1420 or. Tuchole (KoścZ 6, 13v), 1550 Thucholya (KoścG 9, 233v), 1571 Tucholia, Wielkie Thucholia (PP 1, 77v-78v), obecnie Jez. Wojnowskie (Tuchalskie), kilka km na SW od Babimostu.
[Pow. kośc.]
1416 (wzm. 1653) sąd utrzymuje opata z Obry w jego pr. do jez. [T.?] w Chwalimiu (Obra 51, 304); 1417-18 Jan [Blos] z Chobienic pozywa opata ober. o to, że pewien mnich z Obry wraz z 30 ludźmi podlejszymi [stanem] wyłowił w jeziorze w Chwalimiu ryby wartości 10 grz. (KoścZ 5 k. 20, 22, 76, 83v); 1420 opat z Obry pozywa [Piotra] Korzboka z Trzebawia o to, że bezprawnie łowi sieciami ryby w jego jez. T. należącym do Krampska (KoścZ 6, 13v); 1436 opat z Obry pozywa Nikla Kargowskiego o to, że łowił ryby w jeziorze k. Chwalimia (KoścZ 11, 110).
1487 Florian z Żychlina tenut. w Kopanicy daje opatowi ober. 1/2 jez. [T.] koło Krampska [Starego] wraz z jazem, łąkami i borem ciągnącymi się od tego jeziora do strugi Lubnica, a w zamian otrzymuje 1/2 Chwalimia (Obra 51, 226-227; PG 10, 75); 1505 król Aleksander poleca swym komisarzom rozsądzić spór między opatem ober. a Barbarą wd. po Florianie z Żychlina i jej synami, którzy nie dopuszczają opata do jego cz. →Chwalimia i nie pozwalają mu na korzystanie z jez. [T.] (Obra 51, 234); 1506 komisarze orzekają, że dokonana między wspomn. stronami sporu zamiana była bezprawna, a więc jez. [T.] ma wrócić do Barbary (Obra 51, 237-240); 1507 opat pozywa Barbarę o wyłowienie przed 2 laty ryb w jez. [T.] w Chwalimiu; jej pełnomocnik dowodzi, że jezioro nal. do Chwalimia i podlega sądowi ziemskiemu (ACC 84, 183v-184); 1508 star. gen. Wlkp. przysądza opatowi 1/2 Chwalimia, którą Żychlińscy winni mu zwrócić zgodnie z wyrokiem komisarzy król. [z 1506] (Obra 51, 243); 1511 rozjemcy ustanawiają ugodę między opatem ober. a Barbarą Kopanicką; boru, który nie jest między nimi podzielony, mają używać wspólnie, a w ciągu 3 lat dokonać jego podziału; opat ma pozwalać Barbarze łowić ryby niewodem w zgonie [na jez. T.] nal. do opata w dogodnym czasie, tzn. jesienią lub zimą; opat zaś może łowić wielką siecią na całym jeziorze i we wszystkich toniach dziedziny Krampsko [Stare?]; gdy sieć opata zostanie już przeciągnięta, swoje sieci może zarzucić Barbara (KoścZ 18, 253v-254).
1516 do uposażenia sołectwa w Krampsku [Starym] należy m. in. „kąt wody” (angulus aque) na jez. [T.] przy toni albo zgonie zw. Chwalim; sołtys ma pr. łowienia w tej toni siecią zw. słęp i zakładania więcierzy (gulgustria alias kłodzisko quod alio censetur nomine pławce) koło →Kobelego Brodu (Obra 51, 36-38).
1550 woźny sąd. oświadcza, że widział 4 tonie i zgon na jez. T. w dziedzinie Krampsko [Stare] należącej do opata ober., w których to toniach Stan. Zbąski gwałtem łowił ryby (KoścG 9, 233v); 1553 opat pozywa Stan. Zbąskiego o wyłowienie w jez. T. ryb wartości 50 grz. (KoścZ 28, 123v).
1571 kopce narożne Chwalimia, Babimostu i Krampska [Nowego?] znajdują się nad jez. T. w Krampsku od strony Chwalimia, przy nal. do opata toni zw. Molna; jezioro to ma należeć do Krampska, a przyległy bór oraz zgon z przytonkiem [na tym jeziorze] do Chwalimia; dziedzice Chwalimia będą mogli korzystać ze zgonów i przytonków na jez. T., tak jak dotychczas (PP 1, 77v-78; KoścZ 62, 443-444v); 1575 podział Chwalimia między opatem ober. a Stan. Żychlińskim; wspomn. bór Chwalimski przy jez. T., zgon Chwalimski [na jez. T.] (KoścG 30, 53v-55v).
Uwaga: Obecne Jez. Wojnowskie (Tuchalskie) ma kształt rynny długości ok. 5 km (od Nowego Kramska po Wojnowo), z długą na ok. 3 km odnogą zwróconą na NE. Nie mamy pewności, czy nazwa T. odnosiła się w średniowieczu do całego tego obiektu. Na mapie Gilly’ego główna rynna to Wojnower See, a tylko wspomn. odnoga nosi nazwę Tuchol See. W zestawionych w haśle przekazach o T. mowa jest przeważnie o jeziorze w Chwalimiu lub Krampsku (Starym). Nazwa ta dotyczy zatem najpewniej południowej części jeziora. Z kolei w zawartej w 1388 ugodzie między opatem z Obry a Fryczem Treplinem z Klemska [w ziemi świebodzińskiej, na Śląsku] mowa jest o toniach Kolesczniko i Zgon na jez. Krampsko (Wp. 3 nr 1874); tu chodziło raczej o północną część naszego jeziora w okolicy Nowego Kramska.