1452 kop. 2. poł. XV w. Polazye (MK 4, 8v), [ok. 1550] kop. XX w. Polazie Ossieczkie (RogWyp.: LZG 2, 285v), 1557 Rogussino Polazie sub iure Osyeczkie (RogWyp.: LZG 15, 188), 1565 Antiqua Oszieczkie Rogussino (RogWyp.: LZG 25 k. 92, 107), zapewne przysiółek Roguszyna Starego, obecnie nie istnieje, znajdował się prawdop. między Pniewnikiem, Roguszynem Starym, Roguszynem-Wypychami i Wielątkami; Wielątki 9 km na NWW od Liwa.

1. 1452, 1470 dystr. warsz., koło Liwa (MK 4, 8v; RogWyp.: LZG 1, 164); [par. Pniewnik → p. 5].

2. 1452 granice, 1477 dział [Macieja] Osieckiego obok gran. Pniewnika po obu stronach strugi Wartopnik → p. 3; 1518-19 las sprzedany Maciejowi Osieckiemu leży przy wsi Korytnica (PułtTest. 1, 332v-333v); 1565 pole w dobrach A.O.R. od gran. [Roguszyna-]Perkułów do gran. Roguszyna-Wypychów → p. 3.

3. Włas. szlach. 1452 szl. Maciej syn Jana z Osieka [pow. zakr., dworzanin książ.] kupuje od ks. Bolesława [IV] 20 wł. miary chełm. zw. P. przy granicy Roguszyna i Pniewnika za 20 kóp gr w półgr; jednocześnie otrzymuje dla tych 20 wł. pr. chełm. z czynszem po 8 gr pras. z każdej wł. os. (MK 4, 8v)¹Według zeznań świadków w procesie między pleb. w Korytnicy i w Pniewniku o dzies. z Wielątek, toczonym 1518-19 (→ niżej), grunt kupiony przez Macieja Osieckiego stanowił las znajdujący się w granicach książ. wsi Korytnica (PułtTest. 1, 332v-333v; Ep 204, 8-10); 1459 Maciej Wielątko [Osiecki] z Połazia daje Piotrowi z Komór 7 1/2 wł. [wydzielone] z 20 wł. w Połaziu [nabytych od księcia w 1452] (CDIAUK 966-1-74, 478); [a. 1475?] Piotr zakłada tu [wieś] → Wielątki²Tak zeznali Piotr i Maciej Roguscy we wspomnianym wyżej procesie. O przypuszczalnym czasie lokacji, → Wielątki, Uwaga (wzm. z 1518-19: PułtTest. 1, 332v; DepTestPult. 204 k. 8v-10, 35v-37); 1470 szl. Połubion z Roguszyna zastawia Piotrowi synowi Dziersława z Roguszyna-Kątów 1/2 wł. dziedzictwa P., kupione od Macieja Osieckiego z P. i [położone] za 6 wł. Roguskich, za 1 1/2 kopy gr (RogWyp.: LZG 1 k. 164, 181, 184); 1470 szl. Dalbert z Roguszyna wykupuje od Piotra syna Dziersława z Roguszyna-Kątów wspomn. 1/2 wł. w P., która przypadła Piotrowi od Połubiona z Roguszyna (RogWyp.: LZG 1, 181); 1473 szl. Dalbert z Połazia [zastawia?, sprzedaje?, zapis urwany] szl. Piotrowi Staremu z Kątów 1/2 wł. lasu zw. P., odkupioną od Piotra syna Dziersłwa z Roguszyna-Kątów (RogWyp.: LZG 1, 271v); 1477 szl. Stanisław i Mikołaj ss. Piotra z Kątów kupują od ks. Konrada [III] 20 wł. chełm. lasu zw. P. ciągnących się od gran. ich działu kupionego [niegdyś] od [Macieja] Osieckiego, obok gran. Pniewnika po obu stronach rz. Wartopnik, koło Lisich Dołów inaczej Jaźwin, między wsią książ. Korytnica a Rabianami za 50 kóp gr w półgr; książę daje na te 20 wł. oraz dobra kupione od Osieckiego pr. chełm. z czynszem po 6 gr z każdej wł. os.³Na wspomn. 20 wł. lasu Połazie oraz dziale kupionym od Macieja Osieckiego powstały później zapewne → Roguszyno-Leśniki oraz → Roguszyno-Połazie Kąty (MK 5, 182av; MK 60, 57); 1514 Mikołaj syn zm. Jakuba z Roguszyna-Połazia Kątów zaświadcza, że jego dobra dziedz. tamże objęte są prawem zw. osieckie⁴Chodzi zapewne o pr. chełm., którym objęte były wspomn. dobra, przypuszczalnie od 1452, kiedy Maciej Osiecki otrzymał je od księcia Bolesława IV, → wyżej (RogWyp.: LZG 3, 82v); 1519 świadkowie zeznają, że Maciej Osiecki sprzedał [w 1459] 7 1/2 ze swych dóbr [tj. 20 wł.] szlachcicom z Wielątek, a resztę szlachcicom z Roguszyna, a ciż szlachetni z Wielątek sprzedali potem szlachcicom z Roguszyna [także] cz. wspomn. dóbr Osieckiego, zatrzymując dla siebie 3 wł. bez 7 1/2 mr. (DepTestPult. 204, 8v-10).

[Ok. 1550] Grzegorz syn zm. Mikołaja z Roguszyna-Połazia Kątów dzierżawi ziemię w dobrach P.O. koło gran. Dziersława (RogWyp.: LZG 2, 285v); 1557 Feliks syn zm. Macieja z Roguszyna Starego jest winny Wawrzyńcowi, Jakubowi, Stanisławowi i Krzysztofowi ss. zm. Jana z Roguszyna-Wypychów 2 kopy gr pod zastaw jego cz. w dobrach R.P.O.⁵W zapisie określone: Rogussino Polazie sub iure Osyeczkie, co rozumieć należy chyba: jako „Roguszyno Połazie pod prawem Osieckich” i odnosi się zapewne do faktu, że dobra te objęte były pr. chełm. w formie nadanej Maciejowi Osieckiemu w 1452, → przyp. 4 (RogWyp.: LZG 15, 188); 1565 Mateusz syn zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego zastawia Janowi, Mikołajowi, Wawrzyńcowi, Leonardowi, Piotrowi i Maciejowi ss. zm. Stanisława z Roguszyna Starego połowę swej cz., tj. 4 działy (sortes) w dobrach A.O.R., w jednym polu ciągnącym się od gran. [Roguszyna-]Perkułów do gran. Roguszyna-Wypychów, za 80 gr (RogWyp.: LZG 25 k. 92, 107, 818).

4. 1452, 1477 pr. niem. → p. 3.

5. 1519 śwd. w procesie między pleb. w Pniewniku i Korytnicy zeznają, że zm. Maciej Osiecki był parafianinem kośc. w Pniewniku i tam został pochowany, a jego wszystkie dobra znajdowały się w granicach tej parafii (DepTestPult. 204, 9).

Uwaga: 1. PacMat. 143, niesłusznie przyjmuje dla R.P.O. nazwę Połazie-Osiek, biorąc za podstawę nagłówek zapiski z 1452 (MK 4, 8v) w brzmieniu „Polazye Ossyek”. W rzeczywistości jest to zestawienie występujących w tej zapisce dwóch odrębnych nazw: Połazie (włość stanowiąca przedmiot transakcji) i Osiek (osady, z której pochodził nabywca). 20 wł. kupionych w 1452 przez Macieja Osieckiego w dobrach Połazie było następnie przedmiotem różnych transakcji, w wyniku których na ich obszarze powstały w 2. połowie XV i na początku XVI w. → Wielątki, → Roguszyno-Leśniki, → Roguszyno-Połazie Kąty i przysiółek R.P.O.

2. Dysponujemy zaledwie 3 zapisami nazwy R.P.O. z lat 1550-65, a każdy z nich przekazuje inne brzmienie. Pomimo to sądzimy, że wszystkie odnoszą się do jednego przysiółka, powiązanego własnościowo i terytorialnie z Roguszynem Starym. Nie wyodrębnił się on zapewne w samodzielną osadę, nie notują go bowiem ani rejestry podatkowe z XVI-XVII w., ani rejestr popisu z. liwskiej z 1621. W haśle zgromadzono też zapisy dot. dóbr Macieja Osieckiego, na terenie których powstało potem kilka osad (→ Uwaga 1), m.in. R.P.O.