[1419] kop. 1455-59 Ossowno (MK 3, 99), 1457 kop. 1619 Wola Osswyenszka (Ep. 33, 110), 1462 kop. 1498 Vola Oszowyenszka (AE II 177), 1516 or. Nova Ossowno, Ossowna Nova (MK 340, 2), 1533 Noua Ossowno (AOfPult. 118, 237v), 1531 kop. ok. 1776 Wola Ossowinska (SumPriv. 8), 1540 Nove Ossowno (ASK I 46, 81v), 1548 Ossowienska Volia seu Nowawies (DK perg. 292), 1553 kop. XIX/XX w. Nowa Wieś (Bon. 4, 342), 1563 Nouaviesz (ASK I 38, 377v), 1567 Noua Osowno (ASK I 38, 595v), obecnie Nowa Wieś, 13 km na ENE od Liwa.

1. [1419] koło Liwa (MK 3, 99); 1540 n. pow. liw. (ASK I 46, 81v); 1457 par. Pniewnik, diec. płoc. (Ep. 33, 110); 1462 n. diec. płoc. (AE II 177; NowDzieje 2, 38); 1563 par. Dobre (ŹD 420); 1578 par. Czerwonka! (ASK I 51, 4v); 1609 par. Pniewnik (Vis. 1609, 55v).

2. [1419] droga z Liwa do Warszawy, 1578 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. 1419 Adam zw. Trycz z Barcic [pow. grój.] w procesie z Mikołajem z Piotrkowa Wielkiego [pow. warsz.] uzyskuje podział dóbr → Ossówno; 1516 szl. Katarzyna z O.N., ż. Jana Dobrzynieckiego, toczy proces z Markiem Baszyczem kmieciem szl. Marcina Gdaka z Kobylej Łąki [pow. kam.] o klacz wartości 80 gr w półgr, którą Marek ukradł jej kmieciowi Wojciechowi Chmielowi z O.N.; Katarzyna występuje [do sądu książęcego] przeciw szl. Marcinowi o to, że nie dopuścił do procedowania i wydania wyroku w tej sprawie w wyznaczonym terminie, lecz, powołując się na przysługujące mu prawo, osadził podwójny sąd (locavit duplex ius), tj. Macieja Żelazowskiego jako sędziego i Hieronima Obla jako podsędka według ziemskiego pr. polskiego oraz ławników według pr. chełmińskiego¹Stosując tzw. osadzenie prawa (locatio iuris), szlachcic sam dobierał sędziów, którzy mają rozstrzygnąć sprawę dot. jego kmiecia, a dopiero potem rozpatrywał ją sąd ziemski. Więcej o tej praktyce, dość często stosowanej na Mazowszu w XV i początku XVI w., oraz o stosowaniu podwójnego prawa, polskiego i niemieckiego, wobec kmieci: TymSąd. 129-136; dostojnicy książęcy, uznawszy prawo Marcina do osadzenia wspomn. sądu, nakazują Katarzynie zapłacić karę pięćdziesiąt (MK 340, 2-3v); 1533 Jan Dobrzyniecki podstoli zakr. [dz.] w N.O. → p. 5; 1553 tenże zawiera ze swoimi synami Stanisławem, Wojciechem, Andrzejem i Pawłem umowę dot. podziału dóbr, Jan zatrzymuje dla siebie miasto Dobre, Rakowiec, połowę Rudna i Rudzienka, a synom oddaje resztę dóbr, tj. Makowiec, N.W., Czarnogłów, Wolę [→ Wólka Czarnogłowska] i Polków [→ Polikowo Wielkie] (Bon. 4, 342).

1540-78 pobór: 1540-41 od 2 1/2 wł. os. (ASK I 46 k. 81v, 114v); 1563, 1567 od 6 1/2 wł. os. (ŹD 420; ASK I 38 k. 377v, 595v); 1578 od 6 1/2 wł. os. i od młyna o jednym kole (ASK I 51, 4v).

5. 1457 (kop. 1619) Paweł [Giżycki] bp płocki eryguje w → Pniewniku kościół par. i przyłącza do niego wieś W.O. w diec. płoc., lokowaną na surowym korzeniu i nie podlegającą żadnej parafii (Ep. 33, 109-110v, stara sygn.); 1462 w rozgraniczeniu diec. pozn. od diec. płoc. wieś V.O. ma należeć do diec. płoc. (AE II 177; AC 2 nr 1579; NowDzieje 2, 38); 1531 (reg. 1778) konsystorz warsz. przysądza Mikołajowi Żukowskiemu pleb. w Liwie dzies. z W.O. (SumPriv. 8; Knap.mps 348); 1533 Jakub pleb. w Jadowie toczy spór z Janem Dobrzynieckim podstolim zakr. o zabór (raptus) przez 2 lata dzies. z 4 wł. opust. w N.O. wartości [w sumie] 8 kóp gr (AOfPult. 118, 237v); 1547-48 w rozgraniczeniu diec. pozn. od diec. płoc. wieś O.W. czyli Nowawieś należeć ma do diec. płoc. (DK perg. 292; NowDzieje 2 s. 38, 548).