PG 8, 22, dawniej k. 11); 1472 ciż Piotr i Stanisław kupują cz. S. → wyżej: Paweł; 1481 ciż Piotr i Stanisław dziedzice w Książu sprzedają swym braciom rodz. Janowi archid. gnieźn. i Wojciechowi scholastykowi krak. całą wieś S. za 200 grz. (PG 9, 138v); 1494 Mik. Księski [w haśle → Kołacin błędnie: Łaski] dz. w S. [syn Stanisława] sprzedaje Mik. Kołackiemu całe S. za 200 fl. węg. (PG 11, 68v, dawniej k. 55v).

1470 Jan Skoraczewski syn zm. Mikołaja7Może jednak do tegoż Jana, a nie do Jana ze → Skoraszewic (→ tamże, p. 3C i przyp. 8), należałoby odnieść wzm. z 1477 o kupnie od Jana i Mikołaja z Cielczy 2 ł. os. w Cząszczewie (PG 9, 71v): 1470 tenże zeznaje, że Jan Mścisław Chwałkowski [syn Mścicha] zapłacił mu 30 grz. za jego łan w dziedzinie Chwałkowo, który to łan został sprzedany przez wspomn. Jana Mścisława ojcu tegoż Jana; tenże Jan zobowiązuje się powzdać wspomn. łan przed starostą [gen. Wlkp.], gdy ten przybędzie do Kościana [zapewne chodzi o wykup wyderkafu] (KoścZ 15, 510); 1476 [tenże?] Jan Skoraczewski kupuje od Wojc. Wziąchowskiego cz. Wziąchowa w pow. pyzdr. za 300 fl. węg., a następnie zapisuje swej ż. Annie po 120 fl. węg. posagu i wiana na 1/2 swej cz. Wziąchowa i 1/2 folw. tamże (PG 9 k. 44, 56).

1487-1524 Stan. Skoraczewski dz. w Lubieniu Wielkim [najpewniej syn Pawła] sprzedaje Marcinowi Suskiemu 1 ł. os. w Suchej w pow. kal. (PG 10, 88v); 1502 tenże; jego ż. Helena (w towarzystwie stryja Stan. Żerkowskiego [z Żerkowa w pow. kal.] i wuja Jana [zw.] Dup z Łuszczanowa [pow. kal.]) sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Kucharskiemu 1 ł. os. w Lubieniu Wielkim za 10 fl. węg. (PG 12, 208-208v); 1524 tenże z ż. Heleną Lubieńską (PG 16, 19).

1521-34 Mac. Kołacki, Skoraczewski: 1521 tenże Kołacki zapisuje ż. Jadwidze c. zm. Jakuba Wargowskiego po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 S. (PG 15, 407); 1522 tenże Skoraczewski daje swej ż. Jadwidze wd. po Jerzym Dobczyńskim całe S. w dożywocie (PG 15, 483); 1528 tenże Kołacki daje Mac. Kolnickiemu S., a w zamian otrzymuje części Kolniczek i Krotczyna, 1533 transakcja odwrotna: S. otrzymuje tenże Kołacki (PG 16 k. 202v, 585); 1534 tenże → niżej.

1528-33 Mac. [Masłek] Kolnicki, Skoraczewski: 1528, 1533 tenże → wyżej; 1528 tenże Skoraczewski, 1533 tenże Kolnicki zapisuje swej ż. Małgorzacie c. zm. Jana Sowińskiego [z Sowin w pow. kośc.] po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 S. (PG 16 k. 255v, 592v); 1528 tenże Skoraczewski i jego ż. Małgorzata; Marcin i Zygmunt Sowińscy wraz z matką Barbarą zapisują im po 4 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 60 grz. na wsi Sowiny w pow. kośc. (PG 16, 256); 1533 tenże zapisuje Jadwidze ż. kasztelana rogoz. Hieronima Rozdrażewskiego 2 grz. czynszu rocznego na S. (PG 16, 567v).

1534 Barbara [c. Mik. Borka Osieckiego] z Osiecznej ż. Dobrogosta Jezierskiego zapisuje karmelitom z klasztoru Bożego Ciała za murami m. Poznania 2 grz. czynszu rocznego z cz. S., który to czynsz jej zm. siostra Małg. Lasocina Brzostkowska nabyła od Mac. Kołackiego za 30 grz. (PG 16, 631).

1530 pobór z S. od 1 ł. (ASK I 3, 130); 1563 pobór od 1 1/2 ł. (ASK I 4, 181v); 1580 pobór od 1 1/2 ł., od 1 zagr. (ŹD 79); 1581-82 pobór z S. płaci Hieronim Rozdrażewski [z Nowego Miasta nad Wartą] (Piotrkowska 1 nr 543).

1430 Andrzej włodarz, syn kmiecia (villicus, kmotowicz) z S.; Piotr Grabionowski dowodzi, że nie zadał temuż Andrzejowi 2 ran krwawych i jednej sinej, nie napadł go na publicznej drodze królewskiej oraz nie ukradł maczugi [i?] 30 gr [czy maczugi o wartości 30 gr?] ani sakiewki z 1/2 grz. (pylaticum polucopka nec mediam marcam cum bursa; KoścZ 9, 273v-274; WR 3 nr 1399 – błędnie pod 1429).

5. 1426 Jan Kaczka kapłan z Nowego Miasta [nad Wartą] w sporze z Mikołajem pleb. w → Panience dowodzi, że, gdy był jeszcze wikariuszem w Panience, spowodował obłożenie ekskomuniką 6 kmieci z Chwalęcina i S. za niepłacenie mesznego (ACC 9, 59v).

Uwaga: Być może z S. pochodził jednak Tomasz Skoraszewski, którego ze względu na konsekwentną pisownię nazwiska wywodzimy ze → Skoraszewic (p. 3A); jego ż. Jadwiga była c. Świebora Kolnickiego z sąsiadujących z S. → Kolniczek i → Krotczyna.

1 Nie potrafimy jednoznacznie rozdzielić przekazów dot. Janusza z S. i Janusza ze → Skoraczewa k. Kościana (w par. Białe Jezioro); podstawowym kryterium rozdziału jest pochodzenie osób świadkujących wraz z nimi w sądzie. KR 3, 64, zalicza naszego Janusza do Wczeliców; o herbie drugiego Janusza → Skoraczewo k. Kościana, przyp. 8.

2 Nie potrafimy jednoznacznie rozdzielić przekazów dot. Piotra z S. i Piotra ze → Skoraczewa k. Kościana; podstawowym kryterium rozdziału jest pochodzenie osób świadkujących wraz z nimi w sądzie.

3 KR 3, 64, zalicza go do Wczeliców.

4 Chyba nie należy identyfikować go z Broniszem z Białego Jeziora, Jeligowskim, występującym też w → Skoraczewie w par. Białe Jezioro.

5 Przyjmujemy, że sprawy z l. 1436-38 dotyczą już Jana Pełki, w sporach o pr. patronatu w l. 1456-57 występuje on zawsze jako pierwszy wśród (najpewniej) swych braci, a więc prawdop. był najstarszy; drugi z kolei wymieniany jest Mikołaj, potwierdzony w 1440.

6 KR 3, 148, utożsamia tegoż Mikołaja z Mik. Pytką (→ niżej), jednak materiały, którymi dysponujemy, nie pozwalają na potwierdzenie tej tezy.

7 Może jednak do tegoż Jana, a nie do Jana ze → Skoraszewic (→ tamże, p. 3C i przyp. 8), należałoby odnieść wzm. z 1477 o kupnie od Jana i Mikołaja z Cielczy 2 ł. os. w Cząszczewie (PG 9, 71v).