MOKRSKO DOLNE rezydencja obronna

(2-ga połowa XIII w.), pozostałości w formie grodziska stożkowatego, 11 km na NE od Jędrzejowa.

[Pow. ksiąs., par. Mokrsko Dolne].

1355 Kazimierz W. wystawia dok. in domo habitacionis Klemensa podstolego sand. (Mp. 7, 240); od 1376 n. liczne wzm. o kapelanach dworu w M. → Mokrsko Dolne i Górne p. 5c; przed 1380 bp. krak. Florian na chwałę swego domu [czyli rodziny] rozpoczął budować z cegły. Po jego śmierci prace przerwano, a pozostawione cegły i inne materiały budowlane rozgrabili sąsiedzi i pobudowali sobie kominy i piece (MPHn 10, s. 201).

Pierwsza rezydencja Mokrskich leżała na terenie dzisiejszego Mokrska Dolnego, w pobliżu XIII-wiecznego kościoła par. Przebadane pozostałości tej budowali zachowały się w formie tzw. grodziska stożkowatego. Leżą na pr. brzegu Nidy, 150 m na wschód od kościoła par. Koliste wzniesienie otoczone od zachodu fosą. Nasyp wzmocniony kamieniami. W 1-szej fazie [od 2-giej poł. XIII w. do 2-giej poł. XIV w.] istniała tu najprawdopodobniej drewniana budowla wieżowa. W 2-ej fazie [przed 1380 r.] rozpoczęto wznoszenie murowanego założenia, lecz nie ukończono zaczętej budowy. Z tej fazy pochodzi fragment kamiennego muru (S. Kołodziejski, Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kr. 1994, s. 160—1 i zamieszczona obok mapa ze s. 160 oprac. przez tego Autora).