BRZOZÓWKA

(1431 Brzosowka, Brzozowka, Brzorzowka) 3,5 km na SE od Wolbromia.

1. 1490 n. pow. krak. [prosz.] (ŹD s. 437); 1581 pow. prosz., par. Szreniawa (ŹD s. 26).

2. 1431 B. blisko Wolbromia, we wsi zagajniki dębowe → p. 3; 1438 z podziału dóbr między br. Andrzejem i Mściwojem z → Wierzchowisk Andrzejowi przypada cz. tej wsi poczynając od 4 kmieci Mściwoja aż do dziedzictwa B. (ZK 146 s. 370); 1497 Piotr Niemierza z Gołczy odstępuje Stanisławowi z Krakowa dworzaninowi Przybysława pleb. w Koniuszy 3 ł. w → Buku w zamian za jego rolę dziedz. na Gruszkach przy granicy B. i za 40 grz. (GK 26 s. 273).

3. Własn. szlach. 1431 Mikołaj alias Forstek z Tczycy wydzierżawia za 35 grz. na 4 lata Mik. Siestrzeńcowi [sołtysowi] z Chliny cz. Tczycy i całą B. blisko Wolbromia. Mikołaj wyłącza dla siebie zagajniki dębowe w B. (SP 2, 2371); 1489 B. Balickiego1DLb. 2 nie wymienia B., należącej do dóbr Tczyca, które już przed r. 1480 były w posiadaniu [Zofii] c. Jana Balickiego [→ Balice] ożenionego z Zofią c. Mik. Forstka, który mu zapisał te dobra [w źródłach Tczyca i Wierzchowisko]. Nazwisko Balickiego w RP powtórzono zatem za dawniejszymi formularzami, wymieniona pod m. Żarnowcem, pobór z 2 ł. (RP s. 135); 1490 B. Balickiego pod m. Żarnowcem bez danych (ŹD s. 437); 1491 B. pod m. Żarnowcem pobór z 2 ł. (RP s. 161); 1492 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa pobór z 2 ł. (RP s. 177); 1493-4 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa pobór z 2 ł. (RP s. 191-2, 206-7); 1496 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa pobór z 2 ł., cz. [pani] Grabuszowej2B. występuje zawsze w sąsiedztwie Woli Wierzchowskiej czyli Wierzchowiska. W r. 1496 mieszcz. krak. Katarzyna Grabuszowa kupiła za 1000 fl. węg. od kilku właścicieli dwie wsie Wierzchowiska w pow. ksiąskim (ZK 153 s. 133-4), tego też r. ciż właściciele darowali Katarzynie dwór z rolami folw. w Wierzchowisku (ZK 153 ś. 135). Powyższe wiadomości w połączeniu z danymi z RP wskazują, że cz. B. (a może cała) należała do dóbr Wierzchowisko i w r. 1496 przeszła na własność Grabuszowej bez danych (RP s. 72, 75); 1497 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa bez danych, cz. [pani] Grabuszowej bez danych (RP s. 110, 112): 1498 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Uniejów pobór z 2 ł., cz. [pani] Grabuszowej bez danych (RP s. 36, 38); 1499 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa pobór z 1 ł., cz. [pani] Grabuszowej bez danych (RP s. 7, 9); 1502 Jan Ciemięga (Czyemyega) kmieć z B. szl. Krystyna Mninoskiego z Sieciechowic (ZK 23 s. 80); 1506 tenże Krystyn dz. Sieciechowic i Tczycy wyznacza ż. Małgorzacie c. zm. mieszcz. lwowskiego Stana 2000 fl. węg. posagu i wiana na 1/2 dóbr w Sieciechowicach, Tczycy, B. i Minodze i na zastawach oraz na całym dworze i Wielkim Stawie pod dworem w Sieciechowicach (ZK 23 s. 290-1); 1520 B. wymieniona bez danych pod m. Żarnowcem i w par. Szreniawa (RP s. 848-9); 1521 B. wymieniona pod m. Żarnowcem nie obsadzona kmieciami (BJ rps 5952 k. 14 r); 1530 B. wymieniona tylko w par. Szreniawa, pobór z 1 ł. (RP k. 9); 1564 B. pod m. Żarnowcem bez danych, w par. Szreniawa pobór z 1 ł. (LK 2 s. 77-8).

Uw. Dane z RP sugerują istnienie dwóch wsi B. pod m. Żarnowcem i k. Wolbromia. Dokładne zestawienie tych danych wyklucza całkowicie istnienie jakiejś B. k. Żarnowca. W dawniejszych rejestrach poborowych była ona wymieniana pod m. Żarnowcem wraz z Wolą Wierzchowiską czyli Wierzchowiskiem i m. in. Chobędzą i Wielkanocą, które leżą jeszcze dalej na SE od tych wsi. W następnych rejestrach B. i Wolę Wierzchowiską przeniesiono do par. Szreniawa, do której istotnie należały, ale nie wykreślono ich spod m. Żarnowca, gdzie nadal figurowały bez danych. Tylko rejestry z 1. 1530 i 1581 nie wymieniały tych wsi pod m. Żarnowcem. Podobnie przez jakiś czas pod Żarnowcem wymieniano Chobędzę i Wielkanoc bez danych, gdyż przeniesiono je do par. Gołcza i tam odnotowywano płacony przez nie pobór.

1DLb. 2 nie wymienia B., należącej do dóbr Tczyca, które już przed r. 1480 były w posiadaniu [Zofii] c. Jana Balickiego [→ Balice] ożenionego z Zofią c. Mik. Forstka, który mu zapisał te dobra [w źródłach Tczyca i Wierzchowisko]. Nazwisko Balickiego w RP powtórzono zatem za dawniejszymi formularzami.

2 B. występuje zawsze w sąsiedztwie Woli Wierzchowskiej czyli Wierzchowiska. W r. 1496 mieszcz. krak. Katarzyna Grabuszowa kupiła za 1000 fl. węg. od kilku właścicieli dwie wsie Wierzchowiska w pow. ksiąskim (ZK 153 s. 133-4), tego też r. ciż właściciele darowali Katarzynie dwór z rolami folw. w Wierzchowisku (ZK 153 ś. 135). Powyższe wiadomości w połączeniu z danymi z RP wskazują, że cz. B. (a może cała) należała do dóbr Wierzchowisko i w r. 1496 przeszła na własność Grabuszowej.