TOMASZEWICE

1388 or. Thomicze, Thomaszevicze (Lek. 1 nr 273-274), Thomaszewo (Lek. 1 nr 362), 1401 Thomaszewice (KP nr 656), 1403 Thomaszewicz (KP nr 1571), 1405 Thomasseuice (KP nr 2272), 1406 Thomiszewicze (KP nr 2598), 1408 Thomaszeuicze (PZ 3, 72), 1411 Thomaszewicze (PZ 3, 155v), 1419 Thomaseuicze (PZ 6, 36v), 1427 Thomazewicz (PZ 9, 74), 1428 Tomaschewice (PZ 10, 62), 1429 Thomaszewycze (PZ 10, 182v), 1429 Thomaschewicz (PZ 11, 17v), 1435 Thomassewicze (PZ 10, 108v), 1468 Thomaszewycze (PG 57, 23v), 1479 Tomaszewycze (PZ 20, 91v), 1504 Thomaszevycze (PG 65, 19v), 1510 Thomaschki (LBP 69), 1513 Thomashewicze (PG 14, 418), 1517 Thomaschewycze (PG 69, 48v), 1544 Thomasky (PG 18, 133v), osada obecnie nie istnieje, leżała między Siekierkami Wielkimi a Gowarzewem; Siekierki 4,5 km na SW od Kostrzyna, Gowarzewo 6,5 km na SE od Swarzędza.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 58); [par. Siekierki Wielkie, →p. 5].

2. 1388 rozgraniczenie Gowarzewa i T., 1401 zapowiedź, 1408 kopce na granicy Rawowic, Siekierek i T. →p. 3; 1435 woźny zeznaje, że usypano kopce między wsiami T. [czyją?], Sułowo pana Jaśka [z Czechla] dziekana gnieźn. oraz Siekierki Małe Mik. Białka i jego bratanka Wojciecha; w opisie wspomn. samica [najpewniej chodzi o Koplę] (PZ 10, 108v); 1468 las Gniewczyn, 1530 łąka Gaj →p. 3.

3. Własn. szlach. 1388 Wincenty i Adam bracia z Gowarzewa toczą proces z Piotrkiem Łęskim [z Łęgu w pow. kal.] o rozgraniczenie Gowarzewa i T. (Lek. 1 nr 273-274); 1403 Wincenty z Gowarzewa zobowiązuje się bronić Jana Czapurskiego przez 3 lata od roszczeń osób trzecich do 1/3 T. i 1/3 Gowarzewa [które zapewne mu sprzedał lub zastawił1Być może łączy się z tym sprawa z tego samego roku, w której Jan Czapurski dowodził, że umówił się z Adamem na wykupienie łanu [z zastawu?] (WR 1 nr 829)] (KP nr 1571); 1405 Adam Gowarzewski toczy proces z Piotrkiem Siekirką o T., a 1406 ze Spytkiem z Gowarzewa i jego żoną o 1/3 T. (KP nr 2272, 2598); 1406 tenże Adam winien jest 4 grz. 8 sk. swym bratankom Stanisławowi i Włodzimierzowi, a jeśli nie zapłaci, to da im 1/3 połowy T. (KP nr 2739).

1388 panna (domicella) Helszka z T. [c. Sędziwoja Głębockiego]; Świętopełk ze wsi Garby winien jej wypłacić 15 grz. [główszczyzny] za jej brata, zabitego przez Paszka z Tulec (Lek. 1 nr 362; →Tulce).

1401-08 Piotrek Siekirka: 1401 tenże zapowiada swą dziedzinę [w Siekierkach] i T. (KP nr 656); 1405 tenże →wyżej; 1408 tenże z synem Mik. Białym pozywają komandora joannitów pozn. o to, że gwałtem usypał kopce między Rawowicami [wsią joannitów], Siekierkami i T. (PZ 3 k. 72, 143).

1411 Siechna ż. Adama z Gowarzewa; sąd utrzymuje w mocy dok. jej oprawy na Gowarzewie, ale orzeka, że oprawa ta nie obejmuje T. (PZ 3, 155v); 1419 taż Siechna [jako wd.] z synem Janem i in. dziećmi, dziedzice w Gowarzewie i T., mają zapłacić Mik. Tuleckiemu, Pawłowi Bylińskiemu i Falibogowi Szczytnickiemu 40 grz. tytułem poręki (PZ 5, 144; PZ 6 k. 9v, 10v); 1419 woźny wwiązuje wspomn. wierzycieli w całe dziedziny Gowarzewo i T. należące do Siechny i Jana (PZ 6, 12v); 1419 tenże Jan z Gowarzewa wraz z matką pozwani przez Mik. Tuleckiego i Faliboga Szczytnickiego o 26 grz. 16 sk. (PZ 6, 20); 1429 [tenże?] Jan z Gowarzewa uzyskuje na mocy bliższości prawo do odkupienia od Piotra z Siekierek Małych 1/4 dziedziny T. nabytej przez Piotra za 25 grz.; ponieważ Jan nie dokonał wykupu w przewidzianym terminie, sąd utrzymuje Piotra w posiadaniu tej części (PZ 10, 182v; PZ 11, 17v).

1419 Stanisław [syn Siechny?] z 1/3 Gowarzewa i 1/4 T. toczy proces z Falibogiem ze Szczytnik i Mik. Siekierzeckim (PZ 6, 36v); 1427 tenże z Gowarzewa i T. toczy proces z Falibogiem ze Szczytnik (PZ 9, 74).

1428 Mik. Chmiel [z Gowarzewa] toczy proces z Piotrem Jezierskim [z Jezior k. Bnina, pow. pyzdr.], pozwany z zastawu, jaki ma w Gowarzewie i T. (PZ 10, 62).

1435 Mik. Białek [syn Mik. Białego?] z bratankiem Wojciechem →p. 2; 1468 Mik. Świączek i Mik. Białek z Siekierek Małych zgadzają się na wymierzenie ról folwarcznych i kmiecych oraz gajów i lasów w Siekierkach, a także lasu Gniewczyn w T. (PG 57, 23v-24).

1449 Wojciech i Maciej z Siekierek Małych sprzedają Mikołajowi niegdyś ze Starołęki 1/2 Siekierek Małych i 1/2 T. za 220 grz. (PG 3, 58).

1479 Adam z Gowarzewa z bratankami (nepotes) Janem i Andrzejem, dziedzice w Gowarzewie i T. (PZ 20, 91v); 1491 Andrzej Gowarzewski zapisuje swej ż. Katarzynie po 100 grz. posagu i wiana na swej cz. T. (PG 10, 135v); 1501, 1530 tenże Andrzej →niżej; 1544 tenże Andrzej z bratankiem Pawłem sprzedają Janowi Wydzierzewskiemu swe części w Gowarzewie i opust. T. za 1200 grz. (PG 18, 133v).

1501 Mik. Białek Siekierzecki [czy ten sam, co 1435?] z Siekierek Małych i T. toczy proces z Andrzejem Gowarzewskim (PZ 23, 19); 1504 wd. po nim Anna Wyganowska (Wygańska) toczy proces z Barbarą Siekierzecką ż. Jana Imieleńskiego [z Imielna w pow. gnieźn.]; Anna przedstawia wypis aktu z ksiąg z 1497, którym mąż zapisał jej 80 grz. na Siekierkach Małych i T.; sąd utrzymuje Annę w pr. do tej oprawy, Barbarze zaś nakazuje udowodnienie, że jest bliższa do dóbr po Mikołaju (PG 65, 19v-20); 1508 Anna Wyganowska wd. po Mik. Białku sprzedaje Winc. Siekierzeckiemu [synowi Mik. Świączka] tę sumę i zgadza się na wwiązanie go w 1/2 Siekierek Małych i 1/4 T., a 1509 kwituje go z zapłaty należności (PG 14, 30; PG 66 k. 95v, 155); 1513 Barbara wd. po Janie Muchali Imielińskim z bratem Pawłem sprzedają Winc. Świączkowi Siekierzeckiemu 1/2 Siekierek Małych i 1/4 T. za 200 grz.; dobra ta przypadły im po zm. wuju Mik. Białku Siekierzeckim, który był bratem stryj. ich babki Kat. Siekierzeckiej (PG 14, 418); 1513 Winc. Świączek Siekierzecki zapisuje swej ż. Dorocie po 80 grz. posagu i wiana na 1/2 Siekierek Małych i 1/4 T., po czym sprzedaje te same dobra swej córce, pannie Małgorzacie, z zastrz. pr. odkupu za 100 grz. (PG 14, 456-457); 1517 tenże Wincenty skwitowany przez swe córki, Katarzynę ż. Jana Pomorzanowskiego, Annę ż. Jakuba Kaczkowskiego, Agnieszkę ż. Łukasza Siekierzeckiego, Jadwigę ż. Jana Zaworskiego i Małgorzatę ż. Mac. Pomorzanowskiego, z dóbr należnych im po rodzicach w Siekierkach Małych i T.; Małgorzata kwituje dodatkowo ojca z wykupu Siekierek i T., które sprzedał jej z zastrz. pr. odkupu za 100 grz.; Wincenty sprzedaje następnie Siekierki Małe i 1/2 T. Marcinowi Nojewskiemu za 400 grz. (PG 15, 171; PG 69, 48v-49); 1517 Marcin Nojewski zapisuje ż. Katarzynie, c. Jana Słupskiego, po 100 grz. posagu i wiana na połowach wsi Siekierki Małe i opust. T. (PG 15, 185); 1530 tenże Marcin kupuje od Andrzeja Gowarzewskiego łąkę Gaj w T. z zastrz. pr. odkupu za 10 grz. (PG 16, 331).

1510 opust. folw. T. w Siekierkach Małych →p. 5.

[W wykorzystanych przez nas rejestrach poborowych z XVI w. wieś T. nie występuje.]

5. 1510 dzies. z opust. folwarku T. w Siekierkach Małych należy do plebana w Siekierkach Wielkich (LBP 69).

Uwaga: W T. widać wyraźnie dwa działy majątkowe, związane z Gowarzewem i Siekierkami Małymi. W związku z tym osada została najpewniej wchłonięta przez te wsie. Pierwotnie mógł to być dział Siekierek (w których siedziała liczna drobna szlachta), należący do jakiegoś Tomasza (imię to występuje wśród dziedziców Siekierek w 1420, →Siekierki Wielkie). T. wymieniane jest jeszcze sporadycznie w transakcjach z XVI w., ale zapis z 1510 wskazuje, że wówczas nie istniały już jako osobna wieś. Przeprowadzony w 1984 wywiad terenowy w Siekierkach Wielkich wykazał, że mieszkańcy określali wówczas jako Tomoszki las położony ok. 1 km na SW od Siekierek Wielkich, na prawo od drogi do Gowarzewa. Na MTop. 1998 (w skali 1:50000) widnieje w tym miejscu niewielki zagajnik, ale jeszcze na mapie Gilly’ego – znaczny las, rozciągający się równoleżnikowo.

1 Być może łączy się z tym sprawa z tego samego roku, w której Jan Czapurski dowodził, że umówił się z Adamem na wykupienie łanu [z zastawu?] (WR 1 nr 829).