por. Brzesko Stare

1217 Jakub kaszt. brzeski (Mp. 2, 384); 1228 Tomasz kaszt. (Maz. 264); 1232-4 Włodzimir kaszt. (Mp. 2, 406, 409); 1238 Klemens kaszt. (Mp. 1, 22; Mog. 15); 1242-6 Bronisz kaszt. (Mp. 1, 28; 2, 419, 423-4; Pol. 3, 20, 22, 219); 1243 wieś → Podolany położona w kasztelanii brzeskiej (Pol. 3, 22 fals. z pocz. XIV w.); 1249-53 Sułek, Sułko kaszt. (Pol. 1, 35; Mp. 2, 439; MPH 4 s. 314-5); 1263 Mikołaj kaszt. (Mp. 1, 63); 1270 Bolesław Wstydl. zaświadcza, że Mikołaj wwda krak. dał komesowi Bieniowi (Benoni) i jego ż. Ludmile swoją wieś Dziewin w zamian za wieś Zabłocie i równocześnie stwierdza, że mieszkańcy Dziewina mają być wyjęci spod władzy i sądownictwa kaszt. brzeskiego, także w sprawie stróży (Mp. 1, 80); 1271-4 Śmił kaszt. (Wp. 1, 611; KK 1, 78; G. A. Stenzel, Urkunden zur Geschichte des Bisthums Breslau im Mittelalter, Wrocław 1845, 32); 1276 Bolesław Wstydl. zaświadcza, że mieszkańcy wsi należących do brzeskiego kl. Norb.: Chebdowa, Gunowa, Nękanowic, Górki położonej „ab alia parte” Wisły, Gruszowa, Mniszowa będą wolni od odpowiadania przed kaszt. i wwdą krak., kaszt. brzeskim lub ich sędziami (Mp. 1, 92); 1278-86 komes Marcin kaszt. (Mp. 1, 94, 100; 2, 487; Pol. 3, 53, 62; Tyn. 30; ZDM 4, 881); 1286 Wojsław kaszt. (AGZ 7, 7); 1288 Leszek Czarny zezwala kl. tyn. lokować wiele miejscowości, m. in. Książnice i Okulice położone w kasztelanii brzeskiej (Tyn. 36 red. II fals. z XIV w.; por. Z. Mazur, Studia nad kancelarią księcia Leszka Czarnego, Wrocław 1975 s. 79-80); 1306, 1314-24 Jan kaszt. (KK 1, 114; Pol. 2, 214; 3, 79; Mp. 1, 163, 168; 2, 572); 1334 Jakub Trestka kaszt. (Mp. 3, 638)¹K. Mosingiewicz, Mieleccy h. Gryf (kopia maszynopisu w Pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego w Krakowie) identyfikuje tegoż Jakuba z kasztelanem brzeskim. Wydany w ZDK 1, 193 dok. datuje na podstawie pisma ― inaczej niż wydawca ― na połowę XIV w. i łączy występującą w nim wdowę po Jakubie kaszt. brzeskim (a nie brzezińskim, jak źle odczytał wydawca) z tymże Jakubem Trestką; 1387 Włodzimierz kaszt. (DSZ 33); 1398 Borko z Trzcieńca kaszt. (KK 2, 431); 1425-45 Stan. Jelitko h. Jelita z Gozdnej kaszt. (Fed. s. 39).

S. Arnold., Terytoria plemienne w ustroju administracyjnym Polski piastowskiej (w. XII-XIII), [w:] Z dziejów średniowiecza, W. 1968 s. 345-6, 352; K. Buczek, Z badań nad strukturą terytorialną Polski wczesnośredniowiecznej; „Studia Historyczne”, 13 (1970) s. 11-2; Z. Wojciechowski, Ze studiów nad organizacją państwa polskiego za Piastów, Lwów 1924, s. 7, 33-4, 37, 72.