STARY DWÓR

1445 or. Stary Dwor, 1449 Stari Dwor, osada zapewne nie istnieje, leżała w sąsiedztwie wsi Łupice i Mochy; Łupice 14 km na SW, Mochy 8 km na W od Przemętu.

1. [Pow. kośc.]

2. 1445 rozgraniczenie Kiebłowa oraz wsi kl. w Przemęcie: Łupice, S.D., Ptowo i Mochy; rozjemcy uznają granice wskazane przez kl., gdyż trwają one od ponad 100 lat; gran. zaczyna się w miejscu zw. Obrzyca i biegnie przez bagno do kopca na brzegu stawu k. Księżego Brodu, a stąd do pala w stawie w pobliżu jazu; staw ten w całości nal. do klasztoru, a jaz do Solca Abrahama Kiebłowskiego; od tego pala gran. biegnie do rzeczki Kopanica, której połowa nal. do opata, a połowa do Solca; od Kopanicy do →Starej Rzeki [ramię Obry] przy ostrowie Wedwin [= Wądroj], gdzie stoi kopiec narożny dzielący Przemęt i Solec (AE IX 15; BJ 8057 IV 203); 1449 woźny ma dokonać wizji granicy Kiebłowa i Solca Abrahama Kiebłowskiego z S.D. i Mochami opata przem., począwszy od kopca narożnego S.D. i Kiebłowa leżącego za [bagnem] Dziemiona do kopca narożnego Solca i Przemętu (KoścZ 14, 19); 1450 cd. sporu o te granice; opat zaprzecza przebiegowi granicy, jaki podał Kiebłowski (KoścZ 14, 45).

1567 rozgraniczenie Kiebłowa i Solca od dóbr opata przem.; kopiec narożny zw. U Krzyża dzieli Ciosaniec, Łupice, opust. S.D., opust. Ptowo i Mochy od Kiebłowa i Solca; stąd gran. biegnie ścieżką przez bagno i przez ostrowy Kunicza, Drożyska i Nierącz, zarośla zw. Rokitowy Kierz, ostrowy Święciechowski, Drożawy, Na Gajach, Długie Niwy, Dąbiec do kopca na brzegu stawu Mochy u Księżego Brodu; dalej przez ten bród do rzeczki Kopanica, której połowa nal. do Solca, a połowa do Mochów; rzeczką tą do Starej Rzeki przy ostrowie Wądroj, gdzie stoi kopiec narożny dóbr przem., Solca i Siekowa (KoścG 20, 87v-88).

3. Własn. klasztoru cyst. w Przemęcie. 1445, 1449, 1567 wieś opata przem. →p. 2; 1533 król Zygmunt [St.] zatwierdza dobra kl. w →Przemęcie, m. in. Ptowo, Stary Klasztor, S.D. i Nowy Dwór (MS 4 nr 16708).

[W wykorzystanych przez nas rejestrach poborowych z XVI w. S.D. nie występuje.]

Uwaga: Z opisów gran. wynika, że S.D. leżał między Łupicami a Mochami. W tej samej okolicy znajduje się też →Stary Klasztor (obecnie Kaszczor, 11 km na SW od Przemętu). Rozważyć należy problem, czy obydwie nazwy nie odnoszą się do tej samej osady, a nazwa Stary Klasztor wyparła w XV w. pierwotną nazwę S.D. Rozwiązanie takie przyjęliśmy w haśle →Ptowo. Obecnie należy zweryfikować ten pogląd. Mniejsze znaczenie ma fakt, że S.D. i Stary Klasztor występują obok siebie w potwierdzeniu dóbr klaszt. z 1533, bo ów wykaz posiadłości powstał najpewniej w wyniku zestawiania danych z różnych starszych dokumentów, w których znaleźć się mogły dwie różne nazwy tego samego obiektu. Zastanawia jednak, że S.D. został w 1567 określony jako osada opust., a Stary Klasztor jest opisywany w kolejnych rejestrach poborowych z tego czasu. Raczej więc mamy do czynienia z obiektami odrębnymi, choć na pewno bardzo blisko położonymi. Nazwa Stary Dwór odnosi się zresztą do „dworu” jako ośrodka gospodarczego dóbr klaszt. (→Stary Dworek, Uwaga), a nie pierwotnej siedziby opactwa.