1298 or. Slup (Wp. 2 nr 770), 1475 Slupy (PZ 20, 26v), 1508 Slup Episcopi (ASK I 3, 19), 1510 Slyvp (LBP 101), 1526 Slupye (AC 2 nr 1794), 1540 Slupya (AE VIII 94), 1553 Slupia (PZ 32, 474-475v), 1563 Slupia Episcopi (ASK I 5, 234v), 1577 Slupia episcopalis (ASK I 5, 712), 6,5 km na W od Stęszewa.

1. 1475 n. pow. pozn. (PZ 20, 26v); 1298 n. par. własna (Wp. 2 nr 770; → p. 5), 1510 dek. Stęszew (LBP 101).

2. 1424 woźny sąd. zapowiada wsie bpa pozn., m. in. S. (KoścZ 8, 31, czyli k. XII w luzach na końcu księgi).

1383 jez. w dziedzinie S. [→ Słupeckie albo Ząbrskie Jezioro] → p. 4; 1426 [jez.] na S. [tj. → Słupeckie Jezioro] → p. 3.

1553 w procesie o podział toni niewodowych na → Słupeckim Jeziorze Andrzej Strykowski pozywa bpa pozn. i kapitułę pozn. o rozgraniczenie jego wsi Chroślino, Strykowo i Sapowice od [wsi bpich] Ząbrsko [obecnie Zemsko], Januszewice i S.; w → Mirosławkach wspomn. miejsce, które dzieli wsie Sapowice, S. i Mirosławki (PZ 32, 474-475v); 1557 cd. procesu – zeznania o przynależności poszczególnych toni; m. in. bp pozn. zeznaje, że na odcinku między Sapowicami i S. toń Osiczka nal. zawsze do S. (KoścG 17, 229v; dokładny reg. → Słupeckie albo Ząbrskie Jezioro).

3. Własn. bpstwa pozn., najpierw w kluczu Poznań – Główna, potem → Buk. 1426 Oczosma rządca (procurator) bpa [pozn.] w S. ujął Pawła [kmiecia?] z Sapowic, gdy ten bezprawnie łowił ryby na Słupi [tj. w → Słupeckim Jeziorze] (WR 1 nr 1223).

1428 Jan z S. [najpewniej rządca bpa] przekłada termin w sądzie ziemskim kośc. w imieniu [kan. pozn.] Mik. Kickiego [regensa wsi] Januszewice w jego sporze z Wojc. Dokowskim i jego kmieciami (KoścZ 9, 32v).

1475 S. w wykazie zaległości podatkowych z pow. pozn. (PZ 20, 26v).

1510 w S. jest 14 ł. os., 6 ł. opust., 4 ł. sołeckie os. (LBP 101).

1564 S. bpów pozn., w kluczu buk.; we wsi jest w sumie 14 ł.: 4 ł. soł., 4 ł. os. i 6 ł. opust., które uprawiają za czynsz; z każdego łanu dają po 36 gr, 2 ćw. owsa, 2 kapłony i 30 jaj; na jez. w S. [→ Słupeckie Jezioro] najmują włóki [tj. dzierżawią pr. łowienia włókiem?] i płacą od nich rocznie [czynsz?]; w sumie czynsz z S. wynosi: 7 1/2 grz., 20 ćw. owsa, 20 kapłonów i 5 kóp jaj; dają też owce i koguty tytułem wiecnego [opłata sąd.¹Wiecne – obowiązek utrzymywania pana feudalnego przyjeżdżającego na wieś dla odprawienia sądów wielkich, zamieniony z czasem na opłatę pieniężną (Słownik staropolski, t. 10, s. 126)] (IBP s. 278, 280).

1508 pobór od 3 1/2 ł. (ASK I 3, 19); 1509 pobór od 3 1/2 ł., sołtys w tym roku nic nie daje, gdyż sołectwo było opust. (ASK I 3, 59); 1563 pobór [formularz nie wypełniony] (ASK I 4, 147v); 1563 pobór od 4 ł. [os.], 4 ł. soł., 1 karczmy dor., 1 komor. (ASK I 5, 234v); 1577 pobór z S.E. bpów pozn. (ASK I 5, 712); 1580 z S. bpa pozn. płacą pobór od 4 ł., 1 zagr., 2 komor., 5 [komor.] opust., 4 ł. soł. (ŹD 33).

1526 kmiecie z S. → p. 5.

4. 1383 (kop. XVII w.) Jakub sołtys S., wsi bpów pozn., sprzedaje Piotrowi zw. Czarny ze wsi Szewce [najpewniej k. Buku] sołectwo w S. za 16 grz. gr praskich; wspomn. Piotr ma posiadać 4 ł. wolne, karczmę, jatkę rzeźniczą, chlebową i szewską, 1 kowala (faber), 2 ogrody, dział (sors) roli k. jeziora [wystarczającą] na 2 ogrody, siedlisko rybaków (area piscatorum) zw. → Mielnica wraz z zagajnikiem (indago) tamże, a także 1/3 opłat sąd.; ma pr. posiadać 100 owiec i wypasać je w S. obok stad wieśniaków; ma pr. polowania z wyżłami, sokołami i krogulcami w granicach dziedziny S.; ma pr. posiadania 1 rybaka, który będzie łowił w jez. w dziedzinie S. [tj. na → Słupeckim Jeziorze] małymi sieciami i przyrządami zwanymi „slampnicza”, tj. mrzeżą, więcierzem, wierszą i wendą (venda); będzie posiadał wiatrak nal. do sołectwa – bez jakichkolwiek zobowiązań wobec [bpów pozn.]; czynsz pien. z soł. w S. będzie płacony co roku do dworu bpiego w → Głównej; sołtys ma służyć bpom pozn. i ich zarządcy (procurator) w Głównej na koniu wartości 1 1/2 grz.; mieszkańcy S. mają płacić do dworu bpiego w Głównej z każdego łanu po 4 ćw. (mensura) pszenicy i owsa oraz po 10 gr; mają też płacić podatek zw. poradlne oraz z każdego łanu 1/2 kopy jaj na Wielkanoc i 2 kurczaki na Narodzenie NMP [8 IX]; w czasie 3 sądów gajonych w ciągu roku kmiecie mają dać 2 posiłki, a sołtys – jeden, albo za każdy posiłek zapłacą 1 wiard.; dok. wystawił Stefan bp chełmski i wik. gen. pozn. (Wp. 3 nr 1809).

1428 sołtys [w S.] → p. 5.

1459 (obl. ok. 1556) bp pozn. Andrzej [Bniński] na prośbę opatrznego Mik. Wyrowskiego sołtysa w S. transumuje i potwierdza przywilej soł. z 1383 (CP 4 nr 89).

1468 sołtys z S. za zgodą bpa pozn. zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz od sumy głównej 12 grz. na sołectwie w S. (CP 14, 620).

1503-25 Jan Urbanowski, Słupski sołtys w S.: 1503 tenże Urbanowski daje Annie Międzychodzkiej sołectwo w S. w pow. pozn. i 200 [grz.?, fl.?], a w zamian otrzymuje Szczepowice w pow. kośc. (PG 12, 280); 1509 tenże Słupski sołtys w S. sprzedaje swą dziedzinę Szczepowice Benedyktowi Zadorskiemu (Cieplucha 268); 1523 Jadwiga Słupska ż. tegoż Jana Słupskiego (jako jej stryj występuje Kasper Sepieński) sprzedaje Walentemu Urbanowskiemu części Urbanowa Starego i Urbanowa Nowego za 63 grz. (KoścZ 19, 105; KoścZ 24, 349v-350).

1509 sołtys w S., 1510, 1563, 1564, 1580 w S. 4 ł. soł. → p. 3.

1572 bp pozn. Adam Konarski wykupuje z rąk spadkobierców zm. Jana Słupskiego sołtysa w S. sołectwo w S. w kluczu buk. za 16 grz. i nadaje je w uznaniu zasług swemu słudze (servitor) szl. Tomaszowi Otorowskiemu [synowi Stanisława z → Otorowa], który ma je posiadać na takich warunkach, jak głosi or. przywilej, który miał zm. Jan Słupski (CP 4 nr 127).

5. 1298 bp pozn. Andrzej dzieli diecezję pozn. na 3 archidiakonaty i zalicza m. in. kościół w S. do archidiakonatu większego [pozn.] (Wp. 2 nr 770).

1408-09 Tomasz pleb. z S. w sporze z sołtysem i kmieciami z Sapowic [o dzies.?, czynsze?, meszne?] (ACC 2 k. 129v, 146v).

1418 Włodek młynarz z Ujazdu Wielkiego zobowiązuje się wykonać prace dla kościoła w S. i w ciągu tygodnia pokryć cylindry [może chodzi o jakieś prace ciesielskie na dachu kościoła?] (ACC 3, 32).

1426-34 Wawrzyniec pleb. w S.: 1426 tenże wydzierżawia Jakubowi dzierżawcy dochodów (conventor) z Konarzewa dochody kościoła w S. na 3 l. za 20 grz. rocznie; dzierżawca po 3 l. ma zwrócić bydło i trzodę [w liczbie, którą zastał] oraz obsiane role (ACC 9, 110v-111); 1428 sędziowie polubowni rozstrzygają spór tegoż z jego wikariuszem Piotrem Bieninem w sprawie dochodów pobieranych przez Piotra od ok. 2 l. z kaplicy (capella) tegoż Wawrzyńca [→ niżej: pod 1427]: Piotr nie ma żądać od tegoż Wawrzyńca należnych mu 8 grz., ma zapłacić temuż Wawrzyńcowi 1 1/2 grz. na ś. Wojciecha [23 IV] i 1 grz. na ś. Marcina [11 XI], od św. Piotra [29 VI] ma odstąpić od mesznego ze wsi Januszewice przyznanego mu jako uposażenie wikariusza, ma spłacić długi, które poczynił, nie ma ściągać należności z tytułu mesznego i in., lecz przedłożyć ich rejestr Wawrzyńcowi; tenże Wawrzyniec ma sam spłacić te swoje długi, które Piotr zaniedbał uregulować; do Wawrzyńca ma nal. wszystko, co znajdzie w domu (Wp. 9 nr 1156; Now. 2, 420, mylnie odnosi do Słupi Kapitulnej); 1428 tenże pozywa wspomn. Piotra o 2 grz. za konia nal. do plebana, którego Piotr bez zgody plebana pożyczył sołtysowi [w S.], a ten konia „zepsuł” (destructus; ACC 11, 74); 1428 tenże śwd. (ACC 11, 115); 1434 tenże zdaje relację z przeprowadzonego na polecenie oficjała pozn. przesłuchania Jana kościelnego (minister) kościoła w Kamionnej w jego sporze z Piotrem wikariuszem tamże (ACC 18, 99v-100).

1427 Piotr [Bienin] dzierżawca dochodów kościoła w S. pozywa Andrzeja Mroza ze Stęszewa o 17 sk. podarowanych przez szl. Marcina Ceradzkiego na cele budowlane kościoła w S.; Mróz zgadza się zapłacić 14 sk. (ACC 10, 45v).

1446 Wincenty wikariusz w S.; bp pozn. nakazuje umieszczenie go w karcerze za grę w kości (AC 2 nr 1211).

1450 kap. pozn., z powodu szkód wyrządzonych przez [Mik.] Tomickiego we wsi kap. → Lisówki, cofa zgodę na wyłączenie wsi Tomice [i Mirosławki?] z par. S. i erekcję osobnej par. w Tomicach (CP 29, 146).

1454 Wawrzyniec pleb. z S.²Możliwe jednak, że zapiska dot. → Słupi k. Miejskiej Górki pozwany o to, że od 3 l. zalega z kontrybucją król. darowaną królowi przez Stol. Apost.; wobec uporczywego niestawiania się Wawrzyńca pozywany jest wikariusz z S. (AC 2 nr 1260).

1462 Piotr z Lucławic [alias Lucławek w pow. pyzdr., obecnie nie istnieją] pleb. w S. winien jest Mikołajowi niegdyś dzierżawcy dochodów (conventor) w S. 5 grz. (ACC 42, 67; Now. 2, 420, rozważał możliwość odniesienia tej wzm. do Słupi Kapitulnej); 1463 tenże → niżej.

1463 14 II (obl. 1540) bp pozn. Andrzej [Bniński] wystawia na prośbę chor. pozn. Mikołaja z Tomic i za zgodą pleb. w S. Piotra z Lucławic przyw. erekcyjny nowej par. w Tomicach i włącza doń także → Mirosławki, gdyż mieszkańcy obu wsi mają daleką drogę do kościoła w S.; obie miejscowości nal. wcześniej do par. w S.; pleb. w S. w zamian za utracone dziesięciny, meszne, stołowe, ofiary (oblationes) i in. dochody z Tomic i Mirosławek otrzymuje wiard. dziesięcinne z Zaparcina, które dotąd należały do stołu bpiego (MH 12, 1933, s. 50-51 przyp. 1; ACC 114, 45v-46v; AE VIII 94v-95v).

1463 Bartłomiej z Buku pleb. w S.; wspomn. też Piotr Lucławski [ident. z poprzednim pleb. w S.] altarysta altarii ŚŚ. Marcina i Mikołaja przeniesionej przez tegoż Bartłomieja i jego brata Jana z Buku (patronów tej altarii) z Buku [kościoła par.? czy z prepozytury Ś. Ducha?] do kaplicy Ś. Jakuba w kat. pozn. (ACC 43, 42).

1465 Adam z Bnina pleb. w S. i wspomn. Bartłomiej z Buku prep. Ś. Ducha k. Buku zawierają umowę: z okazji zamiany beneficjów Bartłomiej zatrzyma w b.r. dochody z folwarku w S., oprócz 15 kóp (capecia) pszenicy, które przypadną plebanowi; pleb. ma też pobierać wszystkie dzies., czynsze, meszne i in. dochody; wspomn. Bartłomiej ma rozliczać się (levare) z czynszu z prepozytury do święta Ducha Ś. (AE II 124).

1481 Mik. Kozieł sołtys w Januszewicach był winien zm. Magd. Otrębinie ze Stęszewa 4 grz.; w testamencie dług ten zapisała ona na rzecz kościołów w Stęszewie i S. – każdemu z nich Mikołaj zobowiązuje się zapłacić po 2 grz. (AE III 19).

1510 w S. kościół par. Wszystkich ŚŚ., pr. patronatu nal. do właściciela, czyli bpa pozn.; do par. S. należą: S., Piekary i Jeziorki; dzies. z folwarku w Piekarach i meszne z ról kmiecych płacone są pleb. w S. (LBP 101).

1525 kap. pozn. wyraża zgodę na darowanie przez bpa pozn. kościołowi w S. dzies. z łanów kmiecych w Dokowie Mokrym (CP 36, 33v).

1526 kmiecie z S. w sporze z Andrzejem pleb. w S. zeznają, że w ostatni poniedziałek [11 VI] b.r. przed dworem plebana i w całej wsi zatknięte zostały groźne, płonące żagwie, gdyż tenże pleban nie zapłacił za służbę swoim sługom: Feliksowi niegdyś swemu wikariuszowi, Marcinowi z Łagiew, Małgorzacie z Grodziska i Małgorzacie z Więckowic; kmiecie obawiają się niebezpieczeństwa [pożaru] i domagają się, aby pleban spłacił swoje sługi i in. wierzycieli, by ci nie czynili szkód w dobrach [S.]; pleban odpowiada, że żagwie zostały zatknięte przed bramą [dworu] w kamieniu (in lapide) [w murze kamiennym?], zobowiązuje się, że zaspokoi wszystkie roszczenia; oficjał nakazuje, aby kmiecie z S. nie ponieśli żadnej szkody (AC 2 nr 1794).

1540 Andrzej pleb. w S. pozywa Stanisława i Jerzego Tomickich o zaległy od kilku lat czynsz 2 grz. nal. plebanom w S. z Zaparcina; wspomn. Jerzy przedkłada dok. z 1463 [→ wyżej] i podnosi, że wiardunki dzies. [nal. wcześniej] do stołu bpiego były płacone przez Tomickich [plebanom w S.] dopóki Zaparcin był w ich posiadaniu, obecnie nie posiadają tej wsi; bp pozn. wyrokuje, że pleb. z S. ma wystąpić przeciwko aktualnym posiadaczom Zaparcina i kmieciom stamtąd (AE VIII 94).

1572 bp pozn. Adam Konarski darowuje S. wraz z przyległymi majątkami i pr. patronatu kościoła w S. założonemu przez siebie kolegium jezuitów w Poznaniu (Now. 2, 369).

1580 do par. S. nal.: S. (własn. bpa pozn.), Sapowice, Jeziorki oraz (należące do jezuitów) Ząbrsko i Januszewice (ŹD 33).

1726-28 do uposażenia pleb. w S. nal.: role w trzech polach [w S.], z S. meszne po 1 ćw. owsa i żyta od 1 kmiecia, z Jeziorek dziesięcina z folw., meszne od 3 kmieci po 2 wiertele żyta i owsa, z Piekar – z dworu 13 zł [dziesięciny?], a od kmieci meszne j.w., z Januszewic, Ząbrska i Sapowic od kmieci meszne po 1 ćw. żyta i owsa, z folw. w Sapowicach 3 ćw. żyta i 3 ćw. owsa tytułem dzies., z Zaparcina 20 zł wiardunków [dzies. od kmieci] (AV 20, 3v-4v).

6. 1419 20 XII bp pozn. Andrzej [Łaskarz] wystawia w S. dokumenty (Wp. 5 nr 310, 311).

7. ŁOp. 1, 261, oraz SzPozn. 376, błędnie odnoszą przyw. uposażeniowy z 1399 do S., zamiast do Słupi k. Jarocina w pow. kal. (Now. 2, 369).

8. Ok. 250 m na NE od S., na zachodnim brzegu Jez. Strykowskiego ślady osadnictwa z przełomu X i XI w. (Hensel 6, 162).

Uwaga: W literaturze niekiedy odnoszono do S. donację Elżbiety ż. ks. Mieszka St. dla benedyktynów lub. → Slub.