(1238 Lanscouici z fals. z XIV w., 1242 Lanscouicze, 1243 Lanskouice z fals. z XIV w., 1270 in Lanskouich, 1310 Leskowicze, Lęskowicze z fals. zapewne z poł. XV w., 1317 Lazcouici, 1381 Lanzcouicze, 1403 in Lanszkouicz, 1423 Lazkouicze, 1453 Lanschkawicze, 1464 Ląschkovicze, 1465 Lanszkowicze, 1470 Laskovicze, 1470-80 Lanczowicze, Lyanskowicze, Lyaszkowicze, Laschkowycze, 1471 Ląnkouicze, 1495 Lyeszkovicze, Lyeskowicze, 1518 Lanszkowycze, Lanskouicze, 1529 Lączkowicze, 1530 Ląscovice) 9 km na W od Bochni.

1. 1480 ziemia krak. (GK 21 s. 33)¹W 1487 r. L. mylnie wymienione w pow. krak. (GK 22 s. 753-4); 1530, 1581 pow. szczyrz. (RPk. 37; ŹD s. 62); 1470-80 n., 1597 par. Chełm (DLb. 2 s. 115; WR k. 187).

2. 1242 młyn nad Rabą → p. 3a; 1310 z fals. z poł. XV w. → Cichawa p. 2; 1413 młyn klaszt. zw. łężkowski nad rz. Rabą 1418 młyn klaszt. zw. łężkowski (Lasskowsky) nad Rabą → Książnice [par. Chełm] p. 2; 1427 Zbigniew z Góry [Wysokiej, woj. sier.] kaszt. roz. i jego poręczyciel Czcibor pozywają Małgorzatę opatkę staniąt. o zapis w sprawie granic między Grotkowicami a klaszt. L., wyznaczonych przez Mikołaja wwdę sand. i Jakuba z Koniecpola [woj. sier.] wwdę sier., wicesgerensa pkomorzego krak., lecz opatka ani Abraham Czarny jej opiekun nie stawili się (ZK 8 s. 261-2); 1461 rola Ostrowiec w Targowisku k. granic z L. (AG perg. 2600); 1464 → Książnice par. Chełm p. 2; 1470-80 L. nad rz. Rabą; Targowisko graniczy m.in. z L. (DLb. 1 s. 265; 2 s. 114; 3 s. 10); 1470-80, 1530 młyn → p. 3c; 1475, 1480, 1487 młyn nad Rabą w L. → p. 3a.

3. Własn. ryc, następnie kl. staniąt. -a. Sprawy własnościowe. 1238 bp krak. Wisław z Kościelca zatwierdza kl. staniąt. posiadanie m.in. L. z nadania kaszt. krak. Klemensa (Pol. 3, 18 – fals. z XIV w.; Stan. s. 21-5); 1242 Konrad Maz. potwierdza m.in. nadanie Klemensa kaszt. krak. klasztorowi w Staniątkach L. z bobrownikami i młynem na rz. Rabie, której jeden brzeg był jego własnością a drugi kupił od komesa Henryka za 10 grz. (Mp. 2, 419; DLb. 3 s. 298-300 – tu błędnie Naszkowicze); 1243 tenże książę potwierdza kl. staniąt. posiadanie m.in. L. pochodzących z nadania kaszt. krak. Klemensa (Pol. 3, 20, 22 – fals. z XIV w.); 1270 Bolesław Wstydl. zatwierdza m.in. wykupienie dla kl. staniąt. drugiego brzegu rz. Raby, bo jeden należy do klasztoru, pod budowę młyna przez komesa Marka za 10 grz. srebra od Świętosława s. Henryka i jego br. [stryjecznego] Jana s. Mikołaja oraz zezwala kl. przyłączyć do tego młyna karczmę w L. (Pol. 3, 43); 1317 własn. kl. staniąt. → p. 4; 1381 → p. 5; 1403 prep. staniąt. przeciwko Piotraszowi z Książnic o niwy w L.²W haśle Książnice par. Chełm przedmiot sporu błędnie określono jako „dziedzina zw. Niwy w L.” (ZK 3b s. 125, 139, 150, 184, 214, 281, 316, 347).

1423 własn. kl. staniąt. → p. 4; 1426 → 3b; 1427 → p. 2; 1464 sprawa między Piotrem i Janem z Książnic [par. Chełm] i Annąopatkąkl. staniąt. jako właśc. L. odesłana na wiec (ZK 146 s. 649); 1469 Anna opatka, Helena przeorysza i Elżbieta kustoszka z całym kl. w Staniątkch zeznają, że pożyczyły od szl. Macieja Sąda (Sud) dzierż, wsi L. 26 grz. na zapłacenie podatku król., w zamian za co wypuszczają mu wszystkie role folwarczne w L. zasiane zbożem jarym i ozimym na rok przyszły (OK 12 s. 1003-4); 1470 Maciej Sąd kwituje kl. staniąt. z 26 grz. i zastawu ww. osiewku w L.; ww. opatka, przeorysza i kustoszka zabezpieczają ww. szl. Sądowi z Turowa [niezid.] zwrot 45 grz. wwiązaniem do L. Pozwalają mu także mieszkać w L. do najbliższej niedzieli privicarnis [właściwie Carnisprivium 4 III] i wybrać czynsz od poddanych oraz pożytki z młyna. Potem ma opuścić L. i tamtejszy dwór (OK 12 s. 1003-4; GK 19 s. 181 zp.); Piotr i Jan z Książnic [par. Chełm] pozywają Macieja Sąda [dzierż.] z L. (ZK 16 s. 583); 1470-80 własn. kl. staniąt. (DLb. 1 s. 265; 2 s. 115; 3 s. 280); 1471 ww. Sąd oddala roszczenia Jana inaczej Jachołka kmiecia z Siedlca [par. Chełm], poddanego Michała Dybacza, o niestawienie się w sądzie (ZK 18 s. 96); 1472 kl. staniąt. wydzierżawia L. szl. Janowi Cielątce z Janowic [niezid.] za 67 grz. i 17 sk. (GK 19 s. 696 zp.); 1473 kl. wydzierżawia temuż Cielątce L. za 80 grz. (GK 19 s. 742).

1475 kl. staniąt. wydzierżawia za 80 grz. Wawrz. Popowskiemu burgr. w Niepołomicach na 3 lata L. Winien on poprawić za własne pieniądze folwark i sadzawki. Kl. zachowuje pr. do przemiału w młynie w L. bez oddawania dzierżawcy pożytków. Popowski ma poprawić młyn, w czym mają mu pomóc poddani z wsi klaszt. Zgodnie ze starym zwyczajem poddani ci winni mleć w tym młynie; tenże Popowski daje wwiązanie do 1/2 pożytków z młyna i całej karczmy w L. sław. Janowi Białemu krawcowi z Krakowa za 30 grz., które pożyczył od niego na dzierżawę L. od kl. staniąt. (GK 19 s. 1007 zp., 1008); 1478 kl. staniąt. wydzierżawia za 110 grz. na 1 rok temuż Popowskiemu L. (GK 20 s. 730); 1480 kl. staniąt. wydzierżawia za 120 grz. dożywotnio Zygmuntowi z Miłakowa [pow. opocz.] L. w ziemi krak. z młynem na rz. Rabie. Po jego śmierci L. winny wrócić do kl. bez zwracania 120 grz., za które mają być odprawiane wieczyście msze za jego duszę. W razie zniszczenia jazu, na którym zbudowany jest młyn, klasztor da na naprawę drewno ze swego lasu i doprowadzi do prac poddanych, którzy winni mleć w młynie w L. (GK 21 s. 33); 1487 kl. staniąt. wydzierżawia za 100 grz. Piotrowi Kmicie z Wiśnicza star. spiskiemu na 10 lat L. w pow. krak. [właściwie szczyrz.]. Kl. będzie miał pr. wolnego przemiału w młynie w L. bez dawania dzierżawcy miar. Poddani z L. i innych wsi winni zgodnie ze starym zwyczajem pracować przy młynie, tj. budować jaz i inne urządzenia młyńskie (GK 22 s. 753-4); 1564 kmiecie z L. pracują na folwarku król. w Siedlcu, a sep oddają do Niepołomic (LK 1 s. 85, 89).

-b. Kmiecie. 1421 kmiecie Jan Redza z Chełmu, Piotr z Książnic, Więcsław Kornek, Stan. Bobrek z L., Maciej Redza z Targowiska (Targowiskowicze), Jakub Kornek, Marcin ze Stanisławie, Maciej Mantyta i Mik. Ptasznik z Olchawy ustanawiają pełnomocnika w sporze z Maciejem niegdyś wikarym w Chełmie, obecnie w Wawrzeńczycach (OK 4 k. 214); 1426 Zbigniew kaszt. roz. oddala pozew Małgorzaty opatki kl. staniąt. o kary za pozwanie jej [włodarza] Gryfa, jego sług i kmieci kl. z L. do grodu, a ponieważ klasztor nie dopełnił wyjęcia swoich poddanych spod jurysdykcji grodzkiej, pozwał ich przed sąd ziemski (ZK 8 s. 161); 1446 Mikołaj z L. i Mikołaj krawiec z Krakowa kupują dzies. z Glewa i Glewca od Jakuba Zaborowskiego kan. krak. (OK 8 s. 914); 1465 Piotr Dziadek i Piotr Migdał z L. ma zapłacić mansjonarzom krak. pozostałe 2 grz. z 4 grz. za dzies. z L. przez nich kupioną (OK 12 s. 455); 1478 wd. Stachna Gałązczyna (Galasczina) [kmiotka] z L. (GK 20 s. 824, 838, 855); 1487 → p. 3a; 1495 Jakub Gałuski (Galuszky), Gałuszka (Gałuszka) kmieć z L. (GK 25 s. 363, 378-80); → Książnice p. 3a; Maciej Płonka i Jakub Gałuszka kmiecie z L. poręczają pod zakładem 10 grz. szl. Janowi Nieszkowskiemu za Annę karczmarkę z karczmy → Cło (de taberna telonei) na rz. Rabie i jej s. Mikołaja, że zapłacą za niego 10 grz. Janowi Signatorowi mieszcz. i kupcowi krak. Nieszkowski ma zwrócić Signatorowi 10 grz. w dwóch ratach; tenże Signator godzi się z ww. karczmarką, jej s. Mikołajem oraz trzema sługami: Stankiem, Marcinem i Stanisławem w sprawie o pobicie (GK 25 s. 378-80); 1518 woźny na żądanie szl. Jana Biegańskiego domaga się od Doroty opatki kl. staniąt. osądzenia poddanego kl. Macieja kmiecia z L. za zadanie ran Biegańskiemu. Ponieważ Maciej nie posiada już osiadłości w L., opatka wyraziła zgodę na pozwanie (liczowanie) go, co też woźny uczynił w domu jego ojca Andrzeja Gałązki (Galanszka). Potem woźny ponownie go pozywał, kiedy kładł pozew po opatkę u kmiecia Migdała (ZK 158 s. 365-6); 1564 → p. 3a.

-c. Areał, pobór. 1470-80 dwór z folw., 4 1/2 ł. kmiec., karczma, 1 zagroda z rolami, młyn bez roli (DLb. 1 s. 265; 2 s. 114-5); 1530 pobór w L. 1 ł., karczma, młyn o jednym kole (RP k. 37).

4. 1317 Władysław Łok. zezwala kl. staniąt. przenieść na pr. niem. m.in. L. (Pol. 3, 76), 1423 kl. staniąt. przedkłada dok. króla Władysława Łok. [1317] nadający kl. i jego dobrom, m.in. L., pr. niem. i imm. sąd., wyjmując jego poddanych spod jurysdykcji sądu grodzkiego (GK 2 s. 191); 1426 → p. 3b.

5. 1381 Zawisza bp krak. eryguje kaplicę NMP w kat. krak. i uposaża kolegium mansjonarzy przy niej m.in. dzies. z L. nad rz. Rabą (KK 2, 311; DLb. 1 s. 263 – wzm. z błędną datą roczną 1379); 1453 Marcin karczmarz z karczmy Na Piasku przy drodze do Bochni kupuje za 5 grz. od mansjonarzy kat. krak. dzies. w L. (OK 9 s. 430); 1465 → p. 3b; 1470-80 folwark dzies. nie daje, dzies. z reszty wsi należą do ww. mansjonarzy z nadania bpa krak. Zawiszy z Kurozwęk → 1381; mieszkańcy płacą 10 gr kolędy plebanowi w Chełmie (DLb. 1 s. 263; 2 s. 114-5); 1529 dzies. snop. z ról kmiec. w L. mansjonarzom przy kaplicy NMP w kat. krak. (LR s. 254).

7. Stan. s. 30, 91-2.

8. Liczne znaleziska powierzchniowe ceramiki wczesnośredn. (K. Godłowski, Nowe materiały do prahistorycznego i wczesnośredniowiecznego osadnictwa regionu wielickiego, w: Badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w 1976 roku, Wieliczka 1977, s. 54-5).