STARY MŁYN

1360 obl. 1555 Antiquum Molendinum Carpisczko (Wp. 3 nr 1426), 1443 or. Antiquum Molendinum Carpyczsky (KoścZ 12, 192), 1453 Starimlin, Stari Mlyn (KoścZ 14, 196), 1512 Starymlyn (ACC 88, 314), 1563 Mlin Stary (PG 107, 356-358v), 1571 Stary Mlyn Thloczki (PG 21, 198v), 1572 Rzestharzewski Stari Mlin (PG 122, 446), młyn na rz. Dojcy, prawym dopływie rz. Obry, położony 0,5 km poniżej Nowego Młyna (na S od niego) oraz 2 km na NW od Karpicka; Karpicko 1,5 km na N od Wolsztyna.

1. 1481 n. pow. kośc. (PG 9, 132); 1510 n. par. Komorowo [→przyp. 1] (LBP 159).

3. Własn. szlach. 1360 (obl. 1555) Peregryn z →Karpicka i Tomasz z Chorzemina zawierają ugodę: Peregryn może spiętrzyć wodę [rz. Dojcy] dla swych młynów w Karpicku, zalewając brzeg Tomasza; w zamian Tomasz i jego następcy mogą w A.M. Karpickim mleć korzec (modius) mąki co tydzień bez opłaty oraz w nowym stawie zakładać 20 więcierzy (gulgustria) i co tydzień łowić w nim ryby siecią [zw.] słęp; Peregryn i jego następcy mogą w Chorzeminie pobierać drewno i piasek na budowę dwu młynów w Karpicku (Wp. 3 nr 1426); 1365 król Kazimierz potwierdza powyższy dok. (Wp. 3 nr 1535).

1443 Wincenty z Tłok i jego brat Jakub z Karpicka toczą spór z opatem kl. w Obrze: opat ma sprowadzić młynarza z Wielkiego Młyna Obornickiego, zaś bracia sprowadzą młynarza z młyna pod Poznaniem; młynarze ci mają przeprowadzić wizję lokalną młynów [na rz. Dojcy], tj. Niałeckiego Młyna opata oraz A.M. Karpickiego i Nowego Młyna tychże braci; strony mają zastosować się do ich orzeczeń (KoścZ 12, 192); 1453 tenże Wincenty z Tłok oraz Jan młynarz z S.M. toczą proces z prac. Janem Karchem z →Komorowa [k. Wolsztyna] (KoścZ 14, 196; K 3, 248, pomyłkowo pisze o allodium S., zamiast o młynie).

1481 Jakub z Tłok sprzedaje z zastrz. pr. wykupu swemu bratu Janowi Tłockiemu cz. S.M. we wsi Tłoki za 43 grz. (PG 9, 132).

1481-1512 Jan z Tłok, S.M. i →Rzeszotarzewa, brat Jakuba: 1481 tenże →wyżej; 1510 tenże →p. 5; 1512 tenże zobowiązuje się zapłacić kościołowi i witrykom w Wolsztynie i Komorowie 1 kopę [gr] za barcie, które kościołowi1Obowiązki plebańskie w kościołach wolsztyńskim i komorowskim sprawowała po 1460 jedna osoba, określana jako pleb. w Wolsztynie i w Komorowie (szczegółowo →Komorowo, p. 5 i przyp. 11) zapisał Wawrzyniec młynarz z S.M. (ACC 88, 314); 1517-25 wd. po nim →niżej.

1517-28 Jan Tłocki z Tłok, S.M. i →Rzeszotarzewa, syn Jana Tłockiego: 1517 tenże z matką Katarzyną, wd. po Janie, sprzedają z zastrz. pr. wykupu Wawrz. Proskiemu [ze wsi Prochy] S.M. na rz. Dojcy za 200 grz. (KoścZ 22, 57; KoścZ 19, 63v); 1525 tenże daje matce Katarzynie w dożywocie S.M., który nal. do jego wsi Tłoki (PG 16, 62v); 1525 tenże zapisuje ż. Elżbiecie, c. Winc. Strzeżmińskiego, posag i wiano m. in. na 1/2 S.M., który przypadnie mu po śmierci matki Katarzyny (PG 16, 62v-63); 1528 tenże z ż. Elżbietą sprzedają z zastrz. pr. wykupu Barbarze Tłockiej [c. Jana Tłockiego i siostrze tegoż Jana], ż. Feliksa Kwileckiego, cały S.M., położony między Chorzeminem a Karpickiem, za 250 grz. (KoścZ 19, 133); 1563 wd. po tymże Janie →niżej.

1517 Wawrz. Proski; 1528 Barbara Tłocka →wyżej.

1562-71 Bernard, 1563-71 Gabriel, 1563-72 Jan, 1563-83 Baltazar i 1571 Stan. Tłoccy z Tłoków, →Rzeszotarzewa i S.M., ss. Jana Tłockiego i Elżbiety Strzeżmińskiej: 1562 tenże Bernard zapisuje ż. Annie Herstopskiej posag i wiano m. in. na cz. S.M. w Tłokach (KoścZ 20, 48); 1563 ciż Baltazar i Jan jako właściciele S.M. oraz Jakub Iłowiecki [z Wolsztyna] i jego bratankowie jako właściciele Nowego Młyna zawierają ugodę dot. młynów na rz. Dojcy: rozgraniczono łąkę, która leży powyżej S.M. (panów Tłockich) nad rz. Dojcą aż do brzegu [jez.] Karpicko; żadna ze stron nie ma budować jazów, tam i płotów na rz. Dojcy poniżej Nowego Młyna i S.M., co jednak nie dot. starego jazu przy jez. Karpicko; Tłoccy, do których od dawna nal. M.S., oddają na pastwisko dla młynarza Nowego Młyna grunt od grobli do rowu wpustnego nad groblą i od tego rowu przez rz. Dojcę aż do Jabłony [Nowej]; łąka za rowem wpustnym w stronę S.M. i Chorzemina ma nal. do Tłockich; struga Barłożna wpadała pierwotnym łożyskiem do stawu ku S.M., lecz została zastawiona groblą, a Iłowieccy powyżej [tego młyna] wielkim rowem skierowali tę strugę do rz. Dojcy na koła Nowego Młyna; Iłowieckim nie wolno tamować spływu wody tym rowem, chyba że chcieliby puścić strugę Barłożną starym łożyskiem; Tłoccy zwalniają Iłowieckich od odszkodowania za straty, jakie ponieśli wskutek zbudowania jazu na rz. Dojcy powyżej S.M. (PG 107, 356-358v); 1563 ciż Bernard, Gabriel i Baltazar za zgodą swej matki Elżbiety, wd. po Janie Tłockim, sprzedają z zastrz. pr. wykupu Dobrogostowi Ujejskiemu 1/2 mł. S.M. na stawie i rz. Dojcy wraz z 1/2 pr. połowu ryb w tym stawie oraz 1/2 łąk przynależnych do młyna za 1000 zł (PG 20, 242v); 1571 tenże Stanisław zapisuje ż. Barbarze Krzyckiej oprawę m. in. na 1/2 S.M. (PG 21, 186v); 1571 tenże Jan sprzedaje bratu Baltazarowi cz. S.M. Tłockiego na rz. Dojcy (PG 21, 198v); 1571 tenże Gabriel daje swym braciom Stanisławowi, Bernardowi, Baltazarowi i Janowi cz. S.M. Tłockiego (PG 21, 198v); 1571 ciż Baltazar i Jan otrzymują w dziale dóbr od swych braci [bez Gabriela] m. in. S.M. na rz. Dojcy (PG 120, 632-633v); 1571 tenże Baltazar sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Zakrzewskiemu 1/2 Młyna Rzeszotarzewskiego zw. S.M. za 400 zł (PG 21, 241v); 1572 tenże Baltazar sprzedaje bratu Janowi 1/5 mł. zw. Rzeszotarzewskim S.M. na rz. Dojcy; cz. tę Baltazar kupił od swego brata Jana (PG 21, 321; PG 122, 446); 1583 tenże Baltazar zapisuje ż. Annie Wielżyńskiej jej oprawę na 1/2 Rzeszotarzewa, a Anna wydzierżawia temuż Baltazarowi 1/2 S.M. na rz. Dojcy (PG 22, 79; PG 143, 523).

1563 Dobrogost Ujejski →wyżej.

1567 Jan i Stan. Ujejscy ss. Dobrogosta: ciż sprzedają Annie Tłockiej [c. Jana Tłockiego], wd. po ich bracie Dobrogoście, 1/2 S.M. (wraz ze stawem) na rz. Dojcy i we wsi Tłoki; dobra te kupił ich ojciec Dobrogost [w 1563, →wyżej] (PG 20, 627); 1568 wspomn. Anna, obecnie ż. Bartłomieja Bojanowskiego, sprzedaje Marcinowi Pożarowskiemu 1/2 S.M. na rz. Dojcy (PG 20, 733).

1568-70 Marcin Pożarowski: 1568 tenże →wyżej; 1570 tenże sprzedaje Janowi Strzeżmińskiemu z Trzcianki swe części w Tłokach i S.M. na rz. Dojcy (PG 21, 96).

1563 pobór ze wsi Tłoki, m. in. od mł. o 2 kołach walnych (ASK I 4, 207).

5. 1510 do uposażenia pleb. z Komorowa nal. 1 ćw. (mensura) mąki rocznie z młyna [S.M.] Jana Tłockiego (LBP 159).

Uwaga: S.M. zaznaczony jest na mapach Gilly’ego: m. Alte, Perthéesa: Młyn Stary, MTop. 1940: Alte Mühl, MTop. 1998: (miejsce) Stary Młyn; →też GołAtl 2, arkusz 12.

1 Obowiązki plebańskie w kościołach wolsztyńskim i komorowskim sprawowała po 1460 jedna osoba, określana jako pleb. w Wolsztynie i w Komorowie (szczegółowo →Komorowo, p. 5 i przyp. 11).