ROGUSZYNO-WYPYCHY

1535 or. Vipichi (ASK I 39, 34v), 1540 or. Vipichy (ASK I 46, 85), 1563 Rogussino Wypychi (ASK I 38, 373), 1567 Wypychi (ASK I 38, 597v), dziś Wypychy, 7,5 km na WNW od Liwa.

1. 1535 pow. liw. (ASK I 39, 34v); 1563 n. par. Czerwonka, [diec. pozn.] (ŹD 418; ASK I 38, 373).

2. 1550 R.W. graniczą z Roguszynem Starym (RogWyp.: LZG 8, 558); 1560 pole w Roguszynie-Dzierzkach przy gran. R.-W. (RogWyp.: LZG 17, 438).

3. Włas. szlach. 1483 szl. Grzegorz i Jan Roguscy, ss. zm. Jakuba z Kątów kupują od księcia [Konrada III] 4 wł. miary chełm. w Połaziu, pozostałe po wymierzeniu, leżące między granicami [wsi] Czaple, Połazie i Żelazowo z jednej strony a granicami Roguszyna aż do pól Korytnicy, za 20 kóp gr w półgr (MK 5, 210v; MK 60, 205); 1484 ciż kupują od ks. Konrada [III] 4 wł. i 20 mr. miary chełmińskiej lasu zw. Połazie, w pobliżu granic wsi Czaple i Żelazowo, na krańcach dóbr Korytnica, za 23 kopy gr w półgr (MS 4/1 nr 6440; MK 18, 14v; MK 60, 128v); 1539 Maciej, Andrzej, Wawrzyniec, Jan, Jakub i Stanisław [z R.W.?] proszą króla o potwierdzenie i wypis z metryki książ aktu z 1484 dot. sprzedaży 4 wł. i 20 mr. lasu zw. Połazie (MS 4/1 nr 6440; MK 60, 128-128v).

1557 Wawrzyniec, Jakub, Stanisław i Krzysztof ss. zm. Jana z R.W. pożyczają Feliksowi synowi zm. Macieja z Roguszyna Starego 2 kopy gr pod zastaw jego cz. w Roguszynie-Połaziu Osieckim (RogWyp.: LZG 15, 188); 1566 Andrzej syn zm. Feliksa z R.W. pozywa Macieja syna zm. Jakuba z Roguszyna-Kątów o kradzież rzeczy ze spichlerza (RogWyp.: LZG 26, 368); 1572 Jan syn zm. Wojciecha z R.W. pozwany przez Jakuba syna zm. Marcina z R.W. o zabranie owcy z jego zagrody, przedstawia śwd.: z herbu ojczystego Awdaniec: Jakuba syna zm. Jana oraz Jana syn zm. Jakuba Babika, obu z Roguszyna Nowego; z herbu macierzystego Bończa Jednorożec: Jakuba syna zm. Stanisława i Andrzeja syna zm. Marcina, obu ze Skarzyna; z herbu babki ojczystej Korab: Pawła i Sebastiana ss. zm. Stanisława Piotrowskiego z [Polikowa-]Piotrowic (RogWyp.: LZG 26, 214).

1535-78 pobór: 1535 od 7 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 34v); 1540-41 od 7 wł. i 12 mr. szl. bezkm. (ASK I 46 k. 85, 118); 1563 z R.W. i Kątów od 12 1/2 w. i 1/2 kw. szl. bezkm. (ASK I 38, 374); 1567 od 12 1/2 wł. 2 1/2 mr. szl. bezkm. (ASK I 38, 597v); 1578 pobór od 12 1/2 wł. i 5 mr. szl. bezkm. w 5 działach: z działu Jana syna zm. Wojciecha od 10 mr.; z działu Wojciecha syna zm. Jana z bratankami, Macieja syna zm. Stanisława, Macieja syna zm. Jakuba, Jana, Stanisława i Józefa ss. zm. Wawrzyńca, Adama syna zm. Feliksa z bratankami, Stanisława syna zm. Jakuba, Feliksa i Stanisława ss. zm. Jakuba oraz Feliksa, Stanisława, Tomasza, Jakuba, Walentego ss. zm. Macieja od 4 wł.; z dóbr Czaple Połazie Roguskie → Połazie-Czaple, p. 3; z działu Sebastiana i Mikołaja ss. zm. Andrzeja od 2 1/2 mr.; z działu Serafina syna zm. Marcina od 1/2 wł. (ASK I 51, 3v).

5. 1518 szl. Grzegorz Roguski z R. parafianin kośc. w Pniewniku przyjmuje sakramenty w kośc. w Czerwonce1Wg PacMat. 155, jest to przesłanka, by sądzić, że Grzegorz pochodzi z R.W., które jako jedyne z dóbr Roguszyno należało do par. Czerwonka (PułtTest. 1, 332v); 1523 (kop. 1667) wedle wyroku polubownego w sporze między plebanami w Liwie i Pniewniku o dzies. ze wsi Roguszyno [tj. wg wizytacji z 1667 z Roguszyna Starego, Roguszyna Nowego czyli Leśników, Roguszyna Deci, R.W.] i Nojszewo, wspomn. dzies. ma być pobierana przemiennie przez obu pleb. (Knap.mps 346)2O tym zapisie → Roguszyno-Leśniki, przyp. 2; 1617 W. należą do par. w Czerwonce (Knap.mps 86).

Uwaga: Kupno przez Grzegorza i Jana Roguskich z → Kątów w sumie 8 wł. naddatków między gran. Czapli, Połazia, Żelazowa, Korytnicy i Roguszyna w 1483 i 1484 z początkami R.W. słusznie, jak przypuszczamy wiąże, JaszczołtNap. 161-162. Zakupiony wówczas obszar odpowiada w przybliżeniu areałowi w R.-W., od którego zapłacono podatek w 1535. JaszczołtNap. 161-162, wiąże z powstaniem R.W. również i nadanie w 1474 ks. Konrada III dla Sasina z Roguszyna 2 wł. lasu Połazie, położonych obok 20 wł., które wcześniej kupili jego bracia przy gran. wsi Czaple (MK 5, 178), przypuszczając, że na grunty wsi R.W. złożyło się w sumie 30 wł. Nie wydaje się to jednak słuszne, biorąc pod uwagę późniejszy areał w R.W. obejmujący 7 wł. Owe 22 wł. Sasina i jego braci wiązać chyba raczej należy z → Roguszynem Starym i wydzielonymi z niego Roguszynem-Kątami oraz Roguszynem-Połaziem Kątami. Przesłanką przemawiającą za tym może być fakt, że syn wspomn. Sasina – Jan, który w 1539 prosił króla o potwierdzenie dok. z 1474 (MS 4/1 nr 6395), pisał się z Roguszyna-Połazia Kątów.

1 Wg PacMat. 155, jest to przesłanka, by sądzić, że Grzegorz pochodzi z R.W., które jako jedyne z dóbr Roguszyno należało do par. Czerwonka.

2 O tym zapisie → Roguszyno-Leśniki, przyp. 2.