ŻELAZOWO

1464 kop. XX w. Zelazowo (TymSąd. 70), 1466 or. Szelaszowo, Zelazowo, Zelaszowo (AOfPult. 110 k. 203v, 205, 208v), 1475 Szelazowo (MK 5, 179), 1531 Zielazowo (MS 4/1 nr 5810), 1535 Zelazovo (ASK I 39, 35), 1540 Zelazewo (ASK I 46, 84), 1563 Zeliazouo (ASK I 38, 375), dziś Żelazów, 6,5 km na WNW od Liwa.

1. 1476, 1483 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5 k. 192v, 210v); 1563, 1578, 1609 par. Korytnica, diec. płoc. (ŹD 419; ASK I 51, 8v; Vis. 1609, 53v).

2. 1475, 1531 las zw. Połazie między dobrami Połazie, Żabokliki, S. i Zawady, w pobliżu rz. Pigłówka (MK 5, 179; MS 4/1 nr 5810); 1475 2 wł. i 7 mr. naddatków k. gran. Korytnicy, Kruszewa i Z. czyli → Szostkowo Rzepisko (MK 5, 180v); 1483 las Połomia graniczy z Kruszewem i Korytnicą z jednej strony a z Z. i Zawadami z drugiej (MK 5, 210v); 1483 4 wł. naddatków w Połaziu leżące między gran. Czapli, Połazia i Z. z jednej strony, a z drugiej od gran. Roguszyna do Korytnicy (MK 5, 210v); 1484 las Połazie położony w pobliżu granic Z., Czapli i Korytnicy (MK 18, 14v; MK 338, 6); 1526 Z. graniczy z Czaplami (MK 41, 158v); 1565 pole folw. w Korytnicy położone pod Liwem ma gran. z Z. (LM 1565 II 187).

3. Włas. szlach. 1428 Jan zw. Żelazo z Bogusławic [z. ciech.] kupuje od Pawła, Macieja i Stachny z Sokołowa [pow. kam.?] 10 wł. koło Liwa zw. → Szostkowo Rzepisko za 100 kóp gr (PP 5 nr 642); 1464-66 szl. Andrzej z Z. toczy proces z Maciejem pleb. i witrykami kościoła w → Korytnicy; witrycy twierdzą, że [zm. Wszebor, ojciec Andrzeja] w testamencie zapisał wspomn. kościołowi 1 wł. ze swego dziedzictwa [Ż.?] już po podziale [dóbr] przeprowadzonym z synami Andrzejem i Wszeborem, a na innej wł. zapisał temuż kościołowi 3 kopy gr na 3 lata; poświadczają ponadto, że szl. Wszebor [br. Andrzeja] niegdyś z Z. spłacił tamtejszemu kośc. swą część zapisu tj. 1 1/2 kopy gr tytułem wykupu 1/2 wł.; Andrzej sprzeciwia się zapisowi testamentowemu swego ojca i odmawia spłaty swojej cz. długu; oficjał wydaje wyrok: Andrzej ma zapłacić [kośc. w Korytnicy] 1 1/2 kopy gr, tj. połowę zapisanej przez ojca sumy, oraz pokryć koszty procesu, w zamian zaś otrzyma połowę tejże włóki (AOfPult. 110 k. 140v, 203v, 205, 206, 208; TymSąd. 70)1PacMat. 204, nie znając wszystkich zapisów w tej sprawie, podaje inną interpretację zapiski z k. 140v. O tym też → Korytnica, p. 5.

1475-87 Wojciech Żelazowski z Ż. i Turny: 1475 tenże razem z braćmi Pawłem i Stanisławem z Z. kupują od ks. Konrada [III] 2 wł. miary chełm. w dziedzictwie Turna, jedną nad rz. Turną przy granicy z Zawadami i drugą przy granicy z wsią Korytnica, za 7 kóp gr; Wojciech będzie posiadać jedną wł., a Paweł i Stanisław drugą bez podziału (MK 5, 180v; MK 60, 206); 1476 tenże z braćmi Pawłem i Stanisławem oraz Mikołaj Komorowski Wielątko, właściciele cz. w Z. i Komorach, wymienieni wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 192v); 1477 tenże posiada cz. w Turnie, 1483 tenże posiada cz. w Równem k. Serocka → Turna; 1487 tenże z → Szostkowa Rzepiska [części Ż.] zastawia szl. Andrzejowi z Rowisk 1 wł. tamże, którą ma od szl. Zygmunta z Rowisk, za 20 kóp gr w półgr; wobec braku wykupu wł. przechodzi na włas. Andrzeja (MK 18, 71v).

1475-76 Paweł i Stanisław z Ż. bracia Wojciecha Żelazowskiego → wyżej.

1503 Jan Żelazowski zastępuje starostę w sądzie ziemiskim liw. (MK 32, 52).

1516 Maciej Żelazowski sędzia w sądzie osadzonym przez szl. Marcina Gdaka z Kobylej Łąki [pow. kam.] w sporze Katarzyny Dobrzynieckiej z → Nowego Osówna z jego kmieciem Markiem Baszyczem (MK 340, 2v); 1526 szl. Wojciech syn zm. Andrzeja Połaskiego z Pigłówki, szwagier Mikołaja z Żukowa kanclerza książ., dostaje od ks. Anny [Konradówny] m.in. naddatki z 2 wł. w Z., które leżą między dobrami szlachciców z Czapli z jednej strony a szlachciców z Z. z drugiej (MK 41, 158v-159); 1539 Wojciech syn zm. Macieja Pękula z Z. prosi króla o potwierdzenie dok. z 1475 dot. kupna od ks. Konrada [III] 2 wł. w Turnie (MS 4/1 nr 6401; MK 60, 205v-206).

1544 Jakub syn zm. Pawła z Z. i Maciej syn zm. Wojciecha z Z., obaj herbu Wierzbowa, jako świadkowie Macieja syna Mikołaja Obla z Suchodołu poświadczają, że tenże Maciej jadąc przez las król., nie zabił [2] wołów wartości 6 kóp gr i 15 macior wartości 5 kóp gr, ani też ich nie zabrał na swój użytek (RogWyp.: LZG 4, 181v); 1565 tenże Maciej z Z. czyni zadość Mateuszowi Grisowi synowi zm. Macieja Grisa z Roguszyna Starego za aksamitną tunikę męską (RogWyp.: LZG 25 k. 282, 367v).

1572 szl. Paweł Żelazowski wykonawca testamentu Jakuba ze Szwelic plebana kość. par. w Dobrem (PułtTest. 3, 318).

1535-67 pobór: 1535 od 8 1/2 wł. i 1 kw. szl. bezkm. (ASK I 39, 35); 1540 od 8 1/2 wł., 1 kw. i 2 mr. szl. bezkm. (ASK I 46, 84); 1541 od 8 1/2 wł., 1 kw. i 1 mr. szl. bezkm. (ASK I 46, 117); 1563 od 10 wł. szl. bezkm. (ŹD 419; ASK I 38, 375); 1567 od 10 wł. szl. bezkm., 1 zagr. i 1 karczmy przewoźnej (ASK I 38, 597v); 1578 z Z. i → Wieski od 10 wł. szl. bezkm. w 8 działach: z działu Jana syna zm. Macieja od 1 wł.; z działu [imię nieczytelne z powodu uszkodzenia karty] syna zm. Macieja i Mikołaja syna zm. Wojciecha od 1 wł.; z działu Jana syna zm. Jakuba od 1 wł.; z działu Jana, Andrzeja, Mikołaja, Stanisława i Salomona ss. zm. Piotra od 1 wł.; z działu Jakuba syna zm. Macieja od 1 wł.; z działu Pawła i Mikołaja ss. zm. Piotra oraz Krystyny wd. po Janie z dziećmi od 1 1/2 wł.; z działu Macieja syna zm. Stanisława Roguskiego, Jana syna zm. Piotra z [innymi] współwłaścicielami oraz Jana syna zm. Jakuba dziedzica części nabytej [od] Mikołaja zw. Guz od 2 wł.; z działu Jana syna zm. Stanisława z bratankami Adamem i Józefem ss. zm. Macieja od 1 1/2 wł. i 2 zagr. (ASK I 51, 8v-9).

1663 pogówne od 48 osób (ASK I 66, 878).

6. 1557 Marcin Żelazowski kapłan przy szpitalu w Liwie Nowym, wykonawca testamentu Stanisława Kruszewskiego geometry pow. liw. (PułtTest. 3, 185).

1 PacMat. 204, nie znając wszystkich zapisów w tej sprawie, podaje inną interpretację zapiski z k. 140v. O tym też → Korytnica, p. 5.