([1360] 1363 z widymatu z 1449 Lantowna, 1365 Lanthownycze z fals., 1430 Lantlowla, Lantowla, 1439 Lanthounya, 1464 Lanthownia, Ląthownya, 1465 Lathowna, 1467 Lanthouicze, 1469 Latowlya, 1481 Lanthawnya, 1499 Lanthovna, Lanthowa, 1530 Lenthownya, 1535 Lyethowna) 16,5 km na SW od Myślenic.

1. 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 46); 1492 n., 1597 par. własna (OK 18a s. 27-8; WR k. 29); 1529, 1597 dek. Dobczyce (LR s. 330; WR k. 29).

2. 1360, 1365 → p. 3a; 1564 rewizja granic między dobrami Spytka Jordana z Zakliczyna wwdy krak., m.in. L., a król. Bieńkówką, Kojszówką, Siedlcem, i Miłoszowem należącymi do star. lanckorońskiego (LK 1 s. 216).

3. Własn. król. potem szlach. -a. Sprawy własnościowe. [1360] 1363 Kazimierz W. zezwala Mikołajowi z Uścia założyć na pr. magd. wieś → Lubień w lesie między rzekami Rabą i Skwarbią [Łętówka?, dziś Krzczonówka, HW 45], od [wsi] L. aż do rz. Kasiny (Mp. 1, 256)¹W haśle Kasina L. błędnie identyfikowana z rz. L. SHGK 2 s. 450; 1365 Kazimierz W. nadaje Wierzbięcie z Małoszowa wieś L., położoną między Myślenicami i granicą Węgier, oraz las począwszy od źródła rz. Łętowni aż do jej ujścia do Raby, a od niej do źródła rz. Wojciechów i dalej do miejsca, w którym wypływają Potoki Więciorskie Duży i Mały, stąd do miejsca, gdzie wypływa rz. Skomielna [Bogdanówka] (Mp. 3, 964 fals.); 1439 Katarzyna z Banowice c. zm. Birowy, wd. po szl. Zbyszku ongiś z Myślenic [dz. połowy wójtostwa] daje Janowi z Brzezia trzecią cz. dóbr, tj. L., za jego wieś [król.] Kojszowkę z dopłatą 300 grz. Jan będzie mógł w ciągu trzech lat wykupić Kojszowkę płacąc 20 grz. Katarzyna uwolni L. od wszelkich zapisów i wniesie powyższy zapis do akt ziemskich oraz złoży tam dokumenty. Jeśli tego nie uczyni, Jan weźmie woźnego, który wwiąże go do jej Banowic w 100 grz. zakładu, gdzie będzie wybierał 10 grz. czynszu (GK 6 s. 275-6).

1451 → p. 4; Marcin Birowo z Przybenic sprzedaje → Banowice, Porębę, L. i całą cz. w Trzemeśni za 400 grz. szer. gr pras. Andrzejowi z Jurczyc z pr. odkupu na 5 lat. Zdziebor ze Świeradzic, Rafał ze Stróży, Sławnik z Topoli i Andrzej z Lednicy poręczają pod zakładem 400 grz. Andrzejowi z Jurczyc, że Birowo będzie go strzegł od pretensji z tytułu ww. dóbr (ZK 14 s. 70-2); → Banowice p. 3; 1464 wyrokiem sądu Jan Stojowski pozyskuje na Andrzeju Banowskim 200 grz. na dobrach ojczystych Poręba wart. 300 grz. i cz. Banowic i L. wart. 300 grz. wraz z czynszami i dochodami, spadłe na niego po babce Katarzynie wd. po Zbyszku [wójcie myślenickim → 1439], ciotce rodzonej jego ojca (ZK 146 s. 662); Ździebor ze Świeradzic pozyskuje zeznaniem świadków 400 grz. na Janie ze Stojowic za nieuwolnienie dóbr Banowice, Poręba, L. i Trzemeśnia od pretensji Andrzeja Banowskiego (ZK 17 s. 233-4); Jan Stojowski, poręczając za siostry, sprzedaje za 200 grz. i 8 fl. Stan. Piotrkowskiemu cz. w Przybenicach, Bełzowie, Boszczynie i in. spadłych na niego po zm. Marcinie Birowie. Stanisław winien uregulować wszelkie długi ciążące na ww. dobrach po zm. Birowie, gdyby zaś tego nie uczynił, spadną na niego wszelkie poniesione przez Jana szkody. Jan sam uwolni z długów swoje dobra dziedz.: L., Trzemeśnię, Banowice i Porębę (ZK 200 s. 25 8)²W tej zapisce pisarz błędnie wpisał imię Stanisław we fragmencie, w którym wyłączone zostały ze zobowiązań Stanisława dobra dziedz. Stojowskiego; sąd wiecowy nakazuje ww. Stojowskiemu sukcesorowi zm. Marcina Birowy z Przybenic uwolnić dobra Banowice, L., Poręba i Trzemeśnia z tytułu poręki udzielonej niegdyś przez Ździebora ze Świeradzic za zm. Birowę Andrzejowi Banowskiemu pod zakładem 400 grz. (ZK 146 s. 664-5); ponieważ ww. Ździebor nie domagał się przez pięć lat przypozwania współporęczycieli, winien sam uwolnić Banowskiemu dobra Poręba, Banowice i L. od pozwu Stojowskiego o ww. dobra (ZK 146 s. 667 zp., 669); świadkowie Stojowskiego zeznają, że poniósł on szkodę na 800 grz. z powodu nieustąpienia mu przez Banowskiego pozyskanych na nim Poręby, Banowic i L.; świadkowie ww. Ździebora zeznają, że poniósł on szkodę na 400 grz. z powodu nieuwolnienia przez Stojowskiego jego cz. w Banowicach, Porębie i L. (ZK 147 s. 354, 360); świadkowie Banowskiego zeznają, że poniósł on szkodę na 800 grz. z powodu nieuwolnienia mu przez Ździebora ustąpionych mu przez Stojowskiego wsi L., Banowice i Poręba (ZK 147 s. 368); → Banowice p. 3.

1465 panna Katarzyna c. zm. Mik. Zabrskiego, ciotka Łukasza Piotrkowskiego z Piotrkowic [pow. ksiąs.] inaczej z Przybenic sprzedaje mu za 300 grz. cz. ojczyste w Przybenicach, Boszczynie i Bełzowie po zm. Marcinie Birowie oraz cz. macierzyste po ciotce w Trzemeśni, L. i Banowicach (ZK 200 s. 331); sąd wiecowy nakazuje br. Łukaszowi i Jakubowi ss. zm. Stan. Piotrkowskiego uwolnić dobra Banowice, Trzemeśnia, Poręba i L. z poręki udzielonej ongiś przez Ździebora ze Świeradzic za Birowę. Piotrkowscy winni odpowiadać w 1/6 cz. odpowiednio do swojego udziału w spadku po Birowie (ZK 146 s. 694); 1466 woźny zeznaje, że Jan Stojowski dał wwiązanie Andrzejowi Banowskiemu do młyna w Banowicach oraz do połowy Trzemeśni i całych Poręby i L., zgodnie z zapisem w aktach nadwornych (ZK 17 s. 346); 1467 Jan Stojowski ze Stojowic odstępuje Banowskiemu całą L., Porębę i połowę Trzemeśni oraz młyn i karczmę w Banowicach, rezerwując dla siebie Banowice i połowę pr. patr. kościoła w Trzemeśni (ZK 152 s. 109); ww. Ździebor przeciw Łukaszowi i Jakubowi ss. Stan. Piotrkowskiego z Przybenic o niedopuszczenie do wwiązania do Banowie, Poręby, L. i Trzemeśni; tenże Ździebor przeciwko Łukaszowi i Jakubowi, ponieważ nie stawili się w sprawie o 250 grz. szkód z tytułu nieuwolnienia 1/3 L., Trzemeśni, Banowic i Poręby (ZK 16 s. 431; 17 s. 436); Jakub i Łukasz ss. zm. Stanisława z Piotrkowic inaczej z Zakrzowa poręczają za pannę Katarzynę c. Skaryszy [c. Birowy z Przybenic, ż. Jakusza z Piotrkowic], że nie będzie kontynuować sprawy na wiecu przeciw Stojowskiemu o Banowice, L. i Trzemeśnię (GK 18 s. 242); 1469 ww. Banowski sprzedaje za 85 fl. węg. Jordanowi wójtowi myślenickiemu i żupnikowi wielickiemu całą L. (ZK 17 s. 620-1); → Banowice p. 3 (SP 2, 3949 – tu błędny odczyt Latowka zamiast Latowlya; ZK 16 s. 528); 1471 Mik. Rej z Nagłowic i Jan Pielsz ze Swieradzic zobowiązują się uwolnić ww. Banowskiemu wsie Banowice, Trzemeśnia, L. i Poręba od roszczeń z tytułu poręki udzielonej za zm. Marcina Birowę z Przybenic (ZK 18 s. 105).

1481 Małgorzata wd. z Przybkowic kwituje Jana Stojowskiego z pretensji o Banowice i L. (GK 21 s. 419 zp.); 1488 taż jako wd. po Stanisławie z Przybkowic unieważnia wszelkie swoje pozwy przeciw Stojowskiemu o 1/2 Banowie i L., ponieważ ją spłacił (ZK 202 s. 251); → p. 5; 1504 Aleksander Jag. na prośbę Mik. Jordana z Zakliczyna potwierdza darowiznę L. dokonaną przez Kazimierza W. dla Wierzbięty z Małoszowa 28 VIII 1365 (MS 3, 1937); 1517 Mik. Jordan z Zakliczyna kaszt. wojn., star. spiski, ośw. i zator., wielkorządca krak. zapisuje ż. Annie z Jarosławia [ziemia przem.] 2000 fl. posagu i 2000 fl. wiana na całym zamku Melsztyn z wsiami w pow. czchow. [= sądec] oraz innych wsiach w pow. biec, wyłączając jednocześnie spod oprawy dobra: Tęgoborza, Białawoda, m. Tymbark z przedmieściami dolnym i górnym i z wójtostwem, Zawadka, Jasna, Słopnica, folwark Chochoł z wsiami Wilkowisko Wielkie i Małe, wójtostwo myślenickie z wsiami do klucza tego należącymi, tj. Osieczany, → Łęki [par. Trzemeśnia], Trzemeśnia, Poręba, Tokarnia, L., Malejowa, Bystra, Wysoka, Skawa, Rabka, Malejówka w pow. krak. [= szczyrz.], a także wsie w pow. prosz. (ZCz. 9 s. 73-5); 1539 br. Jan i Wawrzyniec Spytek Jordanowie ss. zm. Jana [właściwie Mikołaja] kaszt. wojn. dzielą się dobrami. Starszy Jan, urodzony z Katarzyny Pielgrzymowskiej, bierze Zawadę z sadzawkami, Łęki [par. Trzemeśnia], Porębę, Rabkę, Skałę, Słoną, Wysoką, Toporzysko, Naprawę i Malejową. Młodszy Wawrz. Spytek, urodzony z Anny z Jarosławia, bierze: Tokarnię, L., obydwie wsie Więcieże, Domanów, Skomielna Czarną i Białą oraz Osieczany, 1/2 Trzemeśni, Bulinę [k. Trzemeśni] (ZK 187 s. 629-34).

-b. 1489 kmiecie → p. 5; 1535 Bartłomiej malarz z Makowa winien 1 grz. i 1 gr Maciejowi Wronie z L. (Wypisy 1534-5, 1274); 1581 w L. pobór z 30 półł. kmiec. i 1 ł. sołtysa, od: 6 zagr. z rolą, 6 zagr. bez roli, 4 komor. z bydłem, 2 rzemieślników (ŹD s. 46).

4. 1430 Klemens sołtys i Stanisław kmieć z L. nie stawili się w sporze z Jakuszem sołtysem z Lubnia (Teut. 2 s. 354, 356); 1451 Kazimierz Jag. przenosi na prośbę Marcina Birowy z Przybenic wieś L. w pow. krak. [poprawnie szczyrz.] z pr. pol. na niem. (MS 1, 130), 1581 1 ł. sołtysa (ŹD s. 46).

5. 1488-9 spór między Błażejem pleb. w Pcimiu a Mik. Jordanem z Zakliczyna fundatorem kościoła par. w L.; 1489 ww. Błażej pozywa kmieci z Tokarni i L. o zapłacenie mesznego (Notificationes ex consistorio 1892, 28-9 z lukami; OK 11 k. 181v, 229, 271); 1492 oficjał krak., rozsądzając spór pomiędzy ww. plebanem a Mik. Jordanem dz. L. w sprawie erekcji kościoła w L., fundowanego i uposażonego przez Jordana, potwierdza erekcję parafii w L., dokonaną przez bp. krak. Fryderyka Jag. z powodu dużej odległości od dotychczasowej par. w Pcimiu i wynikających stąd zaniedbań duszpasterskich (OK 18a s. 27-8; Schematyzm z 1900 r.); 1499 Mikołaj pleb. z L. rezygnuje z probostwa. Mik. Jordan dz. L. prezentuje Wincentego altarystę z Myślenic (OK 20 s. 266); 1501 Stanisław pleb. w L. przeciwko Bartłomiejowi pleb. z Sieprawia (OK 24 s. 177); 1507 Stanisław pleb. w L. rezygnuje z probostwa (OK 25 s. 253); 1520 Jan Jordan Melsztyński z Zakliczyna patron kościoła par. SS. Szymona i Judy pozwany o dzies. z L. (OK 47 s. 728-9, 758); 1529 w L. pleb. Szymon z L. Uposażenie: dzies. pień. z Pcimia, meszne z L., Naprawy, Wysokiej, Malejowej, Toporzyska, Bystrej i Tokarni, a także klerykatura – całość wart. 8 grz. 8 gr 2 ternary (LR s. 330); → Bystra pow. szczyrz.; → Dobczyce p. 5; 1530 od tr. do par. w L. należały: L., Tokarnia, Malejowa, Malejówka, Weysoka, Rabka, Skawa, Bystra, Naprawa, Osielec i Nowa Wieś – „w większości wsi nowo lokowane na surowym korzeniu przed 1530 r.” (Kumor Archidiak., s. 119); Jan Jordan Melszryński z Zakliczyna patron kośc. ŚŚ. Szymona i Judy w L. przedstawia dok. erekcji parafii w L. zm. bpa krak. Fryderyka Jag., uposażający ten kościół dzies. z ról w Pcimiu należącymi do stołu bpiego (OK 41 s. 758); 1597 kośc. ŚŚ. Szymona i Judy, w par.: L., Tokarnia, Więcierza, Skomielna i Naprawa (WR k. 29).

7. Kumor, Archidiak. s. 119; F. Sikora, Zawiłe początki wsi i parafii w Lubniu, w: Krajobrazy. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Janusza Bogdanowskiego, Kr. 2000, s. 251-69.