BORZE

1435 kop. 1455-59 Borze (MK 3, 169v), 1525 or. Cossewnicza Borze (MK 41, 54v), 1535 Borze Kosewnicza (ASK I 39, 35), 1540 Borze Cossewnycza (ASK I 46, 84), 1541 Borzy Cossownycza (ASK I 46, 117), 1783-84 Borza (RegDiec. 762), osada dziś nie istnieje, leżała nad strugą Koszewnica między Sulkami a Koszewnicą, Sulki 9,5 km na SW od Liwa.

1. 1476 n. pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 192); 1512 n. par. Czerwonka, diec. pozn. (PułtTest. 1, 38).

2. 1483 dobra B. graniczą z dobrami Koszewnica; granicę stanowi struga Koszewnica (MK 5, 210; MK 60, 241); 1565, 1570 wieś król. Czerwonka ma granice m.in. z wsią B.1W lustracji zapisano, że Czerwonka graniczy „z Borzany”, a zatem ze szlachtą ze wsi B. W inwentarzu star. liw. natomiast użyto określania „z Borzami”, czyli nazwy osady (LM 1565 II 182; ASK LVI L.3, 55).

3. Włas. szlach. 1435 Andrzej z B. kupuje od Tolama z Koszewnicy swego teścia połowę cz. dziedzicznej w Koszewnicy za 11 kóp gr (MK 3, 169v); 1476 szl. Andrzej i jego syn Paweł [o nich też → Koszewnica] z pozostałymi dziedzicami z B. występują wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 192); 1512 szl. Maciej z B., lat ok. 40, śwd. Jana Szczurowskiego w procesie z Katarzyną! [Małgorzatą] Żaboklicką (PułtTest. 1, 38); 1516 szl. Feliks z B., lat ok. 26 lat, śwd. Michała ze Skarzyna w procesie z Mikołajem Zeńbockim (PułtTest. 1, 277); 1521 tenże śwd. Michała ze Skarzyna w procesie z Janem z Nojszewa (DepTestPult. 204, 70); 1525 Stanisław i Jan ss. zm. Mikołaja z C.B. sprzedają Wojciechowi synowi zm. Jana Damięckiego z Kałuszyna-Mroczków swe pr. bliższości do 1/2 wł. w Kałuszynie-Mroczkach po swoim stryju zm. Mikołaju Orzełku synu zm. Mikołaja Borza z tegoż Kałuszyna za 50 kóp gr (MK 41, 54v; MK 339, 150; też → Kauszyno-Mroczki); 1544 14 III Jakub syn zm. Macieja i Stanisław syn zm. Mikołaja z B.C., obaj herbu Ostoja, świadkowie Jakuba syna zm. Macieja z Roguszyna-Połazia [Kątów] w jego sporze ze Stanisławem synem Wojciecha z Roguszyna-Połazia [Kątów] (RogWyp.: LZG 4, 211v); 1544 24 IV szl. Feliks i Maciej z B.C. wraz z Wawrzyńcem synem zm. Jana i Mikołajem synem zm. Macieja z Roguszyna-Kątów ręczą za Macieja, Wawrzyńca i Jakuba ss. zm. Marcina z Roguszyna-Kątów, że będą żyć w pokoju z Maciejem i Janem ss. Mikołaja z Połazia-Czapli pod zakładem 50 kóp gr (RogWyp.: LZG 4, 233).

1535-78 pobór: 1535, 1540-41 od 2 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 35; ASK I 46 k. 85, 117); 1578 od 2 wł. szl. bezkm. Jana, Sebastiana, Erazma ss. zm. Jakuba, Jana syna zm. Feliksa i Stanisława, Feliksa i Brykcego ss. zm. Macieja (ASK I 51, 4).

5. 1603 dzies. ze wsi B. należy do uposażenia nauczyciela szkoły par. w Czerwonce (AV 1, 38v); 1617 wieś B. należy do par. Czerwonka (Knap.mps 86).

Uwaga: 1. Folwark Borze widoczny jest jeszcze: na Heldensfeld 1801-04 (ark. 162; wg. tabelarycznego zestawienia umieszczonego na każdym z arkuszy mapy w folwarku B. były wówczas 2 domy, 4 mieszkańców i 6 koni), na Heldensfeld 1808 (sek. nr 2), na Mapie Kwat. (kol. V sek. IV), tu jako przysiółek wsi Sulki, a także na mapie Wojciecha Chrzanowskiego „Karta dawnej Polski …” (sek. XIX) z 1859 również jako jeden punkt osadniczy z Sulkami. W 1827 w B. zanotowano 2 domy i 11 mieszkańców (Tab. 1827 I 38). W SG 1, 338 (1880), B. już nie odnotowano. B. nie ma również na MTop. 1937 (39/34).

2. Na temat przyjętej przez PacMat. 24-25, niesłusznej identyfikacji B. z wsią o tej samej nazwie położonej w par. Korytnica → Borze, par. Korytnica.

1 W lustracji zapisano, że Czerwonka graniczy „z Borzany”, a zatem ze szlachtą ze wsi B. W inwentarzu star. liw. natomiast użyto określania „z Borzami”, czyli nazwy osady.