STARY DWOREK

1540 or. Antiqua Curia (CP 404, 51v), 1563 Staridworek (ASK I 5, 240v), 1640 Stary Dwor (AV 10, 90), 1944 Althöfchen, 6 km na SW od Skwierzyny.

1. 1563 n. pow. pozn. (ASK I 5, 240v); 1540 n. par. własna w dek. Międzyrzecz1W dek. Międzyrzecz istniała też par. →Stary Dwór. Cytowany tu przekaz wymieniono w kontekście parafii leżących w okolicy Bledzewa (CP 404, 51v); 1563 n. par. Żarzyn2Rejestry poborowe konsekwentnie wykazują S.D. opata bledz. w par. Żarzyn (ASK I 5, 240v).

3. Własn. klaszt. →Bledzew – opactwo. 1560 Piotr Kamiński opat bledz. przekazuje S.D. w dożywocie Piotrowi [zw. Mitręga] z Lwówka, poprzedniemu opatowi w Bledzewie3Hertel Blesen 137, podaje, że po śmierci Piotra z Lwówka w S.D. mieściła się rezydencja opatów bledz (Hertel Blesen 136).

1563 pobór od zagrodników [bez liczby], 2 krawców i karczmy (ASK I 5, 240v); 1577 opat bledz. płaci pobór (ASK I 5, 728); 1580 opat bledz. płaci pobór od 4 1/2 ł., 6 zagr., 5 komor., kowala i od pastucha, który ma 125 owiec (ŹD 42); 1589 w S.D. jest 5 kmieci →p. 5.

5. 1540 pleb. z A.C. płaci 12 gr podatku (contributio); kościelny (minister) [formularz nie wypełniony] (CP 404, 51v).

1589 (obl. 1603) w S.D. 3 morgi roli na użytek kościoła, a 6 kmieci ma płacić plebanowi po 1 grz. i 6 gr (AV 3, 29v); 1603 kościół w S.D. pod zarządem opata bledz., nieobsadzony z powodu braku kapłanów [zakonników] (AV 3, 26v); 1640 kaplica (oratorium) albo kościół w S.D., o niezn. wezwaniu, jest filią par. Bledzew (AV 10, 90-90v).

8. Ślady osady wczśr., skarb monet i ozdób srebrnych z VIII-XI w. (Hensel 6, 234-235).

Uwaga: Nazwy typu Stary Dwór itp. odnoszą się do „dworów” cystersów jako ośrodków gospodarki dóbr klaszt. Także przy in. klasztorach cysterskich w Wlkp. istniały osady o nazwach →Nowy Dwór lub →Stary Dwór.

Nie należy utożsamiać S.D. z najstarszą siedzibą kl. cysterskiego; tę najstarszą siedzibę lokalizuje się w zakolu Obry, 0,5 km na E od →Oberskiego Młyna i 2 km na N od S.D. (→Bledzew, mapa; MTop. 1:25000 z 1894: „Klosterwinkel”). Ok. 1287 cyst. założyli kolejny kl., czyli opactwo w Ząbrsku [obecnie Zemsko] (Wp. 1 nr 576), przeniesione później do Bledzewa.

1 W dek. Międzyrzecz istniała też par. →Stary Dwór. Cytowany tu przekaz wymieniono w kontekście parafii leżących w okolicy Bledzewa.

2 Rejestry poborowe konsekwentnie wykazują S.D. opata bledz. w par. Żarzyn.

3 Hertel Blesen 137, podaje, że po śmierci Piotra z Lwówka w S.D. mieściła się rezydencja opatów bledz.