GÓRY LUSZOWSKIE

(1253 plumbum in Lutouice, 1479 mons Luszowska Gora, mons plumbifodinarum Luszowska Gora, montes villae Luschowice, 1581 Luszowice alias Gory Luszowskie) wzniesienie z kopalniami ołowiu, później osada na tych wzniesieniach, dziś cz. osiedla Siersza, 5 km na N od Chrzanowa.

1581 pow. krak; par. Kościelec (ŹD s. 33); 1598 L. G. i Siersza w par. Chrzanów (WR k. 401 v).

1253 własn. kl. staniąt., później bpów krak. 1253 ołów w → Luszowicach, należących do kl. staniąt. (Mp. 2, 441); 1479 Kazimierz Jag. rozstrzyga spór o granice między dobrami bpa krak. Jana [Rzeszowskiego], tj. Luszowicami i trzecią cz. Ciężkowic, a dwiema pozostałymi cz. Ciężkowic, należącymi do król. dóbr będzińskich w tenucie Szczepana z Pogórzyc i o olborę ołowiu z góry zw. L. G. Kmiecie z bpich Luszowic i Ciężkowic mają uprawiać wszystkie niwy z obu stron gór ołowiu L. G., a także kopaniny między ww. dobrami, o które był spór z tenutariuszem będzińskim. Role te dawniej uprawiali poddani z ww. dóbr biskupich i teraz będą one do nich należeć. Za drzewo z lasu „in eodem monte existente” kmiecie będą płacić po 2 gr tenutariuszowi i 1 gr biskupowi, czyli jego włodarzowi sławkowskiemu. Olborę z szybów starych i nowych będą pobierać po połowie król i biskup. Nikt nie może zakładać pod tą górą lub na rolach kmieci biskupa nowego szybu. Gdyby jednak ktoś kopał ołów łub inny kruszec, będzie oddawał olborę w całości biskupowi. Chociaż w lasach między Ciężkowicami a Luszowicami nie przeprowadzono jeszcze rozgraniczenia, zarówno poddani króla, jak i biskupa mogą swobodnie wycinać w nich drzewo i krzaki na własny użytek. Górnicy wycinający drzewo do wytopu ołowiu będą za nie płacić wg zwyczajów górniczych po połowie królowi i biskupowi. Zaległą olborę od czasu zaistnienia sporu, zdeponowaną dla skarbu król. do wiernych rąk, darowuje król biskupowi (Kuraś, Materiały, 1).

1541 umowa bpa krak. Piotra Gamrata z Antonim Fuggerem i jego wspólnikami w sprawie zbudowania przez nich sztolni odwadniającej i eksploatacji bpiej kopalni ołowiu w górach wsi Luszowice. Bp zezwala im użytkować rz. Sierszę [dziś zw. Jaworznikiem lub Kozim Brodem] i inne strumienie na potrzeby młynów i hut oraz zakładać stawy z pr. połowu ryb. Za użytkowanie lasów bpich będą płacić po 1 1/2 gr, a ze wszystkich kopalń dawać bpowi „decimum alveum [nieckę] in minera”; 1550 bp krak. Samuel Maciejowski potwierdza umowę zawartą przez ww. bpa ze spółką Fuggerów w sprawie odwodnienia i eksploatacji bpich kopalń ołowiu w górach wsi Luszowice. Na 4 lata obniża im o połowę olborę (Kuraś, Materiały, 17, 20); 1581 Luszowice, czyli G. L., własn. bpa krak., 10 zagr. z rolami i 6 bez roli (ŹD s. 33).

D. Molenda, Górnictwo kruszcowe na terenie złóż śląsko-krakowskich do połowy XVI wieku, Wr. 1963, s. 66-8, 186 i n.