CZCHÓW

1Zapisy nazw → Czchów m zamek i tenuta. Ruiny zamku na wzgórzu nad Dunajcem, 1 km na SE od m. Cz.

Własn. król. 1356 Imram s. Żegoty burgr. czchowski (Pol. 1, 121); 1369 Kazimierz W., uwzględniając dużą odległość od swego zamku w Cz., zwalnia mieszkańców Siemiechowa od robocizny i każe im w zamian płacić 1 grz. z łanu oraz dawać po 2 miary owsa, 2 sery, 20 jaj, 2 kapłony na ręce burgr. zamku. Obow. są też do zbioru siana z łąki w Stróżach i zwiezienia 1 wozu drzewa do zamku (AKP 9, 2); 1428 Władysław Jag. transumuje powyższy przyw. (ZDM 7, 2023); 1395 zamek w Cz.; 1415 Mikołaj i Klemens służebnicy burgr. w Cz. (AKH 3 seria 2 s. 139, 185); 1430 Spytko z Melsztyna zapisuje swym stryjecznym br. Janowi z Tarnowa [pow. pilzn.] i Spytkowi z Jarosławia [ziemia przemyska] cały zamek → Melsztyn z wszystkimi przynależnościami, m. in. z sumami na Cz. i na wsiach do niego należących (ZCz. 3 s. 62, 64); 1442-3 → Czchów m. p. 4; 1463 Jan z Melsztyna tenut. Cz.; 1463-4 Spytek z Melsztyna tenut. Cz. (Mp. 5 J 11; K 11); 1499 Spytek z Melsztyna kaszt. zawichojski zastawia za 1000 grz. swej c. Annie ż. Mikołaja z Kamieńca [ziemia sanocka] star. krak. m. Cz. z wsiami z dawna do Cz. należącymi: Siemiechów, Wola Stróska, Stróże (ZK 153 s. 213); 1510 Anna z Melsztyna [c. Spytka] ż. Mikołaja z Kamieńca wwdy i star. krak. otrzymuje zapis 2133 fl. węg. na m. Cz.; 1511 ww. Mikołaj z Kamieńca za zgodą króla zapisuje Adamowi, Stan. i Janowi Szalowskim na dobrach król.: m. Cz. i wsiach do Cz. przynależnych 700 fl. od nich pożyczonych; ww. Anna ż. Mikołaja z Kamieńca zatrzymuje dożywotnio w tenucie m. król. Cz. z wsiami; 1518 ww. Anna z Melsztyna i jej [drugi] mąż Adam Radzimiński tenutariusze m. Cz. i przynależnych wsi (MS 4, 996, 1111, 9795, 11 732); dekret Zygmunta Starego stwierdza, że mieszkańcy Siemiechowa pozostającego w tenucie Adama Radzimińskiego i jego ż. Anny z Melsztyna, wd. po Mikołaju z Kamieńca wwdzie i star. krak. są wolni od nadzwyczajnych prac, a szczególnie od naprawy jazu młyna król. w Cz. przez więcej niż 1 dzień w roku zgodnie z przyw. króla Władysława [Jag.]; → wyżej 1428 (AKP 9, 10; MS 4, 11 874); 1519 taż Anna oddaje trzymane w tenucie dobra król.: Cz., Stróże, Wola Stróska i Siemiechów pod opiekę swemu bratu [!] Janowi Wieczwieńskiemu z Wieczwni [woj. płockie] wojskiemu płockiemu i Mikołajowi z Taszyc podsędkowi krak. (MS 4, 2990); 1521 Anna Radzimińska2MS błędnie Radzimirska tenut. m. Cz. i Woli Stróskiej (MS 4, 23 206); 1527 Zygmunt Stary rozstrzyga spór o robocizny między kmieciami wsi Siemiechów, należącej do zamku i m. Cz., a rządcą Seweryna Bonera tenut. czchowskiego i stwierdza, że na mocy przyw. [z 1369; → wyżej] oraz dekretu król. [z 1518; → wyżej] kmiecie są obow. tylko do koszenia łąki w Stróżach oraz zwożenia 1 wozu siana i 1 wozu drzewa rocznie do Cz. Winni też pracować przy naprawie jazu k. młyna w Cz., a w wypadku przepracowania mniejszej ilości dni, mają resztę odpracować na folwarku król. w Stróżach. Od wszelkich innych prac w Stróżach i Cz. mają być wolni (AKP 9, 22); 1564 m. Cz. tenuta Spytka Jordana wwdy krak. w stwie czchowskim. Dochody od mieszczan, młyn → Czchów m. p. 3. Do tenuty czchowskiej należą wsie: Stróże z folwarkiem, Wola Stróska, Siemiechów (LK 1 s. 96-9).

Na wzgórzu nad Dunajcem ruiny zamku: tj. baszta tzw. stróża i mury obwodowe z XII-XIII w. (KatZab. s. 76). Żaki (Archeologia Czchowa nad Dunajcem. Cz. I. Zamczysko Baszta w świetle wstępnych badań, „Acta Archaeologica Carpathica”, 9/2 (1967), s. 59-67) datuje początek budowy baszty na przełom XIII i XIV w. Plan ruin zamku i ich opis → Guerquin s. 114-5. Por. też Czchów m. p. 7 i 8.

1 Zapisy nazw → Czchów m.

2 MS błędnie Radzimirska.