TRZEBICZ

1290! [recte 1296 lub 1297] Trepiz (PrU 1/2 nr 558), 1612 Treybicz (WG 14, 488), 1619 Trebicz (WG 20, 129v), 1650 (obl.1660) Trebitz, las (puszcza?) położony na N od Lubna, ok. 12 km na NW od Wałcza; obecnie nie istnieje.

[Pow. wał.]

1290! [recte 1296 lub 1297]1O dyskusji nad tym dok. →Samołęż oraz T. Jurek, op. cit., s. 361-370; opowiada się on za datowaniem go na 1296, podobnie, jak E. Rymar, Próba identyfikacji Jakuba Kaszuby, zabójcy króla Przemysła II, w powiązaniu z ekspansją barndenburską na północne obszary Wielkopolski, w: Niemcy – Polska w średniowieczu, Poznań 1986, s. 214-215; natomiast Krabbo poprawiał datę dok. na 1297 Otto, Konrad, Jan i Otto margrabiowie brand. potwierdzają nadanie dla Henryka Liebenau (Lynov, Lyuenov) i jego dziedziców; nadanie to Henryk otrzymał od zm. Przemysła [II] niegdyś ks. kal. [zm. 8 II 1296], a obejmuje ono 300 ł. w puszczy (merica) T. koło →Lubna (Lubele) i Lecken (→Latzke, Uwaga); temuż Henrykowi margrabiowie nadają również 100 ł. za rz. Dobrzycą wraz z 3 jeziorami: Zdbiczno, Dobra oraz Bidize2Pisząc hasło →Bidize, nie potrafiliśmy zlokalizować tego jeziora. Nie wiadomo, czy nazwa ta nie odnosi się do części jez. Zdbiczno, która na niem. MTop. 1:25000 z 1934 nosi nazwę Budenende (PrU 1/2 nr 558; Krabbo nr 1665; T. Jurek, Brandenburski zabór w Wielkopolsce 1296 roku. Zapoznany dokument, w: Mieszczanie, wasale, zakonnicy [Studia z dziejów średniowiecza 10], Malbork 2004, s. 361-370).

1612 Jan Golcz z Brocza sędzia grodzki wał. wraz ze swymi krewnymi zawiera umowę z Janem Wystanowem mieszcz. z Torunia i upoważnia go do wyrobu potażu w wyznaczonej części lasu T. (WG 14, 488); 1619 Golczowie pozwani przez wspomn. Jana Wystanowa o to, że poczynili mu szkody w prowadzonej przez niego wytwórni potażu3Wytwórnia dobrze się rozwijała, pracowało w niej ok. 100 robotników, jednakże w kilka lat później zlikwidowano ją, gdyż poborcy podatkowi żądali, aby obłożyć ją dość znacznymi podatkami (WG 8, 1-74v, WG 15 k. 12, 425; WG 19, 115v-116; WG 20 k. 129v, 277; Walczak). Potaż (węglan potasu), wytwarzany z popiołu drzewnego, stosowany był przy wyrobie szkła, barwników i mydła w lesie T. (WG 20, 129v).

1650 (obl. 1660) Jerzy Golcz na wniosek Henryka Golcza udaje się do lasu T. i tam uroczyście protestuje przeciw podziałowi tego lasu; podział taki miał nastąpić na mocy wyroku Trybunału Piotrkowskiego (WG 41, 171).

Uwaga: Na mapie Separat-Piece von Westpreussen w skali 1:25000 z ok. 1781 (Staatsbibliothek zu Berlin, sygn. L.5420/4, ark. 141) widoczny jest teren oznaczony jako „Der Dribitz Busch so mit einigen grossen Buchen bewachsen”.

1 O dyskusji nad tym dok. →Samołęż oraz T. Jurek, op. cit., s. 361-370; opowiada się on za datowaniem go na 1296, podobnie, jak E. Rymar, Próba identyfikacji Jakuba Kaszuby, zabójcy króla Przemysła II, w powiązaniu z ekspansją barndenburską na północne obszary Wielkopolski, w: Niemcy – Polska w średniowieczu, Poznań 1986, s. 214-215; natomiast Krabbo poprawiał datę dok. na 1297.

2 Pisząc hasło →Bidize, nie potrafiliśmy zlokalizować tego jeziora. Nie wiadomo, czy nazwa ta nie odnosi się do części jez. Zdbiczno, która na niem. MTop. 1:25000 z 1934 nosi nazwę Budenende.

3 Wytwórnia dobrze się rozwijała, pracowało w niej ok. 100 robotników, jednakże w kilka lat później zlikwidowano ją, gdyż poborcy podatkowi żądali, aby obłożyć ją dość znacznymi podatkami (WG 8, 1-74v, WG 15 k. 12, 425; WG 19, 115v-116; WG 20 k. 129v, 277; Walczak). Potaż (węglan potasu), wytwarzany z popiołu drzewnego, stosowany był przy wyrobie szkła, barwników i mydła.