1563 or. Novum Dobre (ŹD 420; ASK I 38, 376v), 1578 Nove civitatis [dopełniacz] Dobre (Pułt.Test. 3, 377), obecnie nie istnieje, w 2. połowie XVI w. funkcjonowało jako odrębne miasto, lokowane na części gruntów m. → Dobre, zapewne na S lub W od tamtejszego kościoła i rynku, w odległości nie przekraczającej 0,5 km; Dobre 9,5 km na NE od Stanisławowa.

1. 1554 pow. liw. (MS 5 nr 6517); 1563 miasto, par. Dobre, [diec. płoc.] (ŹD 420; ASK I 38, 376v).

3A. Włas. szlach. 1535 Paweł Ossowieński mąż Małgorzaty, c. Mikołaja Dobrzynieckiego podstolego czer., siostry Jana Dobrzynieckiego podstolego zakr. (Bon. 4, 341); 1552 cz. miasta D. należy do Ossowieńskich → p. 5; 1554 Paweł Ossowieński dz. miasta D., za zgodą króla Zygmunta Augusta, zapisuje roczny czynsz odkupny za sumę 200 zł na [należącej do niego] połowie m. D. [Nowe] z przeznaczeniem na erekcję altarii pod wezwaniem ś. Andrzeja w kośc. par. w Dobrem (MS 5 nr 6517; MK 86, 9v-10).

1621 D. stanowi włas. podzieloną → Dobre, p. 3A.

3B. Miasto i mieszczanie. 1578 Szymon Korczak burmistrz miasta D.N. i Adam Wolski tamtejszy [mieszczanin], śwd. testamentu Mikołaja Gumiowskiego? [zapis słabo czytelny], altarysty kaplicy panów Ossowieńskich w kościele par. w → Dobrem (PułtTest. 3, 377).

1563 miasto N.D. włas. Ossowieńskich, pobór: 20 zł 12 gr podatku od 20 wł., 3 sukienników, 6 piekarzy, 3 garncarzy (figulli), 9 szewców, 2 kotłów gorzałczanych, 3 sprzedawców [czego?], 1 cieśli, 4 kowali; od obu miast D. [Starego i Nowego] szosu zw. dupla ze stawką 6 grz. zapłacono w sumie 9 zł 18 gr, zaś czopowego od 180 warzeń [piwa], nawarzonego od dnia NMP [15 VIII] do 14 XI, w sumie 12 zł (ŹD 420; ASK I 38, 376v); 1567 pobór w N.D.: szosu 4 zł 24 gr oraz 16 zł 25 gr podatku od 20 wł., 1 kotła gorzałczanego, 3 rzeźników, 3 piekarzy, 12 rzem.; czopowego od obu miast, Starego Dobrego i N.D., od 390 warzeń piwa przez cały rok, w sumie 26 zł (ASK I 38 k. 588v, 601).

4. 1578 burmistrz → p. 3B.

5. 1552, 1609 dzies. → Dobre, p. 5; 1554 → p. 3A.

Uwaga: Autorzy AHPMaz. 2, 161 i mapa, przyjęli, że funkcjonujące w 2. połowie XVI w. miasteczko D.N. znajdowało się w miejscu istniejącej w XX w. wsi Dobre Nowe (później Nowe Dobre), położonej ok. 1 km na SE od rynku w Dobrem, a obecnie stanowiącej cz. wsi Dobre. Lokalizacja ta budzi jednak wątpliwości, ponieważ wspomn. osada po raz pierwszy pojawia się dopiero na MTop. 1922, a żadna z wcześniejszych map (Heldensfeld 1801-04; Heldensfeld 1808; Mapa Kwat.) nie odnotowuje w tym miejscu osadnictwa. Tymczasem nasze D.N. nie zanikło, lecz zostało na powrót włączone do miasta Dobre, o czym świadczyć może choćby wzmianka z Vis. 1609. Z zapisów z 1552 i 1554 oraz z informacji o wspólnym płaceniu szosu wynika wyraźnie, że podział na Dobre Stare i Nowe miał głównie wymiar własnościowy: istniejące jedno miasto miało, od pewnego momentu, dwóch właścicieli. Ossowieńscy doprowadzili do wydzielenia swej części w odrębny organizm miejski, funkcjonujący zapewne do przełomu XVI/XVII w. Gdy podział majątkowy zaniknął, oba miasta ponownie połączono. Odległość między tymi dwoma ośrodkami była zatem niewielka i prawdop. nie przekraczała 0,5 km. Przypuszczać wolno, że granicę podziału własnościowego oparto na biegnącym przez D. gościńcu z Liwa do Warszawy. Jego przebieg, zapewne bez większych zmian, widnieje m.in. na mapie Heldensfelda 1808.