(1356 Mala Mussina — ZDM 1, 81 z kop.; 1522 Parua Muszyna — Sroka Dokumenty 5, 920; 1529 Mvschinka — LR s. 46) 4 km na SE od Tylicza.

1. 1356 ziemia sądec. (ZDM 1, 81); XVI w. par. własna prawosławna, cerkiew pod wezw. Jana Teologa (Kumor Archidiak. s. 100—1)¹Autor podaje bez powołania się na źródło, że w M. prawdopodobnie ok. 1352 powstała par. z fundacji król. (zob. też B. Kumor, Powstanie i rozwój sieci parafialnej w Małopolsce południowej do końca XVI w., RS 8, 1967, s. 494—5, 528). Na pewno nie dowodzi tego dokument lokacyjny wsi z 1356, w którym jest tylko mowa o wyznaczeniu mesznego „suo plebano”, jednak bez określenia miejsca.

2. 1356 nowo lokowana wieś M. leży na granicy [z Węgrami] i na końcu ziemi [krak.]; mogą być 2 młyny sołtysie lub więcej (ZDM 1, 81); 1668 wieś M. położona o 1 milę od Muszyny „w gruntach górzystych”. Granice M. spokojne, bez żadnych naruszeń ze strony sąsiadów; M. graniczy grzbietami („wierzchem”) z wsiami węg. Snakov [także góra Snaków w M. — UN 9 s. 155], Hrabske, Kurov, Petrová i Frička oraz polskimi [m.] Tyliczem i Wojkową; 2 młyny (AKapKrak., rps Inv.B.2 k. 663).

3. Własn. król., później bpstwa krak. w kluczu muszyńskim. 1455 Grzegorz burgr. i kapelan zamku Muszyna prosi sędziego i ławników Bardiowa o uchylenie sprawy jego poddanego z M., który skarży się, że pewni jego przeciwnicy pociągnęli go niesłusznie przed ich sąd, co jest bezprawne, gdyż nie był oskarżony o zabójstwo czy kradzież ani inną sprawę, która podlega ich jurysdykcji (Sroka Dokumenty 2, 134, 136); 1529, 1593—94 wieś M. w kluczu muszyńskim (LR s. 46; BJ rps 5043 k. 317); 1575 Franciszek Krasiński bp krak. wydaje nową ordynację, wedle której poddani z wsi położonych bliżej zamku i folw. zamkowego Muszyny, m.in. M., winni pracować 2 dni w roku własnym bydłem w tymże folwarku; nie muszą odwozić z dóbr muszyńskich do klucza sądec. win i innych towarów sprowadzanych z Węgier na użytek biskupa; zostają zwolnieni od obowiązku wypasu koni i skopów z folw. w Muszynie, do czego byli zmuszani przez starostów (Kuraś Ordynacje, nr 48); 1645 w M. 13 ł. kmiec. (AKapKrak., rps Inv.B.1 s. 635, 639, 641); 1668 w M. 13 ł. kmiec. osiadłych, 2 ł. sołt., 1 ł. cerkiewny, 29 kmieci osiadłych (AKapKrak., rps Inv.B.2 k. 663, 663v).

4. 1356 Kazimierz W. zezwala opatrznemu Piotrowi lokować wieś na pr. magd. w niezasiedlonym lesie na 118 ł. nad rz. Małą Muszyną [dziś Muszynka — UN 9 s. 92] w ziemi sądec., której daje nazwę Mała Muszyna. Nadaje mu dziedz. sołectwo z 6 ł. oraz prawo zbudowania 2 karczem lub tyle, ile zechce, 2 młynów lub tyle, ile będzie trzeba, 2 jatek mięsnych, 2 szewskich, 2 piekarskich²W regeście dok. w inwentarzu z 1668 zapisano, że zasadźca otrzymał „szołtystwo” z jatkami „dwiema piekaczemi [1732: piekarskiemi], dwoma sukienniczymi” (AKapKrak. rps Inv.B.2 k. 663v; Inv.B.49 k. 87v), kramu i 1 składu solnego, a także prawo pobierania szóstego den. z czynszu. Ze względu na położenie terenu na granicy król daje zgodne z prawem dokumenty i nadaje sołtysowi 2 ł. na jego użytek i 2 dalsze dla pasterzy owiec. Zwalnia kmieci ze wszystkich opłat na okres 20 lat, licząc od daty wydania dokumentu, zaś po tym terminie będą zobowiązani płacić na ś. Marcina [11 XI] po 8 sk. gr czynszu królowi, z tytułu dzies. po 4 sk., a z tytułu mesznego mają dawać swojemu plebanowi po 1 mierze [korcu] żyta i tyleż owsa. Król ustanawia sąd wielki [pr. magdeb.] 3 razy w roku w tejże wsi, któremu ma przewodniczyć sołtys, a za każde posiedzenie ma być świadczona opłata w wysokości ½ grz. Gdy przyjdzie czas zapłaty czynszu sołtys winien go dostarczyć królowi osobiście z pomocą kmieci. Po upływie wolnizny sołtys ma brać udział w wyprawie z kuszą. Sądownictwo zgodnie z pr. magd. (ZDM 1, 81, 122 — wzmianka z XVII w.; AKapKrak., rps Inv.B.2 k. 663 reg.; Inv.B.49 k. 87v—8 reg.)³Warto zwrócić uwagę, że podane przez wydawców miejsce wystawienia dok. jest z pewnością błędne, bo nie zgadza się z itinerarium tego króla, na co zwrócił uwagę A. Gąsiorowski (Itinerarium króla Kazimierza Wielkiego. Materiały 1333—1370, RH 64, 1998, s. 190). Wynika to z zepsutego zapisu tej nazwy w kopiach, którymi dysponował wydawca. Dzięki zachowanym regestom tego dokumentu w inwentarzach dóbr bpstwa krak., gdzie miejscowość ta jest zapisana jako Radniovice (AKapKrak. rps Inv.B.2 k. 663; Inv.B.49 k. 87v—8), należy ją identyfikować z położoną w pow. sądec. wsią Radniowice (dziś Radajowice przysiółek Rożnowa, UN 9 s. 134; Pawłowski s. 102). Taka identyfikacja wydaje się właściwa z dwóch powodów: po pierwsze ze względu na itinerarium Kazimierza Wielkiego, który dzień wcześniej (18 VII 1356) był w Czchowie, zaś Radniowice są położone ok. 13 km na południowy wschód od Czchowa; po drugie dok. wydano dla osady położonej również w pow. sądec. Nieodległym położeniem tych osad można też tłumaczyć poprawny zapis nazwy miejscowości w inwentarzach; 1368 drugi przywilej Kazimierza W. na sołectwo w M., wg którego sołtys ma mieć 3 ł. (ZDM 1, 122; S. Płaza, Sołectwa w powiecie sądecko-czchowskim w. XIII—XVIII, RS 9, 1968, s. 47, 132); 1522 zbójnik san. Piotr Surma w zeznaniu złożonym przed sądem w Sanoku wymienia swoich kompanów, wśród nich mieszcz. bardiowskiego Danka, zięcia sołtysa z M. M. (S.A. Sroka, Średniowieczny Bardiów i jego kontakty z Małopolską, Kr. 2010, s. 93, przypis 59; Sroka Dokumenty 5, 920); pocz XVI w. sołtys M. przewozi 3 beczki wina dla burgr. musz. Stan. Struskiego (F. Kiryk, Związki handlowe i kulturalne miast małopolskich ze Słowacją w XV i XVI stuleciu, w: tegoż, Miasta małopolskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, Kr. 2013, s. 278; tenże, Miasta kresu muszyńskiego, „Przemyskie Zapiski Historyczne” 4—5, 1987, s. 25)⁴W pracy F. Kiryka, Rozwój urbanizacji Małopolski XIII—XVI w. Województwo krakowskie (powiaty południowe), Kr. 1985, s. 139, błędnie informacja, że to był sołtys Florynki; 1524, 1532, 1538, 1545 sołtys z M. (Statní Archiv Prešov, pobočka Bardejov, sygn. dok. 7124, 8863 — cyt. za: K. Fokt, Gródek — zamek — dwór. Zespół rezydencjonalno-obronny biskupów krakowskich w Muszynie, Muszyna 2011 — mps pracy udostępniony przez autora).

1589 w odpowiedzi na skargę mieszczan Muszyny, iż sołtysi z dóbr klucza muszyńskiego, m.in. z M., szynkują bezprawnie piwo i produkują gorzałkę, wbrew ordynacji bpa krak. Piotra Myszkowskiego [1589], ci okazują dawniejsze prawa, wedle których mogą to robić, a sąd bpi zachowuje ich przy tych prawach; gdyby jednak owych trunków nie produkowali, mogą sprowadzać do swych wsi wyłącznie piwo muszyńskie (AKapKrak. rps LP 8 k. 92v—3v; Kuraś Ordynacje, nr 58); 1597 mieszcz. → Muszyny pozywają przed sąd bpi sołtysów wsi należących do klucza muszyńskiego o to, że wbrew przywilejowi bpa krak. Piotra Myszkowskiego dla m. Muszyny [1589] bezprawnie warzą piwo i palą gorzałkę oraz że szynkują te trunki i inne sprowadzane skądinąd. Wnoszą o karę 30 grz. od każdego sołtysa. Sołtysi z wsi tego klucza, m.in. z M., okazują prawa dawniejsze, niż pr. miasta Muszyny, w którym dano im karczmy z prawem produkcji i wyszynku piwa i wódki. Sąd zachowuje tychże sołtysów, m.in. sołtysa M. w ich prawach z takim zastrzeżeniem, że gdyby sami nie warzyli piwa, to nie wolno im sprowadzać go skądinąd do swoich i innych wsi, lecz muszą sprzedawać piwo muszyńskie (Kuraś Ordynacje, nr 63, por. nr 58; Ep. 34 k. 206); 1645 sołtys z 2 ł. płaci 10 fl. czynszu i 2 gbele owsa (AKapKrak., rps Inv.B.1 s. 648); 1668 w M. 2 ł. sołt., 6 sołtysów, z których 1 uprzywilejowany; sołtys płaci młynne z 2 młynów wg rozporządzenia (AKapKrak., rps Inv.B.2 k. 663, 663v).

5. 1356 kmiecie z M. po upływie 20 lat wolnizny mają oddawać swojemu plebanowi z tytułu mesznego 1 miarę żyta i tyleż owsa oraz płacić 4 sk. dzies. → p. 4; 1668 w M. 1 ł. cerkiewny, 1 pop (AKapKrak., rps Inv.B.2 k. 663).

Uw. M. nie jest wymieniona w dok. Władysława Jag. z 1391, nadającym bpstwu krak. zamek Muszyna z terytorium, który znany jest jedynie z kopii w Liber antiquus z 1445 r. → Miastko p. 3, przypis 7. Możliwe, że kopista opuścił Małą Muszynę, albo lokacja Kazimierza W. się nie udała (2 dok. dla sołtysów) i została zrealizowana już po 1391.