CHEŁMEK

(1414 Chelmek) 7 km na NE od Oświęcimia.

1. 1489 n. pow. krak. (RP s. 132); 1581 pow. śl. (ŹD s. 96); 1470-80, 1581 par. Oświęcim (DLb. 2 s. 223; ŹD s. 96); 1492 n. par. Jaworzno (RP s. 132).

2. 1525 cło w Ch. (In. O. 1/2 k. 144); 1570 połowa mostu na rz. Przemszy [Czarnej] należy do Chełmu bpa krak., a połowa do gruntu wsi Ch., koło której taż rz. płynie (LDK s. 20).

3. Własn. szlach.→ Bobrek 1414 Mikołaj z Ch.; 1415 Katarzyna z Ch. (ZK 6 s. 3, 9); 1426 Małgorzata c. Stanisława kmiecia z Ch. procesuje się z kmieciami z Bolęcina (GK 2 s. 505); 1463 Dorota wd. po Fredrze z Rubieszowic [ziemia przemyska ?] ustępuje wieczyście Stan. Ligęzie z Górzyc [pow. wiśl.] alias z Przecławia [pow. pilzn.] trzecią cz. swoich dóbr dziedz.: zamku Bobrek i wsi do niego należących: Bobrowniki, Gromiec, Gorzów, Ch. Libiąż Duży i Libiąż Mały, miasta Chrzanów z młynem i cłem, wsi Psary; taż Dorota za zgodą s. Jana sprzedaje za 700 grz. temuż Ligęzie dwie pozostałe cz. ww.. dóbr (ZK 17 s. 101-2); 1464→ Bobrek; 1469 panna Małgorzata siostra zm. Jana z Bobrka kaszt. biec. darowuje swemu bratu Stan. Ligęzie z Górzyc całą trzecią cz. swoich dóbr, mianowicie zamku Bobrek i wsi: Bobrowniki, Gromiec, Gorzów, Ch., Libiąż Duży i Libiąż Mały; taż Małgorzata zastawia za 1000 grz. temuż Ligęzie z Górzyc i Bobrka dwie pozostałe cz. swoich dóbr: zamku Bobrek i wsi: Bobrowniki, Gromiec, Gorzów, Ch., Libiąż Duży i Libiąż Mały, Psary, miasta Chrzanowa z młynem i cłem (ZK 17 s. 631, 657-8); 1471, 1472 → Bobrek; 1470-80 własn. król. [!]. Ł. kmiece (DLb. 2 s. 223); 1477 kmiecie z Ch.: Stan. Małosz, Wawrzyniec Woszek, Marcin Zagała, Mik. Skorka, Stan. Bryl, Marcin Gleń, Szczepan Hanuszowic i karczmarz Mik. Wilk (ZK 18 s. 304); a. 1490-3 pobór z 3 ł., 1496-9, 1508 pobór z 5 ł. (ŹD s. 433; RP s. 132, 145, 158, 172, 188, 65, 104, 33, 3, 334); 1500 → Bobrek; 1519 kmiec. Janusz Małosz i karczmarz w Ch. Stanisław (ZK 26 s. 175-6); 1530 pobór z 1 1/2 ł. i 1 karczmy dziedz. (RP k. 3).

5. 1470-89 dzies. snop. i kon. z ł. kmiecych bpowi (DLb. 2 s. 223); 1529 dzies. snop. wart. 1 kopy gr i dzies. kon. z całej wsi prepozytowi w Oświęcimiu (LR s. 210).

8. S. Polaczek, Powiat chrzanowski w W. Ks. krakowskim. Monografia historyczno-geograficzna, Kraków 1914, s. 206-7.