SPŁAWIE

1299 kop. XVII-XVIII w. Splawie (DBL nr 43), 1302 kop. XVII w. Splawe (Wp. 2 nr 848), 1305 or. Wsplive¹KP nr 98, czyta: Wspline lub Wsplme (Wp. 2 nr 890), 1308 kop. XV w. Splawye (Wp. 2 nr 915), 1386 Splawe (WR 1 nr 2), 1391 Splave (Lek. 1 nr 945), 1393 Splaue (WR 1 nr 138), 1404 de Splaw (KP nr 2056), 1433 Splawie (PZ 12, 86v), 1509 Splavie (CP 111, 34), 1524 Szplawye (PZ 29, 362v), 8,5 km na SE od Starego Rynku w Poznaniu, obecnie w granicach m. Poznania.

1. 1445 n. pow. pozn. (PG 2, 86v); 1386 n. par. własna (WR 1 nr 2); 1510 dek. Poznań (LBP 64).

2. 1423 Mik. Spławski toczy spór z dziedzicami wsi Garby o gran. S. i Garbów (PZ 7, 94v); 1438 zapust w S. (WR 1 nr 1601); 1448 Mik. Granowski z bratem Janem zawierają ugodę z komandorem joan. ze Ś. Jana pod Poznaniem, dotyczącą rozgraniczenia ich wsi S. z Krzesinami (PG 3, 6v); 1493 kopiec narożny wsi Gądki, S. i Żerniki; 1500 lasy w S. (APP, Maj. Kobylepole 200, 221); 1509 łąki w S. koszą kmiecie z Garaszewa przez 1 dzień [w roku] (CP 111, 33v-34); 1524 w podziale borów i lasów wsi S., położonych od strony wsi Tulce i Kobylepole, wymieniono: lasy → Grodzisko i Osiek, bór Pasieka (Pazieka), bór Łasicko lub Łasiczko (Laszyczsko), Luciny²APP, Maj. Kobylepole 200, 221, ekstrakt z XVIII w., podaje las Laciny. K 2, 407, wymienia jeszcze w 1782 bagno Mokrylas sive Luciny aut Łoza (Luczyny) i Wysokie Pole [miejsca niezn.] koło S., miejsce (locus) Łacinnik (Laczynyk), drogę do Tulec (PZ 29, 362v); 1531 S. graniczy z Garaszewem, granice są dobrze oznaczone (CP 111, 124); 1548 Jakub Spławski w sporze z Jakubem Brzozowiczem komandorem joan. pod Poznaniem o rozgraniczenie S. od Krzesinek (APP, Maj. Kobylepole 200, 221); 1560 Dorota Spławska ż. Jana Kościeleckiego star. bydgoskiego pozywa Kat. Komornicką o wycięcie lasu i krzewów (na szerokość 1 stajania i długość 2 stajań) na szkodę wsi S., także o zniszczenie 2 kopców gran. między S. a Garbami oraz o bezprawne wykonanie naciosów gran. między tymi wsiami (PZ 33, 420-421); 1570 w rozgraniczeniu wsi Jaryszki i Kanino wspomn., że nie znaleziono narożnika tych wsi z S. i Żernikami (PP 1, 73; PP 10, 537 reg.); 1571 cz. dziedziny S. [zw.] Świnie Brody (PZ 36, 628); 1585 las Maliny w dobrach S. (NG 681, 486v).

3. Własn. szlach. 1299 komes Jarosław z S. [najpewniej brat Przedpełka → niżej] śwd. w dok. komesa Tomasza, syna zm. Dzierżykraja z Kopanicy, który nadaje kl. bened. w Lubiniu cz. → Popina (DBL nr 43).

1302-08 [zm. 1322/24, bezpotomnie?] komes Przedpełk z S., syn Przedpełka wdy pozn. (1252-73: UDR I/1 s. 84), h. Łodzia, kaszt. pozn. 1314-22, [tenże?] Przedpełk podkom. ks. Ludgardy ż. Przemysła II 1279 (URD I/1, 198; BieniakWlkp.; PSB 28, 704, tu pozostała literatura): 1302-08 tenże śwd. w dokumentach: 1302 [swego brata] Mikołaja wdy kal., 1305 wspomn. Mikołaja wdy kal. i Sędziwoja [z Jarocina] wdy pozn., 1306 i 1308 Henryka ks. głog. i wlkp. (JurDz s. 152 nr 76; Wp. 2 nr 848, 890, 918).

1383-1444 Łodzice³O. Halecki przypuszczał, że Mikołaj może pochodzić z Łodziców (MH 5, 1912, s. 54). Domysł taki znajduje potwierdzenie w fakcie, że Mikołaj z S. miał brata stryj. Jana Ksiąskiego, Łodzica. Z opinią tą zgadza się Witold Brzeziński z Bydgoszczy. Według jego nieopublikowanych badań, dziekan pozn. Piotr z Kobylina, który w 1404 przegrał z naszym Mikołajem proces o Kobylepole, nabył tę wieś zapewne od Wincentego z Książa, a więc Łodzica. Z kolei w 1442 Łodzic kaszt. gnieźn. Piotr z Bnina wystąpił wobec Jana i Mik. Granowskich z roszczeniami do nabytych przez nich wsi → Kobylepole, Szczepankowo i Szymankowo (WR 1 nr 1606). Dwie pierwsze wsie, w wyniku działu dóbr z 1427 między ss. Mikołaja, przypadły Przecławowi (→ p. 3: Wojciech). Zatem kasztelan Piotr, opierając się na pr. bliższości, podjął próbę retraktu dóbr sprzedanych przez współrodowca Przecława z S. i → Kobylegopola:

1383-1425 (zm. 1426) Mik. Spławski z S. i → Kobylegopola (1404-11), od 1410 występuje jako rycerz pasowany, 1407, 1411, 1413, 1416 asesor w sądzie ziemskim pozn. (ZSW po nr 1145, 1439; MHP s. 304, 307, 314), ojciec Wojciecha, Przybysława i Małgorzaty z S. oraz Przecława z → Kobylegopola i Szczepankowa (WR 1 nr 138, 219, 235, 386, 389, 404, 501, 694, 695, 835, 896, 920, 1037, 1170; Lek. 1 i KP wg indeksu; BR 628 nr 21; PZ 2 k. 130v, 142; PZ 6 k. 44v, 70v; ACC 3, 31; AC 2 nr 972; SBP s. 82 nr 191; Wp. 5 nr 195, 196):

1383 tenże Mikołaj: pozn. kapituła kat. poświadcza, że Piotr kan. katedry pozn. i pleb. w Tarnowie [obecnie Tarnowo Podgórne] zapisał wikariuszom kat. pozn. sumę 150 grz. gr pras., w tym 20 grz. od tegoż Mikołaja z S. [czyli zapisuje dług, jaki ma wobec niego tenże Mikołaj?] (Wp. 6 nr 280); 1391-1416 tenże zapisuje czynsze roczne wikariuszom kat. pozn.: 1391 2 grz. gr pras. na S. od sumy [głównej] 20 grz.; 1410 2 grz. na S. od sumy [głównej] 20 grz. szer. gr pras.; 1416 1 grz. szer. gr na Żernikach od sumy 10 grz. (Wp. 6 nr 325; Wp. 7 nr 657; Wp. 8 nr 793); 1391-92 tenże jest zastawnikiem w → Gowarzewie (WR 1 nr 97; Lek. 1 nr 976, 1195; szczegółowe reg. → Gowarzewo, p. 3); 1393 tenże → niżej: kmiecie; 1397 tenże w sporze z Sędziwojem⁴W haśle → Rusocin, przyp. 2, pisaliśmy, że Spławscy, a także Ksiąscy (Łodzice), byli najpewniej krewnymi po mieczu Sędziwoja Zaborowskiego. Dobroszka zaś, ż. Sobka Wyskoty m. in. z Żytowiecka, była prawdop. c. Sędziwoja Zaborowskiego i wniosła Wyskotom dobra w Rusocinie oraz Dobczynie i może też w Chrząstowie. W cytowanej niżej zapisce z 1406 (KoścZ 3, 36v) Paszek Wyskota pozwał Mik. Spławskiego, a użyte w źródle określenie (nostri consobrini alias szestrzenøta) jest niejasne, ale może chodzi o dzieci wspomn. Sobka Wyskoty (brata Paszka?) i Dobroszki (którą Spławski mógł uważać za swą siostrę w szerokim znaczeniu tego słowa) Zaborowskim [z → Rusocina i Zaborowa k. Książa], który dowodzi, że trzymał dziedzinę Zawory 3 l., a tenże Mikołaj go nie pozywał (nie gabal; WR 1 nr 324; Lek. 1 nr 2401); 1404 tenże wygrywa proces z Piotrem [z Kobylina] dziekanem pozn. o pr. bliższości do wsi Kobylepole (KP nr 2014, 2029, 2053, 2056; WR 1 nr 752); 1406 tenże pozwany przez Paszka Wyskotę [m. in. z Chrząstowa, Dobczyna, Rusocina i Zdzieża], który domaga się wyjaśnień, jakie dobra przypadną ich małol. siostrzeńcom (KoścZ 3, 36v; → przyp. 4); 1406 tenże oraz dziedzice z Książa zawierają ugodę z Dobroszką ż. Sobka Wyskoty z Żytowiecka [i prawdop. c. Sędziwoja Zaborowskiego → przyp. 4], która ma otrzymać 1/3 dóbr po zm. Sędziwoju Zaborowskim i spłacić 1/3 jego długów (KoścZ 3, 40);

1411 tenże Mikołaj dz. w → Kobylempolu (ZSW nr 1445); 1411 tenże toczy proces o gran. między swym mł. w Kobylempolu a Nowym Młynem bpa pozn. (APP, Maj. Kobylepole 2, 1); 1412 tenże w sporze ze swym bratem stryj. Janem Ksiąskim⁵Jan Ksiąski notowany jest w → Książu w l. 1403-37, był synem Wincentego z Książa (1384-90) i → Kobylegopola oraz Ochny, a bratem Mikołaja z Książa (1399-1410). Nasz Mik. Spławski byłby zatem synem bliżej nieznanego brata Winc. Ksiąskiego o Kobylepole (PZ 3, 181v); 1412-13 tenże z Zaworów pozwany przez Mac. Szansieckiego [ze wsi Samsieczno, pow. nak.] o 30 grz. zapisanych na 2 ł. w Gowarzewie z tytułu jego służb [jako klient?, domownik Mikołaja?] (KoścZ 4 k. 38, 39v); 1420 tenże → p. 4; 1420 tenże zobowiązuje się dostarczyć katedrze pozn. do dnia ś. Wojciecha [23 IV] 1422 drewno, tj. 4 sztuki po 18 łokci długości oraz 46 sztuk po 16 i 12 łokci długości (ACC 4, 125; wg Now. 1, 109, chodzi o drewno na belki i krokwie na nowy dach nad główną nawą kat.); 1420 temuż Mik. Wierzenicki zezwala na wyrąb najpiękniejszych 60 sosen, jakie znajdzie w borze → Pławno, z wyjątkiem dzieni czyli drzew, na których są barcie (za barć uważa się drzewo, na którym żyje ponad 100 pszczół); wyrąb ma nastąpić do Bożego Narodzenia [1420]; Chwalęta z Lubicza ręczy temuż Mik. Spławskiemu, że Mik. Wierzenicki dotrzyma warunków umowy, a jeżeli Spławski zniszczy jakieś barcie, zapłaci za nie poręczyciel (PZ 6, 70v); 1422 tegoż pozywa Mik. Gądkowski o drogę i most; Gądkowski dowodzi, że drogi tej używał spokojnie przez 30 lub przez 40 l., a mostu przez 3 l. i że tą drogą jeżdżono na mszę [z Gądek do kościoła w Tulcach, a droga ta biegła przez Żerniki nal. do naszego Mikołaja] (WR 1 nr 1112, tu o użytkowaniu drogi przez 30 l.; WR 3 nr 956); 1422 tegoż syn Przecław z Kobylegopola (PZ 7, 44v); 1423 tenże → p. 2; 1424 tenże poręcza za swego syna Wojciecha, że stawi się on przed starostą [gen. Wlkp.], podczas jego najbliższego pobytu w Poznaniu (PZ 7, 179); 1424 tenże posiada staw w → Kobylempolu (APP, Maj. Kobylepole 2, 2); 1425 temuż ma dać jego syn Przecław z Kobylegopola połowy mł. i stawu w Kobylempolu (PZ 8, 18v); 1426 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1422-44 (1446-49 niegdyś z S.) Wojc. Spławski z S., od 1437 występuje jako rycerz pasowany (strenuus, WR 1 nr 1489), syn Mikołaja, brat rodz. Przybysława i Małgorzaty z S. oraz Przecława z → Kobylegopola i Szczepankowa (WR 1 nr 1326, 1404, 1489, 1588, 1601; PZ 9 k. 11, 125, 179; PZ 12 k. 14v, 86v, 105, 118v, 139v, 145, 163, 232v-233; PZ 13, 80av; PZ 16, 33, Wp. 9 nr 1312; Wp. 10 nr 1382): 1422 tenże śwd. w dokumentach wdy pozn. i starosty gen. Wlkp. Sędziwoja z Ostroroga (Wp. 8 nr 935, 937; Wp. 5 nr 364); 1424 tenże z ojcem → wyżej; 1426 tenże syn zm. Mikołaja zawiera ugodę ze swym bratem rodz. Przecławem z Kobylegopola (PZ 9, 11); 1427 tenże ze swymi braćmi Przybysławem z S. i Przecławem z Kobylegopola dzielą się dobrami: tenże Wojciech wraz z Przybysławem otrzymują S., Żerniki, Świączyn i in. [nie wymienione] dziedziny, a Przecław – Kobylepole i Szczepankowo z młynami i stawami; Przecław odstępuje swe części po matce temuż Wojciechowi (PZ 9, 49v-50; szczegółowy reg. → Kobylepole, p. 3); 1428 tenże w sporze z Mik. Granowskim i z [jego synem] Janem (PZ 10 k. 19, 38v, 47v); 1428 tenże wraz z bratem Przybysławem i siostrą Małgorzatą z S. w sporze z Katarzyną z Tulec i jej synem Pawłem (PZ 10 k. 14v, 33, 47, 65v); 1432 tenże → niżej: kmiecie; 1432 tenże w sporze z Dorotą z Kobylegopola [może ż. Przecława?] dowodzi, że nie zajął siłą 12 ćw. mąki w jej 1/2 mł. w Kobylempolu (WR 1 nr 1537); 1432 tenże dowodzi, że nie jechał do Kobylegopola i nie zranił Jana służebnika (familiaris) pana Lipnickiego (WR 1 nr 1544); 1438 tenże dowodzi, że jego włodarz zabrał Wojciechowi kmieciowi z Kobylegopola 2 konie i wóz na jego zapuście w S. (WR 1 nr 1601); 1438 tenże zapisuje przeoryszy i konwentowi Ś. Katarzyny [w Poznaniu] czynsz roczny na 1/2 dóbr S. (PG 1, 91II); 1442 tenże w sporze z przeoryszą i konwentem Ś. Katarzyny w Poznaniu o [wspomn.] czynsz; syndyk konwentu okazuje dok. w tej sprawie starosty gen. Wlkp. Rafała z Gołuchowa; dok. ten obecnie kwestionowany jest w sądzie świeckim (in foro seculari; AC 2 nr 1130); 1444 tenże kupuje od Jana i Mikołaja braci niedz. z Granowa i ich matki Anny z Łukowa [k. Obornik] ich części w Modrzewiu, Międzylesiu i Puzdrowcu⁶Były to dobra Anny po jej matce Klarze Granowskiej ż. Jana z Łukowa w pow. kcyn. z zastrz. pr. wykupu za 50 grz. (PG 2, 1v-2); 1444 tenże z Wargowa → niżej: Mik. Granowski; 1444 tenże sprzedaje Eustachemu [Kotowi ze Świekotek k. Głuszyny, obecnie nie istnieją] 1/2 Wargowa z sołectwem, błotem i stawem (PG 2, 2); 1444 tenże z S. kupuje od Jana z Zielątkowa całe wsie Ocieszyn i Ocieszynko w pow. pozn. za 800 grz. (PG 2, 29); 1445 tenże Spławski [tenut.] z Modrza kupuje od Jarosława z Rozdrażewa wieś Gogolewo z zastrz. pr. wykupu za 400 grz. (PG 2, 113v); 1445 Anna⁷Wg Witolda Brzezińskiego (→ przyp. 3) nasza Anna tożsama jest z Hanką c. Mik. Wiercikija z Biechowa (i Skotnik, Klęki oraz wsi Szewie na Kujawach) oraz Tomisławy c. Mikołaja z Brzezia (na Kujawach) i Kolnic podstolego brzeskiego kujawskiego. Mik. Wiercikij był zaś synem Wincentego oraz wnukiem wdy pozn. i kal. Mikołaja z Biechowa. Braćmi Mik. Wiercikija (ale najprawdop. przyrodnimi) byli Janusz Furman i Mac. Kot. W. Brzeziński zwrócił uwagę, że O. Halecki (MH 5, 1912, s. 54) błędnie uznał, że wymieniona w l. 1444-50 Anna z ss. (AC 1 nr 290; AC 2 nr 1239) tożsama jest z naszą Anną, gdy tymczasem chodzi o Annę Granowską ż. tegoż Wojciecha, w towarzystwie swego brata stryj. Winc. Furmana [syna kaszt. międz. Janusza Furmana], umarza swój list wienny, jaki ma na S. [to oznacza, że S. sprzedano] (PZ 15, 64v); 1446-47 tenże niegdyś Spławski wraz z Tomisławem z Chełmna w sporze z Janem i Mikołajem braćmi z Granowa i S. (PZ 15, 209; PZ 16, 30v); 1449 tenże niegdyś z S., obecnie dz. w Gądkach, kupuje od Piotra niegdyś z Obrzycka plac w Poznaniu⁸W 1492 Winc. Pniewski sprzedał za 20 grz. 1/2 placu w Poznaniu, położonego obok (tego samego?) placu Spławskiego (PG 9, 154v) z zastrz. pr. wykupu za 60 fl. węg. (PG 3, 68).

1427-28 Przybysław z S., syn Mikołaja, brat rodz. Wojciecha i Małgorzaty z S. oraz Przecława z → Kobylegopola i Szczepankowa → wyżej.

1428 Małgorzata z S. z braćmi → wyżej: Wojciech.

1444-1583 Granowscy z S., h. Leliwa:

1444-50 Anna Granowska z → Łukowa, → Granowa i S., wd. po Mik. Granowskim z Granowa (→ wyżej: Wojciech, pod 1428) [h. Leliwa]: 1444 taż z S. → p. 5; 1444 taż z Łukowa → wyżej: Wojciech; 1445-48 taż → niżej; 1450 taż w sporze z Janem lekarzem z Poznania (AC 2 nr 1239; szczegółowy reg. → Granowo, p. 3); 1463 taż wspomn. jako zm. → niżej.

1444-76 (zm. a. 1477) Mik. Granowski, Łukowski, Spławski, h. Leliwa, m. in. z S., → Granowa (→ wyżej: Wojciech, pod 1444-47), → Granówka, Szczepankowa, Żernik, → Kobylegopola i m. Ziemin, syn [Mik. Granowskiego i] Anny z Łukowa (PZ 18, 64; AC 2 nr 1284, 1380; TD): 1444 tenże z S. → p. 5; 1446-47 tenże z S. → wyżej: Wojciech; 1444 tenże z bratem Janem z Granowa i ich poręczyciele zobowiązują się uwolnić Wojc. Spławskiemu od roszczeń in. osób 1/2 Wargowa (PZ 16, 78v); 1445 tenże z matką Anną jako swą opiekunką zapisują wikariuszom wieczystym w kat. pozn. 5 grz. szer. gr pras. czynszu rocznego na swej cz. S. od sumy głównej 30 grz. szer. gr (PG 2, 86v); 1448 tenże z bratem niedz. Janem i matką Anną w sporze z Wichną i jej synem Piotrem z Granowa (KoścZ 13, 299); 1448 tenże z bratem Janem z S. → p. 2; 1457 tenże sprzedaje podsędkowi pozn. Potencjanowi Słapowi [m. in. z Dąbrowy, Dąbrówki i Konarzewa] 1/2 Parzęczewa z folw. z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp półgr (PG 5, 68, dawniej k. 21v); 1463 tenże z S., Kobylegopola i Szczepankowa (APP, Maj. Kobylepole 2, 5-6); 1463-64 tenże z bratem Janem z S., ss. zm. Anny z Łukowa, w sporze z Dorotą z Pniew ż. Mik. Kościeleckiego o cz. Boduszewa (PZ 18 k. 6v, 16); 1469 tenże kupuje od Wojc. Żernickiego całe Żerniki za 60 grz. (PG 8, 39v) i sprzedaje je Wojc. Silnowskiemu [niezident.] z zastrz. pr. wykupu za 200 grz. (PG 8, 40); 1476 tenże z S., Szczepankowa i Kobylegopola (PZ 20, 34v); 1491-1514 (wspomn. jako zm. 1519) Barbara wd. po tymże Mikołaju → niżej: Jan, Jakub, Mikołaj, Wincenty i Piotr; 1497 wspomn. Barbara wysyła ze swych dóbr po ojcu i swych dóbr wiennych [w S.?] na wyprawę wojenną w swym zastępstwie domownika (familiaris) Jakuba w poczcie Jakuba Spławskiego (ExpBel. 342).

1446-64 Jan Granowski, Ziemiński, Łukowski, m. in. z Ziemina, S., → Granowa (→ wyżej: Wojciech, pod 1428-47), → Granówka, → Łukowa, Szczepankowa i → Kobylegopola, syn Mik. Granowskiego i Anny z Łukowa, brat Mikołaja: 1446-47 tenże z S. → wyżej: Wojciech; 1448-64 tenże z S. z bratem → wyżej.

1481-1535 (zm. 1539/41) Jan wicewda kal. (1501-02), sędzia kal. (1503-17), sędzia pozn. (1517-39) i surogator starosty gen. Wlkp. (1511), 1482-1548 Jakub dworz. król. (1505), burgr. ziemski kcyn.. (1508-15) i podsędek kal. (1519-38), 1482-1518 Mikołaj, 1482-1531 Wincenty wicewda pozn. (1519-29) oraz 1482-92 Piotr Łukowscy, Spławscy, m. in. z S., Żernik, Szczepankowa i → Kobylegopola, ss. Mik. Granowskiego, bracia Katarzyny i Anny (TD; PSB 41, 146-148, biogram Jana; UDR I/2 s. 126; G.Star. 80-81):

1481 pozn. kapituła kat. deleguje kanonika do bpa pozn. m. in. w sprawie zniszczenia wsi Jaryszki przez pana Spławskiego [tj. przez jednego z ss. Mik. Granowskiego czyli Spławskiego] (AC 1 nr 694); 1482 ciż bracia z S. w sporze z bpem pozn. Urielem Górką (PZ 20, 171v); 1482 ciż Jan i Piotr ze Szczepankowa (AC 1 nr 709, 714, 715; szczegółowy reg. → Sierpowo, p. 6); 1485 ciż Jan, Mikołaj, Jakub i Wincenty w sporze z Mikołajem i Wojciechem ze Szczytnik (PZ 21 k. 11, 34v); 1485 ciż Jan i Mikołaj w sporze z Maciejem ze Starołęki (PZ 21, 26v); 1487 ciż Jan, Mikołaj, Jakub i Wincenty zawierają ugodę z cc. swego brata stryj. Stanisława [m. in. z Granowa], tj. z Małgorzatą, Katarzyną, Jadwigą i Dorotą z Łukowa, Żernik, Granowa i Ziemina (PZ 21, 106); 1490 tenże Jan pozwany przez Jana Jarogniewskiego z Barda [pow. pyzdr.] (PZ 21, 185); 1491 ciż Jan i Mikołaj wraz z matką Barbarą w sporze z Janem Skórzewskim (PZ 21, 210); 1492 ciż Jan i Piotr sprzedają dziedzicom Gowarzewa wieś Żerniki za 100 grz. i 30 fl. węg. (PZ 9, 159v); 1493 tenże Wincenty zapisuje kaznodziei polskiemu w koleg. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu 1 grz. czynszu rocznego na 1/2 S. od sumy głównej 30 grz. (AC 2 nr 762; PG 7, 5, tu 1 kopa [gr] czynszu i 15 grz. sumy głównej); 1493 ciż Mikołaj, Jakub i Wincenty dzielą się dobrami: Jan otrzymuje Żerniki, Mikołaj – Szczepankowo, a Jakub i Wincenty – 1/2 S. wolną od oprawy ich matki Barbary Spławskiej (PG 7, 3; PG 11, 4; APP, Maj. Kobylepole 200, 221); 1494 tenże Mikołaj sprzedaje: Wojc. Lubowskiemu [z Lubowa k. Wronek?] całe Szczepankowo, a uczc. Ulrykowi Heltowi mieszcz. pozn. las Pokrzywno w tej wsi (PG 7 k. 15, 42v-43, 100v; PG 11 k. 23, 62v-63, 100v, 123v; PG 59, 28v-29); 1495 tenże Jakub w imieniu swoim i swych braci Jana, Mikołaja i Wincentego dziedziców w S., jako kolatorzy altarii Ś. Marcina w kat. pozn., prezentują na tę altarię Stanisława z Obornik pleb. w Mosinie (ACC 72, 83v-84); 1496 tenże Mikołaj sprzedaje Mac. Sepieńskiemu 6 ł. os. w Żernikach z zastrz. pr. wykupu za 60 grz. (PG 7, 118v); 1497 tenże Jakub → wyżej: Mik. Granowski; 1498 ciż Jan, Jakub, Mikołaj i Wincenty z S. oraz kaszt. pozn. i starosta gen. Wlkp. Jan Ostroróg, kaszt. międz. Dobrogost Lwowski, Dobiesław Raczkowski i Stan. Imbir [z Objezierza], jako kolatorzy altarii Ś. Marcina w kat. pozn., prezentują na altarystę Kaspra z Góry (ACC 75, 131); 1500 ciż Jan, Mikołaj i Jakub sprzedają Piotrowi Parysowi Lubowskiemu z zastrz. pr. wykupu za 300 fl. węg. Kobylepole z wyjątkiem mł. wodnego i stawu w tej wsi, które ich matka Barbara zachowuje dla siebie (PG 12, 70); 1501 tenże Jan zapisuje ż. Barbarze [Góreckiej z Milesznej czyli Targowej Górki w pow. pyzdr.] po 50 grz. posagu i wiana na całych Żernikach, zastrzegając dla siebie i swych spadkobierców pr. do spadku po matce Barbarze w S. i Kobylempolu (PG 12, 168); 1502 tenże Jan z Żernik (PG 12, 183); 1508 tenże Jakub zapisuje swej ż. Kat. Mrowińskiej [z Mrowińca, pow. kcyn.] po 150 fl. węg. posagu i wiana na 1/2 cz. w S., należnej mu w dziale z bratem Wincentym (PG 14, 27);

1509 tenże Jan sprzedaje: 1509 swemu bratu Wincentemu swe części po matce [Barbarze] w S. i Kobylempolu za 300 grz. (PG 15, 308); 1510 Jakubowi Boturzyńskiemu 2 ł. w Żernikach za 40 grz. (PG 14, 206); 1511 Andrzejowi Racadowskiemu cz. Radzadowa [obecnie Racendów] w pow. kal. z zastrz. pr. wykupu za 1200 grz.; cz. tę tenże Jan kupił za tę sumę od Jana Żerkowskiego (PG 14, 258);

1511 ciż Jan, Jakub, Mikołaj i Wincenty wraz z matką Barbarą sprzedają Michałowi Kierskiemu [pierwszemu mężowi swej siostry Katarzyny] całe Kobylepole z mł. wodnym z zastrz. pr. wykupu za 300 grz. (PG 14, 264); 1511 Anna Spławska [siostra tychże braci] wd. po Piotrze Parysie [z Lubowa] kupuje od Mik. Parysa pleb. w Czempiniu i dz. w Lubowie oraz od Katarzyny, córki małol. zm. Piotra Parysa z Lubowa, cz. → Sokolnik [Wielkich] z zastrz. pr. wykupu za 150 grz. (PG 14, 265); 1511 Katarzynie c. tegoż Jana zapisuje jej mąż Mik. Sośnicki [z Sośnicy, pow. kal.] posag i wiano (PG 14 k. 288, 298); 1511 tenże Jan winien jest swemu zięciowi Janowi Sośnickiemu, w posagu za swą c. Barbarę, ż. Sośnickiego, 100 grz. (PG 68, 86v); 1512 Anna c. tegoż Jana z [pierwszym] mężem Janem Góreckim (PG 14, 330); 1513 tegoż Mikołaja [druga] ż. Anna Dłużyńska [czyli Włoszakowska, Gryżyńska] w sporze: z kaszt. śrem. Mac. Gostyńskim o to, że zagarnął po śmierci jej brata Jarosława jej ojcowiznę we wsiach Brzezie, Podrzecze, Dłużyna, Czajkowo, Czacharowo, Pożegowo; z Zofią, wd. po Jakubie Sobaczewskim, ż. Wojciecha Dobczyńskiego, o 1/2 wsi Wyskoć (KoścZ 18, 469; KoścG 7, 127); 1514 tenże Mikołaj kupuje od swej ż. Anny Dłużyńskiej wsie Wyskoć i Darnowo za 1600 grz. oraz Spytkówki i Lubosz za 500 fl. węg. (PG 15, 13); 1514 tenże Mikołaj zapisuje ż. Annie Dłużyńskiej po 300 fl. węg. posagu i wiana na Szczepankowie i na cz. S., którą po śmierci matki Barbary otrzyma z działów z braćmi (PG 15, 13v); 1516 Dorota c. tegoż Jana i ż. Feliksa Sobockiego [m. in. z Korytnicy, Psar i Zaborowa, wsie w pow. kal.] (PG 15, 96v); 1516 tenże Wincenty wydzierżawia na 3 l. od Stefana Gołaskiego, stryja Piotra, Wincentego i Wawrzyńca synów zm. Michała Kierskiego, całe Kobylepole, tj. dobra dziedziczne tych [małol.] Kierskich (PG 69, 366); 1517 tenże Wincenty wicewda pozn. występuje jako stryj Małg. Łąckiej ze → Spławia [k. Śmigla] (KoścZ 23 k. 10v, 41); 1519 tenże Jan sprzedaje bratu Wincentemu całe swe części po matce [Barbarze] w S. i Kobylempolu za 300 grz. (PG 15, 308); 1519 tenże Wincenty zapisuje ż. Elżbiecie, c. Piotra Skierki Łekieńskiego, po 500 fl. posagu i wiana na połowach S. i Kobylegopola (PG 15, 314); 1520 tenże Jan sędzia pozn. oraz kaszt. kal. Wacław Ostroróg kolatorzy altarii Ś. Marcina w kat. pozn. w kaplicy Ś. Marcina (AE VI 134v-135); 1522-28 tenże Jan sprzedaje 1/2 wsi Leśne Murzynowo w pow. pyzdr. z zastrz. pr. wykupu: 1522 kaszt. przem. Hieronimowi z Rozdrażewa za 100 grz. (PG 15, 467v; PG 16 k. 22v, 221), 1524 Mik. Bardzkiemu za 100 grz. (PG 16, 22v), 1528 Stan. Słupskiemu dz. w Turwi za 100 kóp [gr] (PG 16, 221); 1523 tenże Jan kupuje od Katarzyny c. zm. Jana Ceradzkiego części Zatomia Starego i Nowego oraz Boguniewa za 100 grz. i sprzedaje za tę sumę Andrzejowi synowi Łukasza Górki (PG 15 k. 528, 530); 1523-31 tenże Jakub sprzedaje cały Mrowiniec: 1523 Mik. Węgorzewskiemu z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp [gr] (GZ 10, 72v), 1525 Wincentemu i Wawrz. Kierskim z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. (PG 16, 100), 1531 mężowi swej c. Anny Piotrowi Małockiemu [z Małocina, pow. nak.] za 100 kóp [gr] (PZ 21, 388v);

1524 ciż Jakub i Wincenty dzielą bory i lasy w dziedzinie S. (PZ 29, 362v; APP, Maj. Kobylepole 200, 221; → p. 2); 1534 ciż Mikołaj i Wincenty wspomn. jako zm. → niżej: Mikołaj (1533-70); 1534 temuż Janowi sprzedaje Jadwiga Słupska ż. jego syna Mikołaja wszystkie swe dobra po rodzicach, tj. Drzewianowo, Skoraczewo, połowy wsi Słupowska Kościerzyna i Trzeboń, części we wsiach Wąwelno, Mierucin i Jaszkowo w pow. nak. oraz połowę wsi Ciężkowo w pow. kcyn. za 10000 fl. węg.; 1535 tenże Jan daje synowi Mikołajowi wszystkie te dobra (PyZ 17 k. 118v, 125v); 1537 wspomn. Anna Dłużyńska wd. po tymże Mikołaju → niżej: Mikołaj (1533-70); 1548 tenże Jakub → p. 2.

1518-42 Mik. Spławski z S. i Żernik, burgr. i wicewda gnieźn. (1536-40), syn sędziego pozn. Jana (1482-1520), ojciec Jana i Mikołaja (TD): 1518 temuż daje Katarzyna wd. po Janie Noskowskim części m. Targowa [czyli Mileszna] Górka oraz wsi Wielka Wieś i Mała Wieś w pow. pyzdr. (PG 15, 191); 1520 tenże kupuje Jaryszki w zamian za 3 grz. czynszu rocznego ze swej wsi Żerniki (AE VIII 323; CP 18, 211); 1528 tenże z ż. Jadwigą Drzewianowską [czyli Słupską] (PyZ 17, 77); 1530 tenże sprzedaje Janowi Racadowskiemu 1/2 Ciężkowa z zastrz. pr. wykupu za 400 grz. (PyZ 17, 86v); 1531-32 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od pisarza ziemskiego kal. Tomasza Marszewskiego, od Wojciecha i Łukasza Piątkowskich oraz od Benedykta i Piotra z Pigłowic ich części w m. Mileszna Górka oraz wsiach Wielka Wieś i Mała Wieś (PyZ 17 k. 98, 103v; PG 16, 395v); 1534 tegoż ż. Jadwiga → wyżej; 1535 tenże → wyżej; 1536 tenże daje ż. Jadwidze Słupskiej dożywotnio połowy wsi Kościerzyna i Trzeboń (PyZ 17, 129v); 1536 tenże sprzedaje Jerzemu Rogaczewskiemu 1/2 Ciężkowa wraz z łąką we wsi Słupy w pow. kcyn. za 500 grz. (PZ 17, 33v); 1537 wspomn. Anna [Dłużyńska, wd. po tymże Mikołaju] → niżej; 1541 tenże kupuje od Bartłomieja Bylińskiego 2 1/2 ł. os. w Obłaczkowie w pow. pyzdr. z zastrz. pr. wykupu za 30 grz. (PyZ 17, 148v); 1541 tenże kupuje od bpa włocł. Łukasza Górki wsie Drzewianowo, Skoraczewo, Kościerzyna i Trzeboń, 1/2 wsi Słupówka i części wsi Wąwelno, Mierucin i Jaszkowo za 10000 fl. węg.; Łukasz Górka kupił te dobra od Jadwigi Drzewianowskiej ż. tegoż Mikołaja za tę sumę (PG 17 k. 428v, 452v); 1541 tenże daje ż. Jadwidze w dożywocie części w m. Mileszna Górka oraz wsiach Wielka Wieś i Mała Wieś, połowy wsi Murzynowo Leśne i Ramułki [wieś ta obecnie nie istnieje] w pow. pyzdr., całe wsie Żerniki, Jaryszki, Drzewianowo, Skoraczewo, Kościerzyna, Trzeboń, 1/2 wsi Słupówka, części wsi Wąwelno, Mierucin i Jaszkowo (PG 17, 453v); 1543 wspomn. Jadwiga wd. po tymże Mik. Spławskim wraz z dziećmi toczy proces z Piotrem Żółtowskim prep. w Ostrorogu i altarystą [altarii Ś. Marcina] w kat. pozn. o → Jaryszki, przynależne do jego altarii (AE VIII k. 298v, 323-324; szczegółowe reg. → Jaryszki, p. 3, choć pomyłkowo piszemy tam, że Jadwiga była wd. po Mikołaju sędzim pozn.); 1544 wspomn. Jadwiga wd. po tymże Mikołaju kupuje od Jana Jaroszewskiego części w m. Mileszna Górka oraz wsiach Mała Wieś i Wielka Wieś z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. (PG 18, 130); 1547 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1533-70 (zm. a. V 1571) Mik. Spławski, Wyskocki, z S., Wyskoci, → Kobylegopola i Szczepankowa, stolnik pozn. (1568-70), syn Mikołaja (UDR I/2 s. 232): 1534 tenże Mik. Wyskocki z S. w pow. pozn. wraz z matką Anną wd. po Mikołaju z S. sprzedają Elżbiecie [z Łekna] wd. po Winc. Spławskim swe części S. z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. (PG 19, 669v); 1537 temuż daje matka Anna swą oprawę w Szczepankowie (PG 17, 125v); 1537 temuż sprzedają jego siostry Dorota ż. szl. Konstantego Habramowicza [niezident.] i Anna ż. Mac. Tłukomskiego dobra oprawne matki Anny w Szczepankowie, S. i Kobylempolu, każda z nich za 150 zł węg. (PG 17, 126); 1539 tenże zapisuje [swej drugiej] ż. Barbarze, c. zm. Jakuba Rosnowskiego, po 800 zł pol. posagu i wiana na Szczepankowie oraz na częściach w S. i Kobylempolu (PG 17, 244); 1544 temuż rezygnuje jego siostra Małg. Spławska całe swe części w S., Szczepankowie i Kobylempolu [tj. dobra oprawne matki] (PG 18, 144); 1547 tenże oraz [jego bracia stryj. ] Stanisław [syn Wincentego] i Wojciech [syn Jakuba], a także kaszt. pozn. Łukasz Górka, jako opiekunowie dzieci zm. Mik. Spławskiego [burgr. gnieźn.], toczą proces z Piotrem Żółtowskim altarystą altarii [Ś. Marcina] w kat. pozn. (AE IX k. 104, 108v); 1559 tenże sprzedaje swemu bratu stryj. Wojciechowi [synowi Jakuba] całą swą cz. w S. z zastrz. pr. wykupu za 1000 zł węg. (PG 19, 717v; PG 103, 230).

1540 – zm. a. 27 VI 1569 Stan. Spławski z S. i → Kobylegopola, kaszt. santocki (1561-63), krzyw. (1563-67), żarnowski (1567-68), międz. (1568-69), star. obornicki, ostrzeszowski?, syn Wincentego (G.Star. 80; UDR I/2 s. 232; PSB 41, 149-151): 1540 tenże w towarzystwie swej matki Elżbiety z Łekna, pani wiennej w S., zapisuje na cz. S. 7 grz. czynszu rocznego wikariuszom kat. pozn. od sumy 100 grz. (PG 17, 371); 1544 tenże zapisuje z zastrz. pr. wykupu na 1/2 S. i na cz. Kobylegopola czynsz roczny mansjonarzom koleg. w → Sierakowie (PG 18, 156); 1545 tenże kupuje od Krzysztofa Witosławskiego z Siedlca cały Siedlec w pow. kcyn. z zastrz. pr. wykupu za 1200 zł (PG 18, 199); 1545-47 tenże zapisuje ż. Annie Witosławskiej po 1650 zł posagu i wiana na połowach swych części w S. i Kobylempolu, wolnych od oprawy jego matki (PG 18, 199v; NG 5, 126); 1547 tenże → wyżej; 1552 wspomn. Anna daje w dożywocie temuż Stanisławowi swemu mężowi swą oprawę na S. i Kobylempolu (NG 5, 165); 1553 tenże → niżej: pobór; 1562-68 tenże sprzedaje swe części w S. i Kobylempolu z zastrz. pr. wykupu: 1562 Januszowi Słomowskiemu za 4000 zł pol., a 1568 Mik. Łąckiemu kaszt. kamień. za 10000 zł pol. (PG 20 k. 159v, 668; PG 106, 521); 1570 Anna wd. po tymże Stanisławie kupuje od swej c. Doroty, ż. Jana Kościeleckiego star. bydg., jej pr. do wsi S. i Kobylepole za 6900 zł (PG 21, 121); 1577-80 wspomn. Anna [wd. po tymże Stanisławie] płaci pobór z S. → niżej.

1547-83 Wojc. Spławski z S., syn Jakuba podsędka kal.: 1547-49 tenże → wyżej: Mikołaj (1533-70); 1553-83 tenże → niżej: pobór; 1566 tenże sprzedaje Sebastianowi Zbyszewskiemu 4 ł. os. w Pawłowie w pow. kcyn. z zastrz. pr. wykupu za 500 zł; łany te tenże Wojciech kupił za tę sumę od Jana Zbyszewskiego, brata Sebastiana (PG 20, 522v); 1577 tenże kupuje od swego bratanka Jakuba, syna zm. Mikołaja stolnika pozn., jego cz. S. (PG 20, 743v).

1560-98 Dorota Spławska c. Stanisława kaszt. międz., ż. Jana Kościeleckiego star. bydgoskiego: 1560 taż → p. 2; 1570 taż → wyżej; 1571 taż sprzedaje Jakubowi Rokossowskiemu podkom. pozn. cz. S. za 2922 zł pol. (PG 21, 191v); 1585 Jan z Kościelca mąż tejże Doroty zastawia swemu bratu Janowi jej dobra w S., z wyjątkiem lasu zw. Maliny (NG 681, 486v).

1560 Jan i Mik. Spławscy z Targowej (czyli Milesznej) Górki, ss. Mikołaja (1518-42; PSB 41, 148-149): tymże braciom kaszt. międz. Stan. Ostroróg, w imieniu swoim i brata Jakuba, daje pr. patronatu altarii [Ś. Marcina] w kat. pozn. fundi „Jaryszki”, co bp pozn. potwierdza (AE X 321).

1423 (kop. 1488/92) w S. są 34 ł. (LBP 44); 1478 S. w wykazie zaległości podatkowych (PG 58, 72v); 1508 pobór od 21 ł., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 18v); 1510 w S. jest ponad 30 ł. (LBP 44-45); 1513 w S. są 33 ł. os. (CP 111, 39-40); 1527 w S. jest 37 ł. os., 5 ł. opust. (CP 111, 70); 1553 pobór z cz. [braci stryj.] Stanisława i Wojc. Spławskich od 7 ł. i 2 karczem, Stan. Spławski zamienił 2 ł. na folw. (ASK I 5, 166v); 1563 pobór od 7 ł. i 2 karczem dor. (ASK I 5, 234); 1577 pobór z S. płacą Anna [wd. po Stanisławie] i Wojc. Spławscy (ASK I 5, 711v); 1580 pobór z cz. Anny Sławskiej [wd. po Stanisławie] od 5 ł., 3 zagr., 4 komor., 12 gr od karczmarza, który szynkuje piwo i ma niewielką rolę; z cz. Wojc. Spławskiego od 9 półł., 4 zagr. i 1 komor. (ŹD 33; ASK I 6, 142v); 1583 pobór z S. płacą Wojc. Spławski i Adam Górski [zastawnik w S.] (Piotrkowska 2, 68).

Kmiecie z S.: 1393 Mikołaj kmieć ze Zgierza [przedtem z S.?] pozwany przez Mik. Spławskiego [dz. w S.] o to, że nocą uciekł od niego (Lek. 1 nr 1395); 1415 Korczak z S. w sporze ze Stankiem krawcem [pozn.] (SBP s. 92 nr 231); 1422 Mikołaj z S. w sporze ze szl. Mikołajem z Gądek (PZ 7, 31v); 1425 Mikula z S. w sporze z Grzegorzem z Żernik i Mikołajem z Gądek (PZ 8, 32v); 1432 prac. Piotr [kmieć z S.?] w sporze z Wojciechem dz. w S. (PZ 11, 119); 1432 Marcin z S. pozywa opatkę i jej konwent [klarysek] z Gniezna o to, że odebrały mu jatkę mięsną w Kostrzynie; świadkami są kmiecie z S.: Mik. Koczana, Jakub Niewesoło, Mik. Schepelecz, Mik. Baranek i Janik (WR 1 nr 1545); 1526 Wincenty z S. → p. 6.

4. 1420 Mik. Spławski pozywa Jarosława z Młynów [pow. pyzdr., obecnie Trzykolne Młyny] o to, że pojmał Jakuba sołtysa w S. na jego [tj. Mikołaja] dziedzinie [w S.?] (WR 1 nr 1000); 1433 Dorota sołtyska w S. (RH 14 s. 61).

5. 1386 Tomasz pleb. z S., śwd. (WR 1 nr 2; Lek. 1 nr 67).

1393, 1398 Andrzej wikariusz z S., śwd. (WR 1 nr 138, 389; Lek. 1 nr 1368, 2740).

1397 Michał wikariusz w S., śwd. (WR 1 nr 219; Lek. 1 nr 2516).

1404 Mikołaj⁹Znany jest Mik. Włodyczka syn Jaśka z Gwiazdowa (k. Kostrzyna, pow. gnieźn.), który w dok. bpa pozn. z 1399 nazwany został pisarzem pozn. kapituły kat. i (tylko tutaj, pomyłkowo?) kanonikiem pozn. (Wp. 6 nr 371). Był też notariuszem publicznym 1390, wicedziekanem pozn., wikariuszem kat. pozn., zm. 1397-1411 (Now. 1, 367-368; Wp. 11) z Gwiazdowa [k. Kostrzyna w pow. gnieźn.] pleb. w S. (SzPozn. 383).

1418 Jarosław kleryk w S. w sporze z Mik. Polkwiczem mieszcz. we Wschowie (ACC 3, 30).

1437 Marcin syn Piotra z Chomęcic niegdyś kościelny z S. → niżej.

1437 Jan pleb. w S. (ACC 21, 9v-10).

1437 Maciej pleb. w S. w sporze z Marcinem synem Piotra z Chomęcic, niegdyś kościelnym w S. o 20 ćw. (mensura) żyta i owsa za służby; oficjał pozn. poleca plebanowi, by w ciągu miesiąca wypłacił Marcinowi jego wynagrodzenie (ACC 21 k. 165, 179, 181).

1438 Kasper pleb. w S., śwd. (ACC 22, 52).

1442 Garby w par. S. (ACC 25, 72).

1442-47 Mik. Kot Świekocki ze Świekotek [k. Głuszyny, obecnie nie istnieją] pleb. w S., syn Mik. Kota ze Świekotek wicepodkom. w Poznaniu 1425-26 (GUrz. nr C 1035), admitowany jako notariusz publiczny w diec. gnieźn. 1431, pisarz konsystorza gnieźn. 1436 (Wp. 10 nr 1401, tu w przyp. 19 – za Now. 1, 246 – błędna informacja, że był pleb. w S. już w 1436), notariusz publiczny przy oficjale pozn. 1436 i 1439, wikariusz wieczysty w kat. pozn., pleb. w Pogorzeli 1441-48, fundator 1438 i od 1438 altarysta altarii Ś. Trójcy, Wniebowzięcia NMP, ŚŚ. Stanisława, Mikołaja i Wacława w kat. pozn. (Not. nr 477; SzPozn. 383; Now. 1, 247; AC 2 nr 1167): 1442-44 tenże toczy procesy o dziesięciny z Iwna Polskiego, Iwna Niemieckiego [→ Iwno] i Wiktorowa, które nal. do kościoła w S.; szczegółowe reg. → Iwno, p. 5 (ACC 25 k. 29v, 35v, 91v, 97v, 107; ACC 26 k. 1v, 8v, 12, 13v, 17v, 21, 24v, 26, 28v, 38v, 56v, 107v, 110v, 113v-114; ACC 27 k. 19v, 54v, 56; ACC 29, 140v; AAG ACons. A 26, 2v); 1444 tenże pleb. kościoła par. Ś. Andrzeja w S. pozywa Mik. Granowskiego i jego matkę Annę dziedziców w S. o to, że wzbraniają mu używać łąk, przynależnych do łanów plebańskich; pleb. wymienia uposażenie kościoła w S.: 2 ł. roli z różnymi ogrodami i 2 zagr. (ACC 27, 92v-93).

1449-69 Mac. Kot Świekocki ze Świekotek pleb. w S., brat Mik. Kota [→ wyżej], wikariusz wieczysty w kat. pozn. 1438-51 (informacja Pawła Dembińskiego z IH PAN w Poznaniu), do 1469 altarysta altarii Ś. Trójcy, Wniebowzięcia NMP, ŚŚ. Stanisława, Mikołaja i Wacława w kat. pozn. (ACC 22, 52; Now. 1, 247): 1449, 1469 tenże w sporze z kolejnymi plebanami w Iwnie o dzies. dla swego kościoła w S. ze wsi Iwno, Iwno Polskie i Wiktorowo; w 1469 oficjał pozn. wydaje wyrok: wiardunki z Wiktorowa mają nal. do S., a z obu wsi Iwno – do kościoła w Iwnie (ACC 31, 48v; ACC 49, 6v-7; szczegółowe reg. → Iwno, p. 5); 1450 tenże wydzierżawia kapłanowi Mik. Hakowi wszystkie dochody kościoła w S. na rok za 12 grz. półgr (ACC 32, 102v); 1451 tenże w sporze z Jakubem [Starszym] Wygonowskim oficjałem pozn. (AAG ACons A30, 39).

1450 wsie Komorniki i Garby w par. S. (CP 14, 620).

1453 Stanisław¹⁰Stanisław syn Jakuba z Kłecka admitował się jako notariusz publiczny w diec. gnieźn. 1423, był też kanonikiem koleg. NMP in Summo w Poznaniu 1448-65 (Not. nr 615, tu uwaga, że może być mylony ze Stanisławem synem Wita z Kłecka, o którym → Not. nr 650) [syn Jakuba] z Kłecka pleb. kościoła Ś. Andrzeja w S. i kan. koleg. NMP in Summo w Poznaniu wygrywa proces o wiardunki dzies. dla kościoła w S. od kmieci ze wsi → Iwno, Wiktorowo i Iwno Polskie (ACC 34 k. 87v, 122v, 139v, 140).

1459 Świętosław z Kołdrąbia [pow. gnieźn.] wikariusz w S., śwd. (ACC 41, 68).

1508 opatrzny Stanisław [Świetlik z Krakowa] malarz z Poznania poprawia obrazy w kościele par. w S., namalowane przez zm. Klemensa, pierwszego męża jego ż. Katarzyny (ACC 86, 33v; o malarzu → Now. 1, 120; Dzieje Poznania do roku 1793, t. 1, Warszawa 1988, s. 568).

1509-14 Jakub Toczka (Thoczka) pleb. w S.: 1509 tenże wygrywa proces z Janem pleb. w Iwnie o dzies. z obu wsi Iwno dla kościoła w S. (ACC 856, 139); 1512 tenże wydzierżawia Wojciechowi z Łekna dochody kościoła w S. na rok za 8 grz. (ACC 88, 236); 1514 tenże toczy proces z Janem de Lanicza [niezident.] kościelnym (minister) w kościele w S., który twierdzi, że pleb. zanim przystąpi do odprawiania mszy zwykle je i wypija wino mszalne, mszę zaś celebruje wodą, nie zna modlitw i ujawnia tajemnice spowiedzi (AC 2 nr 1687).

1510 plebani z S. i Iwna pobierają wiardunki dzies. z 14 1/2 ł. we wsi Iwno, z każdego łanu po wiard. (LBP 63; w haśle → Iwno, p. 5, pomyłkowo piszemy o 15 ł.).

1510 Kobylepole w par. S. (LBP 44).

1514 duchowny (discretus) Jan kościelny w S. → wyżej: Jakub Toczka.

1580 do par. S. należą: S., Szczepankowo, Krzesinki, Garby i Kobylepole (ŹD 33).

1395-1527 preb. kanonicka fundi „Spławie”¹¹Wykaz kanoników tej kanonii w l. 1495-1602 zestawił LutKap 78 w kat. pozn.:

1395 preb. kanonicka „Spławie” wymieniona w projekcie reorganizacji beneficjów kat. pozn., który, choć zatwierdzony przez Kurię Rzymską, został przez nią skasowany, ponieważ wprowadzał zbyt wiele zmian (BulPol. 3 nr 422); 1423 (kop. 1488/92) do uposażenia preb. „Spławie” w kat. pozn. należą: ze wsi Jasienie z 16 ł. po 1 ćw. pszenicy, 1 ćw. jęczmienia, 2 ćw. żyta, 2 ćw. owsa i 3 gr [z łanu]; ze wsi Kobylepole z 5 ł. po 2 ćw. żyta i owsa oraz 4 gr, pozostałe łany są opust. i [uprawiane?] przez dziedzica; ze Szczepankowa płacą 4 grz.; ze wsi S. z 34 ł. po 3 ćw. żyta, 1 ćw. pszenicy, 2 ćw. owsa i 6 gr [z łanu] (LBP 44); 1510 do uposażenia preb. fundi „Spławie” Jana Latalskiego nal. dzies. snop. z Jasienia w par. Swarzędz oraz ze wsi w par. S.: z S. małdraty z ponad 30 ł., z Kobylegopola małdraty, ze Szczepankowa z każdego łanu po wiardunku (LBP 44-45).

1513-27 wizytacje preb. „Spławie”: 1513 S. ma 33 ł. os.; Kobylepole ma 10 ł. os., kmiecie uprawiają po półł., sołtys uprawia 1 ł., 7 ł. opust.; 1527 Kobylepole ma 9 ł. os. i 2 ł. opust.; S. ma 37 ł. os., w tym 5 ł. opust. (CP 111 k. 39-40, 70).

6. 1438 jatka na grobli kapitulnej [na Chwaliszewie] w Poznaniu, obok [domu?, placu?] Spławskiego (Wp. 5 nr 621).

1473-99 Spławscy z Winiar [wsi m. Poznania, może krewni Wojc. Spławskiego, który w 1449 kupił dom w Poznaniu → p. 3]: 1473-81 Mac. Spławski z Winiar kupuje czynsze: 1473 od Piotra Wirta (Wert) [mieszcz. pozn.] 1/2 grz. na jego dziedzinie [w Kokundorfie] od sumy głównej 6 grz.; 1473 od Jana sołtysa z Górczyna 1 1/2 grz. na wszystkich jego dobrach w Kokundorfie; 1473 od Jakuba Stalnego 1/2 grz. na jego 2 ł. roli [w Jeżycach] od sumy głównej 6 grz.; 1473 od Pawła Dominika mieszcz. pozn. 1/2 grz. na 1 ł. [w Jeżycach] od sumy głównej 6 grz.; 1475 od Stan. Stacha czynsz 3 wiard. na jego 1 ł. roli [w Jeżycach] od sumy głównej 9 grz.; 1481 od Mac. Roszwara 1 1/2 grz. na jego 3 ł. w Winiarach (M Poznań I 296 k. 254, 254v; M Poznań I 297 k. 1, 118); 1475 Marcin Spławski [z Winiar?] kupuje od Pawła Szemela czynsz 1 grz. na jego 2 ł. [w Jeżycach] od sumy 12 grz. (M Poznań I 297, 1); 1494 Jan syn [Mac.?] Spławskiego sprzedaje Piotrowi synowi Lorka [mieszcz. pozn.] ogród w Kokundorfie (M Poznań I 298, 178); 1498-99 Wojc. Spławski kmieć z Winiar zrzeka się na rzecz miasta Poznania 1/2 grz. czynszu zapisanego na 2 ł. w Jeżycach (AR nr 1711; M Poznań I 299, 29).

1481 Paweł Spławski landwójt w Poznaniu (M Poznań I 297, 118).

1522 szl. Anna Spławska po połogu choruje 6 miesięcy, jej mąż Wincenty ślubował odbyć za nią pielgrzymkę do kościoła Bożego Ciała [w Poznaniu] z ofiarą „śrebrną” [wg wydawców – nogą srebrną], po czym Anna wróciła do zdrowia; 1526 (2 VII) Wincenty ze Spławia „rolnik” z S. wpadł do stawu k. Mechowa i utonął, przez godzinę leżał w wodzie, a wyciągnięty na brzeg ożył (Księga cudów poznańskiego kościoła Bożego Ciała [1493-1604], „Kronika miasta Poznania” 1992, nr 3-4, s. 66, 86).

7. 1496 wśród dochodów m. Poznania wymieniono 18 gr czynszu od Spławskiego (SBP s. 413).

SzPozn. 382-383; ŁOp. 1, 343-344.

8. Koło S. (400 m na SE od obecnego cmentarza w S.) pozostałości po osadzie z XI-XII w., a w najbliższej okolicy w kilku miejscach (stan. 1-8) ślady osadnictwa średniowiecznego (Hensel 5, 189-192).