CZCHÓW - powiat sądowy

1399 pierwsza wiadomość o odbyciu roczków sądu ziemskiego w Cz. (SP 8 s. 963); w sprawie Andrzeja z Lusławic zeznają komornicy w Cz. (SP 8, 8213); 1399-1400 Mikołaj z Wielopola komornik [sędziego] na roczkach w Cz. (SP 8, 11 000, 11 133); 1400 na roczkach w Cz. „camerarii iudicio presidentes” (SP 8, 11 038, 11 098-9); na roczkach w Cz. Andryczka z Lusławic przeciw Jaszkowi komornikowi podsędka „pro eo, quod ipso presidente iudicio, ipsum citavit ad presenciam domini regis” (SP 8, 11 136); pisarz Aleksander przewodniczący roczkom w Cz. (SP 8, 11 138); 1403-5 Werner pisarz czchowski (Fed. 74).

Zestawienie komorników czchowskich podległych sędziom i podsędkom ziemi krak. od 1403-47 Fed. s. 82-3. St. Kutrzeba (Sądy, s. 28-9) przypuszcza, że pow. biecki i czchowski miały wspólnych komorników. Terminy roczków - wg jego ustaleń - nigdy ze sobą nie kolidują, a nazwiska komorników powtarzają się w obu powiatach (por. Fed. s. 77-8 i 82-3).

W r. 1465 uchwałą zjazdu w Nowym Mieście Korczynie roczki wszystkich powiatów woj. krak. zostały przeniesione do Krakowa. W roku następnym przywrócono roczki pow. bieckiego i czchowskiego w Wojniczu, łącząc w ten sposób oba powiaty. W r. 1477 przeprowadzono ich rozdział i roczki odprawiane są odtąd, jak dawniej, w Czchowie i Bieczu (por. Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego, Cz. I, zesz. 1 s. VIII1RP z r. 1490 (ŹD s. 445) i następne rękopiśmienne RP z pow. szczyrz. przy 6 wsiach należących do Melsztyńskich dają adnotację „ad Czchow pertinent”. Wynika to stąd, że Melsztyńscy w tym czasie byli tenutariuszami Czchowa (→ Czchów zamek) i wsie te razem z ich tenutą płaciły pobór, a nie jest dowodem istnienia czchowskiego powiatu skarbowego).

Część najstarszej zachowanej księgi sądowej powiatu czchowskiego (Terr. Czchov. 1) od r. 1399-1400 wydał B. Ulanowski (SP 8 s. 963 n.). Księgi ziemskie czchowskie od r. 1399 (sygnatura Terr. Czchov.) przechowuje WAP na Wawelu.

St. Kutrzeba, Sądy ziemskie i grodzkie w wiekach średnich, I. Województwo krakowskie (1374-1501). „RAUh”, 40 (1901), i odb. s. 8-12, 24-9; tenże, Katalog Krajowego Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie, Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej 3 (1909), s. 8, 14, 150-1; Z. Perzanowski, Dokument i kancelaria sądu ziemskiego krakowskiego do połowy XV wieku, Kr. 1968 s. 34-7.

1 RP z r. 1490 (ŹD s. 445) i następne rękopiśmienne RP z pow. szczyrz. przy 6 wsiach należących do Melsztyńskich dają adnotację „ad Czchow pertinent”. Wynika to stąd, że Melsztyńscy w tym czasie byli tenutariuszami Czchowa (→ Czchów zamek) i wsie te razem z ich tenutą płaciły pobór, a nie jest dowodem istnienia czchowskiego powiatu skarbowego.