(1394 Oszrzanowo, 1430 Ossizonowo, Oyrzanowo, 1517 Oyrzanow) 7 km na WNW od Tarczyna.

1. [1416] n. distr. warsz. (MK 3, 2v); 1524 pow. tarcz. (MK 32, 212); 1406 par. Tarczyn (Kwiat. 66); od 1473 par. O. [Żelechów]¹Chociaż kościół znajdował się w Żelechowie, w XVI w. przyjęła się nazwa parafii Ojrzanów (ŹD 298, NowDzieje 2, 526-257) (Vis. 1603, 118-118v; ŹD 298; NowDzieje 2, 526).

2. 1518, 1580 poświętne → p. 5; 1634 gościniec z Warszawy do O. biegnie obok dóbr Krakowieńskich z Woli Krakowieńskiej (Knap.mps 419); 1790 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. 1394 Aleksy z O. kupuje Duki od Jana syna Rafała i Wojciecha syna Wojciecha, dziedziców z Pęcławia [z. czer.] za 27 kóp gr (AECVars. s. 5, nr 4); 1406 Aleksy posiada O. (Kwiat. 66); [1416] Aleksy z O. zamienia Bystrzanowo na 1/2 Ojrzanowskiej Woli z kanonikami koleg. warsz.; ks. Janusz I daje na uposażenie kanonii koleg. warsz. Bystrzanowo, który nabył od Aleksego Ojrzanowskiego za 1/2 O. (MK 3, 2v; Kwiat. 72); 1422 Paweł z O. (Warsz. 1 k. 20, 36); 1430 Paweł dz. z O. świadek działań książąt płoc. [dworzanin książ.] (AGZ 6 nr 16); 1430 tenże Paweł kupuje od Jana z Musuł brzeg rz. Rokitnicy w dziedzictwie Musuły od gran. Książenic aż do gran. Ossowca [z. soch.] za 20 kóp gr posp. (PP 6 nr 215); 1433 ks. Bolesław IV daje Pawłowi z O. przyw. prawa. niem. na dobra O., Ojrzanowska Wola, Zaręby i Duki (PP 6 nr 463); 1437 Paweł z O. świadek działań ks. Włodzisława I w Wiźnie [dworzanin książ.] (MK 335, 158); 1437-38 tenże Paweł świadek działań ks. Bolesława IV [dworzanin książ.] (MK 3 k. 200, 218v); 1438 Rochna c. Aleksego z O., ż. Andrzeja z Chlewni [z. soch., dziś Chlebnia] kwituje swego br. Pawła Ojrzanowskiego z zadośćuczynienia za dobra; Olga c. Aleksego z O., ż. Jana [syna zm. Świętosława Mżurki] niegdyś ze Śladowa kwituje swego br. Pawła z O. z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 217v; MK 9, 128v); 1440 ks. Bolesław IV zwalnia kmieci Pawła z O., Ojrzanowskiej Woli, Duk i Zarębów od prac przy starych grodach książ. (MK 3, 247; → p. 4); [a. 1449, potwierdzenie 1495] Paweł Ojrzanowski zapisuje 1500 kóp z racji posagu i wiana swej ż. Małgorzaty, c. Wojciecha z Chabdzina sędziego ziem. czer. na 1/2 swych dóbr (MS 4 supl. nr 1177); 1449 bracia Jan i Mikołaj ss. zm. Pawła z O. kupują od Wielisława z Musuł całą jego ojcowiznę w Musułach za 30 kóp gr w półgr; sprzedaż odwołana przez Mścisława z Musuł (MK 4, 145);

1450 Dorota c. Jana z Musuł kwituje swego br. Wielisława z zadośćuczynienia za cz. w Musułach, a Wielisław sprzedaje tę cz. Mikołajowi i Janowi ss. zm. Pawła z O. za 30 kóp gr w półgr (MK 4, 105; MK 9, 129v, pod mylną datą 1453); 1454 Stachna c. zm. Jana z Musuł kwituje Jana i Mikołaja z zadośćuczynienia za dobra w Musułach wart. 20 kóp gr (MK 4, 20v); 1456 Mikołaj i Jan z O. przedstawiają wraz z innymi braćmi herbowymi z z. warsz. przyw. prawa nieodpowiedniego dla rodu Prusów (MZH nr 1077); 1458 Ojrzanowscy kupują cz. Suchodołu (MK 9, 129); 1459 Jan z Lekarcic sprzedaje cz. Siestrzeni Małgorzacie wd. po Pawle Ojrzanowskim z ss. Mikołajem i Janem za 50 kóp gr w półgr (MK 9, 129); 1465 w sporze między Mikołajem Ojrzanowskim i jego matką Małgorzatą z jednej a kanonikiem Stanisławem Żelawskim i kapitułą warsz. z drugiej strony, rozjemcy przysądzają Mikołajowi Kaleń i Żelechów, za co ma dać kapitule wieś Duki i 300 kóp gr w półgr (MK 9, 129v; AECVars. s. 21, nr 68); 1474 bracia Jan i Mikołaj z O. kupują Dąbrówkę czyli Musuły od Marcina syna Wojciecha z Dąbrówki za 150 kóp gr w półgr (MK 9, 47; MK 32, 80v); 1475 bracia Jan i Mikołaj z O. kupują Rakowiec od Skierdy z Rakowca pleb. w Nowogrodzie i jego br. Marcina z Rakowca wójta z Ruchny [z. raw.] za 200 kóp gr w półgr (MK 9, 63v); 1475 ks. Bolesław V zwalnia Jana i Mikołaja ss. zm. Pawła z O. od kar sąd. oprócz kary pięćdziesiąt (MK 9, 63); 1475-82 Mikołaj Ojrzanowski → p. 6; 1481 ks. Bolesław V zwalnia Mikołaja chor. zakr. i jego br. Jana z O. od płacenia kar sąd., a ich kmieci z O., Dąbrówki, Zarębów, Kaleni, Wesołej Woli, Zalesia, Żelechowa oraz cz. Siestrzeni od prac przy starych i nowych grodach (MK 9, 130v; → p. 4); [a. 1483] Małgorzata c. Andrzeja Szczubioła z Kozłowa kaszt. gost., ż. Mikołaja z O. chor. zakr. (Bon. 12, 95); 1489-1511 Jan Ojrzanowski → p. 6; 1490 Jan [syn Pawła] z O. chor. zakr. i jego bratanek Jan, syn zm. Mikołaja z O. chorążego zakr. uzyskują z przepadku od Pawła syna Pawła Tabora z Powsinka wsie Wierzbno i Wolę Wierzbieńską (MK 18, 40); 1491 Jan cześnik czer. i jego bratanek Jan syn Mikołaja z O. dostają potwierdzenie przepadku Wierzbna i Jawornika [Jaworek] od Jana syna zm. Mikołaja Szostaka z Wierzbna i Jawornika (MK 18, 45v); 1493 Paweł syn zm. Pawła Tabora z Powsinka darowuje swemu stryjowi Janowi z O. cześnikowi czer. swoje działy w Powsinku Taborowym i Witkowcu oraz 107 kóp gr, które Jan jest mu winien za Wierzbno i Wolę [Wierzbieńską] (MK 9, 190v; MK 18, 57); 1494 ur. Jan z O. cześnik czer. kupuje cz. w Powsinku od Andrzeja i Trojana ss. zm. Nartołda (MK 18, 73v);

1511 Katarzyna ż. Jana Ojrzanowskiego z z. warsz. ze swą siostrą Dorotą, ż. Jana Kowala z Grodzanowa w z. płoc. kwitują Bartłomieja z Leżenic tenutariusza w Lubochni z zadośćuczynienia za dobra macierzyste Rdzów, Mokrzec i połowę miasta Klwowa w pow. radomskim (AGAD, księgi łęcz. grodzkie 11, 295v-296); 1517 Jan z O. sprzedaje z pr. odkupu Stanisławowi Dąbrowskiemu podpiskowi zakr., altaryście czer. czynsz roczny 4 grz. gr w półgr z O., Kaleni, Zarębów, Zalesia, Żabieńca i Rakowca za 40 kóp gr w półgr (MK 32, 5); 1517 Jan z O. h. Prus i jego kmiecie biorą udział w najeździe szlachty z poddanymi na dwór prep. warsz. w Tarczynie (MZH nr 947); 1519 Mikołaj z Mirowic dziekan płoc. i prep. warsz. wypłaca książętom Stanisławowi i Januszowi III na odbudowę zawalonej wieży zamkowej i naprawę tam w Warszawie 2000 dukatów zasądzonych od Jana z O. star. warsz. oraz od [Jana] Jeżewskiego chor. zakr. i innych; zapiska skasowana przez Mikołaja Żukowskiego kanclerza książęcego z polecenia książąt (WolffZamek nr 65); 1519 Jan Ojrzanowski star. warsz. sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 5 grz. gr w półgr z O., Kaleni, Wierzbna i innych dóbr na Mazowszu za 50 kóp gr w półgr Mikołajowi z Mirowic dziekanowi płoc. i prep. warsz., z przeznaczeniem na ufundowaną przezeń kapelanię w kolegiacie warsz. (MK 32, 39); 1519 Jan syn zm. Jana z O. sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny z Jawornika, Cierpiąt i Wesołej Woli na ufundowanie ołtarza w kośc. par. w Tarczynie (MK 32, 55v); 1519-26 Jan Ojrzanowski syn Jana → p. 6; 1520 Jan Ojrzanowski z O. zamienia całą Dąbrówkę czyli Pękatki na 1 wł. w Zalesiu z Feliksem synem zm. Andrzeja z Zalesia (MK 32, 74); 1520 Jan z O. zamienia cały dział w Siestrzeni na dział w Brzuminie [-Wylezinie] z Marcinem synem Andrzeja Kanica z Brzumina (MK 32, 78v); 1520 książęta Stanisław i Janusz III potw. Janowi z O. i Feliksowi Zaleskiemu z Dąbrówki-Pękatek przywileje z 1474: Janowi na Musuły, a Feliksowi na Dąbrówkę-Pękatki (MK 32, 80); 1521 Jan z O. z ż. Katarzyną, c. zm. Stanisława Boglewskiego z Klwowa (MK 32, 97; Bon. 1, 334); 1524 Jan z O. z matką Małgorzatą sprzedaje dział w Suchodole Stanisławowi synowi Jana Górnego z Suchodołu (MK 32, 212); 1526 [Jan?] skarbnik! Ojrzanowski posiada w O. 8 1/2 wł. os. oraz Żelechów, Kaleń, Zaręby, Wesołą Wolę i Zalesie (ASK I 27, 455v); 1526 Jan Ojrzanowski cześnik liw., star. warsz. darowuje swemu słudze szl. Piotrowi Powsińskiemu wójtostwo liczące 4 wł. w swej wsi dziedz. Wierzbno, którą zapisał dożywotnio swej żonie Katarzynie (MS 4 nr 5125); 1526 testament tegoż Jana Ojrzanowskiego obejmuje pewne sumy oraz dobra O., Żelechów, Kaleń, Wesoła Wola, Zalesie, Rakowiec i Powsinek w z. warsz. (MK 40, 214; MS 4 nr 14885); 1526 Katarzyna z Boglewic wd. po Janie Ojrzanowskim zawiera ugodę z Andrzejem Zabłockim i Mikołajem Chlewieńskim dotyczącą dóbr zm. Jana (MK 40, 218; MS 4 nr 14889);

1527 Jakubowi Ciołkowi z Powsina i Zawiszy Dłużniewskiemu oraz innym zginął dok. wystawiony przez Konrada III i uwierzytelniony średnią pieczęcią, zawierający zapis wiana z przywiankiem Małgorzaty ciotki Jakuba na sumę 1500 kóp gr, zapisanych przez zm. Pawła Ojrzanowskiego na połowie O. i dóbr należących do O. (ZR nr 2361); 1527 Jan Łowczewic kmieć Katarzyny Ojrzanowskiej z O. (ZR nr 2369); 1530 Jan z Wieczfni kaszt. płoc. i [panowie] Jeżewscy jako stryjcowie i współherbownicy zm. Jana Ojrzanowskiego star. warsz. dają Katarzynie Ojrzanowskiej swoje działy w dobrach O., Żelechów, Zalesie, Zaręby, Kaleń, Wesoła Wola i Musoły w z. warsz. oraz Wierzbno, Cierpięty, Jaworniki i Zimna Woda w z. czer. (MS 4 nr 5504); 1531 taż Katarzyna Boglewska c. Stanisława, wdowa po Janie Ojrzanowskim, ż. Piotra Goryńskiego dostaje od króla pr. włas. dóbr O., Żelechów, Zaręby, Kaleń, Wesoła Wola, Zalesie, Musuły, Wierzbno, Cierpięty, Jaworek, Zimna Woda czyli Wola Dobrzesznia (MS 4 nr 16022); 1532 taż Katarzyna ż. Piotra Goryńskiego star. ciech. zastawia Janowi bpowi przemyskiemu swe wsie O., Żelechów, Zaręby, Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie i Musuły w 10000 fl. (MS 4 nr 23300); 1534 Piotr Goryński star. ciech. i Katarzyna jego żona, dziedzice z O., wykupują czynsz roczny sprzedany [w 1519] przez zm. Jana Ojrzanowskiego na ołtarz w Tarczynie (MK 32, 55v); 1563 Kacper Miński h. Prus III z O., Żelechowa, Zarębów, Kalenia, Wesołej Woli i Zalesia (MH 9, 39); 1790 O. z młynem (TarDym.); XIX w. O. folw. z Jastrzębnikiem ma 47,5 wł., wieś O. ponad 13 wł. (SG 7, 420).

4. 1433 ks. Bolesław IV na prośbę Pawła z O. określa stawkę czynszu książ. na dobra O., Ojrzanowska Wola, Zaręby i Duki, osadzone na pr. niem., po 8 gr pras. [z 1 wł. os.] (PP 6 nr 463); 1440 tenże ks. zmniejsza czynsz książ. z O., Ojrzanowskiej Woli, Duk i Zaręb do 4 gr [pras.] z 1 wł. os. (MK 3, 247; → p. 3); 1481 ks. Bolesław V nadaje braciom Janowi i Mikołajowi chor. zakr. z O. pr. chełm. na O., Zaręby, Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie, Żelechów, Dąbrówkę oraz na dział w Siestrzeni z czynszem książ. po 3 gr w półgr z 1 wł. os. (MK 9, 130v; → p. 3); 1526 czynsz książ. z O., Żelechowa, Kaleni, Zaręb, Wesołej Woli i Zalesia po 6 gr z 1 wł. os. został darowany [z tytułu urzędu] (ASK I 27, 455v).

5. 1406 Wojciech bp pozn. przeznacza dochody w O. dla kościoła par. w Tarczynie na utrzymanie wikariusza wiecz. ustanowionego w zastępstwie prepozyta kap. warsz. (Kwiat. 66); 1472 kap. pozn. poleca zbadanie konieczności założenia nowego kośc. par. przez Ojrzanowskiego (NowDzieje 2, 526); 1473 Andrzej bp pozn. postanawia erygować w Żelechowie kośc. par. na prośbę Mikołaja Ojrzanowskiego; Mikołaj daje 1 1/2 wł. z łąkami, pr. wyrębu drzewa, siedliska dla pleb., wikariusza i nauczyciela; darowiznę tę powinien zeznać przed ks. Konradem! [Bolesławem V] wg pr. miejskiego lub ziemskiego; bp przeznacza dzies. z Żelechowa i Wesołej Woli, wsi świeżo lokowanych oraz z dawniej lokowanego Zalesia; pr. patronatu przyznaje dziedzicznie braciom Mikołajowi i Janowi z O. (Knap.mps 431; NowDzieje 2, 526); 1474 Andrzej bp pozn. eryguje kośc. par. w Żelechowie i za zgodą pleb. z Tarczyna włącza do tej par. Ojrzanów, Zaręby, Zalesie i Kaleń z ich dzies. folw., a pleb. z Żelechowa Michał Słomiński rezygnuje z dzies. z Wesołej Woli na rzecz par. w Tarczynie (Knap. mps 433); 1481 Uriel bp pozn. transumuje spalony przyw. erekcyjny z 1473 dla kośc. w Żelechowie (Knap.mps 435; NowDzieje 2, 526); 1491 Michał pleb. z O. (Tarcz. 3, 362v); 1493 Uriel bp pozn. potwierdza dok. z 1474 (Knap.mps 437; Knap.rps 6951 III, 71); 1496 Piotr syn zm. Andrzeja z Daniewic zapisuje kościołowi par. w O. pw. NMP 50 kóp gr na swej cz. w Daniewicach (MK 18, 96v-97); 1501 Stanisław pleb. z O. (Tarcz. 4, 94v); 1518 Jan z Ojrzanowa jako kolator daje kościołowi par. w Żelechowie 1 wł. leżącą k. poświętnego, którą trzymał prac. Korab (MK 32, 9v; Knap.rps 6946 II, 150); 1524 spuścizna 18 kóp gr po zm. Stanisławie pleb. Ojrzanowskim [w Żelechowie] (ZR nr 2227); 1526 Jan bp pozn. na prośbę Małgorzaty Ojrzanowskiej ustanawia kolegium 5 mansjonarzy przy ojrzanowskim kośc. par. w Ż., zgodnie z testamentem zm. Jana Ojrzanowskiego star. warsz., który zapisał 1000 zł na Żelechowie (NowDzieje 2 s. 526, 641; ŁOp. 3, 230); 1544 pleb. Adam Ryszkowski (NowDzieje 2, 527); 1580 poświętne w O. (ŹD 298).

6. 1475-82 Mikołaj Ojrzanowski z O. [h. Prus, syn Pawła] chor. zakr., zm. a. 1486 (PacSpis; WolffStudia 346; Sobol 182).

1489-1511 Jan Ojrzanowski z O. syn Pawła: 1489-90 chor. zakr., 1491-96 cześnik czer., 1496-1504 kaszt. zakr., 1504-11 kaszt. warsz. (PacSpis; WolffStudia 346, Sobol s. 173, 175, 182; Lub. nr 276; Tarcz. 6, 26v; MK 18, 73v).

1512 Mikołaj Marszałkowicz z O. przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 67).

1519-26 Jan Ojrzanowski z O. syn Jana: 1519, 1523-1526 star. warsz., 1523-1526 cześnik liw., 1525-26 star. nur., zm. 1526 (WolffZamek nr 65; ZHerMaz. nr 13; Warsz. 14, 629; MS 4 nr 5125; → Warszawa – starostwo).

1522 Maciej Miaskowicz z O. theszar przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 244).

7. RAW 240n.