SOBIESIERNIE

1288 kop. XVII w. Sobeserne (Wp. 2 nr 628), 1433 or. Sobyeszernye (PZ 12, 106v), 1435 Schobyeschyrnye (PG 1, 93v), 1443 Sobyeszyrznye (AC 2 nr 1175), 1444 Sobyezirnye (WR 1 nr 1637), 1447 Sobyeszyrzne (RH 4/2 s. 130; PZ 16, 96-96v), 1461 Sobyessyernye (PG 6, 192), 1462 Sobyeszirnye (PG 6, 70), 1464 Szobyeszyrnye, Sobyesyrnye (PG 7, 346), 1466 Sobyeszyrnye, Sobyesziernye (PG 6, 250), 1466 Sobyeshyernye (PG 6, 253), 1473 Sobyszyrnye (PZ 19, 162), 1474 Sobyesyernye (PG 9, 17v), 1570 Sobiessiernie, Sobiesszernye (PZ 36, 368v-369), 1482 Szobyessyrnye (PG 9, 150v), 1508 Sobyeszyernye (ASK I 3, 20v), 1510 Sobyesirnye (LBP 101), 1511 kop. XVIII Sobieyzernie (CP 24, 43), 1563 Sobiesziernie (ASK I 5, 236), 13 km na W od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1461 n. pow. pozn. (PG 6, 192); 1510 n. par. Skórzewo (LBP 101).

2. 1433 zapowiedź → p. 3; 1528 w akcie podziału dóbr → Skórzewo między Jana Kosala Skórzewskiego a Mac. Skórzewskiego wspomn. łąki oraz las albo gaj Chocholacz ciągnące się od Skórzewa do S. (PG 74, 159); 1570 Mik. Dąbrowski pozwany przez Macieja, Wawrzyńca, Jana i Bodzętę Skórzewskich o bezprawne postawienie 9 nowych znaków gran. i zniszczenie 150 starych na gran. Skórzewka i S. (PZ 36, 368v-369).

3. Własn. szlach. 1405 Mikołaj z Chomęcic zapisuje wikariuszom kat. pozn. 2 grz. czynszu rocznego na swych dobrach S.; 1 grz. od sumy 10 grz., którą wziął od wikariuszy, a kolejna 1 grz. zapisana została przez jego siostrę Katarzynę z Poklatek i [uprzednio] zabezpieczona była na dobrach Chomęcice (CP 14, 603).

1411 Andrzej Krupka [ze → Skórzewa] dz. w S. (KR 2, 118, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1433 tenże zapowiada swe posiadłości Skórzewo i S. (PZ 12, 106v).

1435 Mik. Krupka ze Skórzewa zapisuje swej ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 Skórzewa, z zapisu oprawy wyłącza S. (PG 1, 93v).

1444-75 Potencjan Słap z → Dąbrówki, → Dąbrowy, → Palędzia i → Palędzia Małego, podsędek pozn. 1451-78 (UDR I/1 s. 150): 1444 tenże z Dąbrówki w sporze o S. z Mik. Rudzkim [z → Rudek k. Ostroroga] pisarzem ziemskim pozn. dowodzi przy pomocy świadków, że nabył S. za 600 fl., a nie 200 grz. (WR 1 nr 1637); 1446 tenże (KR 2, 118, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1447 tenże z S. pozwany przez Andrzeja, Jakuba i Jana z Dąbrówki [braci Malchera i Świętosława Kozłowskich] o ruchomości i dokumenty po ich ojcu Piotrze Słapie, zabrane wówczas, kiedy Potencjan posiadał majątek małol. powodów, tj. dobra Dąbrówka; powodowie zgłaszają pr. bliższości do zabranego mienia: 3 zbroi, przyłbicy (galea alias clobuczecz), 2 łebek (lapkas) [chodzi o chełmy], [2] napierśników (arma ad pectus pertinencia alias brusblyachy), [2] naramienników (alias myschky), 2 mieczy, w tym jednego inkrustowanego [zdobionego?] srebrem (reparatus argento), kolorowej szaty podbitej [obszytej?] kunami (tunica marduribus seducta), płaszcza podbitego futrem wilczym, 2 skrzynek (ladule), w których znajdowały się dokumenty i połamane srebro, wszystko wartości 300 grz., wreszcie 20 czarek (scultella) miedzianych ocynowanych (cuprea alias oczenowy) i tyluż talerzy, 16 łyżek srebrnych, żelaza płużnego, żelaza do kół młyńskich wiatraka, 12 ligaves [?] i 12 siekier, kotła do warzenia piwa i in. mniejszych naczyń do gotowania ryb, żelaza do kominka [rożen?], a wszystko to wartości 50 grz.; ponadto wnoszą roszczenia do 400 owiec, 60 sztuk bydła, 30 macior i 12 koni roboczych oraz 100 barci; sąd oddala rozczenia powodów, ponieważ nie stawili się w sądzie (RH 4/2 s. 129-130; PZ 16, 96-96v); 1461 tenże z Dąbrowy sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Annie wd. po Wierzbięcie Drogockim 2 ł. opust. należące do folwarku i 5 ł. os. oraz zagrodników [ilu?] i karczmę, a także drewno budulcowe w S. za 152 fl. węg. (PG 6, 192); 1462 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Jadwidze ż. Wincentego z Dąbrowy [k. Wolsztyna] 5 ł. os. i 2 ł. opust., 2 zagr. [imiona kmieci i zagr. → niżej; Mieszkańcy] w S. za 100 grz.; wspomn. dziekan katedry pozn. Adam z Dąbrowy brat Jadwigi i kanonik Bernard z Bruczkowa, którym w razie wykupu Potencjan ma zwrócić pieniądze (PG 6, 70); 1464 tenże sprzedaje Bartłomiejowi niegdyś Palędzkiemu cz. S. i 2 trawniki (duo gramineta alias trawnik) oraz zarośla i gaje tamże za 100 grz. (PG 7, 346); 1466 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu wikariuszom kat. pozn. 11 grz. czynszu rocznego na dobrach S., Palędzie, Palędzie Małe, Dąbrówka i Koszkowo za 134 grz. (PG 6, 250; CP 14, 624; czynsz wykupiony 1511: CP 24, 43); 1466 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Andrzejowi niegdyś z Dąbrówki 1/2 S., którą dzierży Winc. Dąbrowski, oraz 8 grz. czynszu rocznego od sumy 310 fl. węg. na drugiej 1/2 wsi S. (PG 6, 253); 1471 tenże z S. i Malcher Kozłowski poświadczają, że Bartłomiej niegdyś Palędzki jest po ojcu h. Drogosławicz (KoścZ 15, 559); 1473 tenże z Dąbrowy, Dąbrówki, Palędzia, Palędzia Małego, S. i Nowego Dworu winien jest 350 fl. węg. Mikołajowi synowi zm. Andrzeja Słapa z Dąbrówki; sumę tę da Malcherowi Kozłowskiemu opiekunowi wspomn. Mikołaja (PZ 19, 162); 1474 tenże sprzedaje z zastrz pr. wykupu Agnieszce ż. Mikołaja z Wąbiewa i Jadwidze ż. Wincentego z Dąbrowy całe S. za 400 fl. węg. (PG 9, 17v); 1474 tenże przenosi czynsz 9 wiard. (od sumy 15 grz. i 27 fl. węg.), płatny wikariuszom kat. pozn., z dóbr S. na Koszkowo oraz Palędzie i Palędzie Małe (CP 14, 616-617); 1475 tenże toczy proces z Mikołajem synem zm. Andrzeja Słapa z Dąbrówki o 300 fl. węg. (PZ 20, 18; też → niżej: Dziersław, pod 1507).

1464 Bartłomiej niegdyś Palędzki → wyżej: Potencjan.

1482 zm. Mik. Słapek z S. → niżej.

1482 Jan, Melchior (Malcher) Kozłowski i Wojciech bracia rodz. i dziedzice niedz. w → Skórzewie [zapewne wnuki Piotra Słapa], bratankowie Malchera Kozłowskiego [o nim → wyżej: Potencjan, pod 1471-73], sprzedają Stan. Nowodworskiemu [z Nowego Dworu k. Niepruszewa] cz. sumy zapisanej na Koszkowie, przypadającą na nich po zm. Mik. Słapku z S. za 170 grz. (PG 9, 150v; w haśle → Koszkowo mylnie PG 7).

1494 czynsz od sumy 134 grz. dla wikariuszy katedry pozn., płatny dotąd z S., Koszkowa, Konarzewa i Kowalewa, przeniesiony na → Objezierze i in. dobra (CP 14, 623).

1495 Adam z Dąbrowy [też → wyżej: Potencjan pod 1462] dziekan kat. pozn. → niżej: Jan Wąbiewski.

1495-96 Jan Wąbiewski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu za 60 fl. swemu bratu Dziersławowi Dąbrowskiemu cz. S., która powinna przypaść temuż Janowi w dziale braterskim po śmierci dziekana pozn. Adama z Dąbrowy (PG 7, 92; PG 11, 122, dawniej k. 116).

1497 Agnieszka wd. po Janie Czosnku ze Skórzewa1Z następnych zapisek wynika, że Jan jednak żył, → Skórzewo, przyp. 18; z powodu niedopełnienia przez nią obowiązku udziału w posp. ruszeniu król [Jan Olbracht] nadaje Dziersławowi Wielickiemu [z wsi Wielkie k. Poznania] pr. do jej dóbr we wsiach S. i Wielkie (MS 2 nr 949; Posp. Rusz. nr 144); 1507 taż Agnieszka wd., obecnie ż. Mik. Rościńskiego [z Rościnna k. Skoków, pow. gnieźn.], kwituje Marcina Dąbrowskiego kanonika kat. pozn. i jego bratanka Jana z sumy 50 fl. za S., [które Dąbrowscy kupili z zastrz. pr. wykupu?] (PG 65, 250v).

1497-1507 Dziersław Wielicki: 1497 tenże → wyżej: Agnieszka; 1499 tenże winien jest swej siostrze Jadwidze, ż. Jakuba Słopanowskiego, 36 fl. węg. z tytułu jej dóbr po rodzicach we wsiach Wielkie i S. (PG 62, 18); 1500 tenże pozywa Jakuba Słopanowskiego o porękę, jakiej udzielił Słopanowski za swą ż. Jadwigę, że przyjdzie ona do sądu i skwituje Wielickiego z dóbr po rodzicach we wsiach Wielkie i S. (PG 63, 92); 1502 tenże z S. wraz z karczmarzem Miksą z S. toczą proces z Janem Czosnkiem ze Skórzewa (PZ 23 k. 33, 48v); 1507 tenże kwituje duchownego Marcina Dąbrowskiego i jego bratanka Jana Dąbrowskiego z sumy 300 fl. węg. zapisanej na S. (PG 65, 229v).

1499-1500 Jadwiga z S. → wyżej: Dziersław.

1507 duchowny [kanonik kat. pozn.] Marcin Słap z Dąbrowy [Starszy] z bratankiem Janem → wyżej: Dziersław, → wyżej: Agnieszka; 1510 tegoż oraz Marcina i Mikołaja jego młodszych krewnych [wnuków jego brata Bartłomieja] kwituje Anna ż. Mac. Grąbiewskiego z sumy 50 fl. zapisanej na S., którą otrzymała po swej zm. matce Jadwidze Dąbrowskiej (PG 66, 284).

1510-70 Mik. Dąbrowski: 1510 tenże → wyżej: Marcin Słap; 1533 tenże zapisuje ż. Annie, c. zm. Piotra Budziszewskiego, po 1000 fl. posagu i wiana na 1/2 dóbr, jakie ma w dziale braterskim we wsiach Dąbrowa, Dąbrówka, → Skórzewo, Skórzewko, Palędzie, S., i Stary Dwór [zapewne k. Nowego Dworu w pobliżu Niepruszewa] (PG 16, 576); 1561 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Bardzkiemu z Wrześni, wsie S. i Dąbrowa za 2000 zł (PG 105, 670v; PG 20, 75); 1570 tenże z S. → p. 2; 1570 tenże pozywa Macieja, Jana, Wawrzyńca i Bodzętę Skórzewskich o zaoranie i obsianie roli w S. (PZ 36, 364); 1574 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1574 Piotr, Sebastian i Andrzej Dąbrowscy ss. [zm.] Mik. Dąbrowskiego zw. Słap sprzedają z zastrz. pr. wykupu Piotrowi Piotrowskiemu [z Piotrowa k. Czempinia par. Brodnica?] całą wieś S. i cz. Skórzewka wraz z łąkami i pastwiskami w Dąbrówce, → Skórzewie i Skórzewku oraz lasami i zaroślami w Dąbrówce i Palędziu za 1500 fl. (PG 21, 460v-465).

1577-80 Jan Piotrowski [z Piotrowa k. Czempinia par. Brodnica?] → niżej.

1499 S. zalega z podatkami król. (PG 62, 11v); 1508 pobór od 5 ł. i 1 wiard. od karczmy (ASK I 3, 20v); 1510 w S. jest 5 ł. os., 3 ł. opust., folw. → p. 5; 1563 pobór od 5 ł. (ASK I 5, 236); 1577 pobór płaci Jan Piotrowski (ASK I 5, 716v); 1580 pobór płaci Jan Piotrowski od 5 ł. i 1 zagr. (ŹD 36).

Mieszkańcy: 1443 Świąch Cuntor karczmarz z S. → p. 5; 1462 kmiotka Pawłowa, kmiecie Bartłomiej Baszek, Maciej czyli Maćko, Tomasz, Jasiek, zagrodnicy Łabiszka i Gemba → p. 3: Potencjan; 1502 karczmarz Miksa → wyżej: Dziersław.

5. 1288 bp pozn. Jan [II] uposaża kościół par. w Lusowie m. in. w dzies. z S. (Wp. 2 nr 628).

1443 Drogosław pleb. w Skórzewie pozywa Świącha [zw.] Cuntor karczmarza z S. o dzies.; prokurator karczmarza prosi o oddalenie pozwu, ponieważ karczmarz nigdy nie płacił dziesięcin [plebanowi], a te, które płaci, płacone są z nowo wykarczowanej roli, jaką otrzymał od dziedziców [wsi S. z ich ról folw.] i która nie jest wymierzona, ma albo 1 albo 1/2 ł., a dzies. z niej nal. do bpa; prokurator plebana dowodzi, że sprawa nie dotyczy dzies. z folw. Potencjana [Słapa z Dąbrowy], z którego szlachcic ten odpowiadał w zeszłym roku w sprawie dzies. snopowych, i wnosi o nakazanie milczenia karczmarzowi, gdyż nie zna się on na pr. kościelnym (AC 2 nr 1175).

1510 S. płaci dzies. snop. plebanowi w Lusowie (LBP 86); 1510 w S. w par. Skórzewo pana Dąbrowskiego jest 5 ł. os. i 3 opust., które uprawiają kmiecie, oraz folw.; dzies. z nich płacą swemu plebanowi (LBP 101)2Te sprzeczne przekazy z LBP dotyczące uprawnień do pobierania dzies. z S. sugerują, że toczył się w tej sprawie spór między plebanami w Lusowie i Skórzewie.

6. 1491 szl. Zofia z S. posiada wykusz w murze okalającym Poznań (APP Dominikanki – Poznań 33, dawniej C 23 k. 39-40; DK 41-42).

1502 Chwał Chybski zeznaje przed sądem wójtowskim m. Poznania, że w S. zabrał pewnemu przepędzającemu bydło Niemcowi konia i mieszek (caleta), w którym było 7 fl. (SBP s. 337 nr 13).

1 Z następnych zapisek wynika, że Jan jednak żył, → Skórzewo, przyp. 18.

2 Te sprzeczne przekazy z LBP dotyczące uprawnień do pobierania dzies. z S. sugerują, że toczył się w tej sprawie spór między plebanami w Lusowie i Skórzewie.