(1383 Grodzisko z or.) 6 km na S od Kłobucka.

1. 1383 dystr. krzepicki (DP 17); 1489, 1581 pow. lel. (RP s. 132; ŹD s. 79); 1470-80, 1598 par. Kłobuck (DLb. 3 s. 169; WR k. 349).

2. 1383 lokowana przez Władysława Opol. wieś zw. Rosgonichowo w dąbrowach zw. Przesiecice i Rosgonichowo¹O lokalizacji Rosgonichowa zob. J. Laberschek, Zasięg i charakterystyka rządów Władysława Opolczyka w półn.-zach. cz. ziemi krak. 1370-91, „Rocznik Muzeum Okr. w Częstochowie”, Historia z. 1, 1985, s. 17-19 graniczących z wsiami: Wręczyca, G., „Spirtfare” ²J. Fijałek wydawca dokumentów paulińskich zidentyfikował tę osadę z Pierzchnem (DP 17 przyp. 2), Lgota, Szarlejka (Szarleofka) i Żarnowa w dystr. krzepickim (DP 17); 1470-80 młyn → p. 3; 1471 droga z Kłobucka do G. (OK 20 s. 478c); 1477 Kazimierz Jag. daje kl. kłobuckiemu łąkę król. k. m. Kłobucka obok drogi publicznej z Kłobucka do G., w sąsiedztwie ogrodów mieszczan [kłobuckich] w kierunku wsi Zakrzew (AJG rps 98 k. 10); w. XV na gruncie zw. „glinianki” leżącym pod wsią G. znajdowały się ogrody mieszczan kłobuckich (Z. Perzanowski, → p. 7, s. 29); 1524 droga z Kłobucka do G., → p. 3 (AJG rps 118 s. 83; 98 s. 36).

3. Własn. król. w stwie krzepickim. 1383 → p. 2; 1470-80 G. własn. król. We wsi 16 łanów kmiecych, sołectwo z 3 łanami i młyn sołecki bez ról (DLb. 3 s. 169); 1480 kl. kan. reg. w Kłobucku wydzierżawia za 15 gr u Duczka (aput Duczkam) łąkę w G. (Z. Perzanowski, Spominki klasztoru kłobuckiego, „Rocznik Muzeum Okr. w Częstochowie”, Historia, z. 1, 1985, nr 91); 1489 G. w stwie krzepickim, pobór bez danych (RP s. 132); 1524 Mik. Lasowski podstar. krzepicki sprzedaje za 8 grz. Wojciechowi Zychowi wójtowi z G. opust. rolę z zagrodą na przedmieściu m. Kłobucka położoną między folwarkami Macieja Kusza i Jakuba Godzieły i między drogą z Kłobucka do Zakrzewa i drogą z Kłobucka do G., należącą do folwarku pańskiego (AJG rps 118 s. 83; 98 k. 36); 1530 w G. pobór z 4 1/2 ł. (RP k. 61); 1532 G. w stwie krzepickim 9 1/2 ł., kmiecie płacą po 32 gr czynszu, 2 gr stacji, wicne [obiedne] łącznie 12 gr i dają daniny (In. 0 2 k. 1, 24); 1564 wieś król. w stwie krzepickim. 9 kmieci na 10 1/2 ł., 3 kmieci płaci po 1 grz. 3 gr czynszu, pozostali po 34 gr, jeden z kmieci dzierży pustą rolę, z której płaci 36 gr czynszu, płacą wicne albo obiedne i polne za liszkę, sześciu z nich daje po 4 ćw. spy owsianej, pozostali dają po 6 ćw., wszyscy dają określoną ilość kogutów i jajek (LK 2 s. 18).

4. 1428 Mikołaj sołtys z G. (ZK 312 s. 360); 1470-80 w G. sołectwo z 3 ł. i młyn sołecki bez ról (DLb. 3 s. 169); 1532 wójtostwo w G. (In. 0 2 k. 1, 24); 1564 sołtys w G. (LK 2 s. 19); 1581 łan sołtysi w G. (ŹD s. 79).

5. 1448 bp krak. Zbigniew [Oleśnicki] określa uposażenie kościoła par. pod wezw. Ś. Marcina w → Kłobucku. Pleb. ma otrzymywać dzies. snop. m. in. ze wsi G., ze wszystkich ról tak sołeckich, jak i kmiecych (Mp. 4, 1506 – dwa uszkodzone or.; kopia w AJG rps 106 k. 5-6); 1454 Kazimierz Jag. jako patron kościoła par. w → Kłobucku nadaje tenże kościół wraz z uposażeniem kanonikom reg. Do klasztoru należą dziesięciny z kilku wsi, m. in. z G. (AJG rps 133 k. 9-11); 1470-80 dzies. snop. i kon. po 4 kity wart. raz 5 grz., innym razem 10 grz. z 16 łanów kmiecych w G. i dzies. snop. i kon. z 3 łanów sołeckich w G. klasztorowi [kan. reg.] w Kłobucku; kmiecie zwożą dzies. do stodoły postawionej przez klasztor (DLb. 3 s. 169); 1480 → p. 3; 1529 dzies. snop. z całej wsi G. wart. 1 grz. klasztorowi kan. reg. w Kłobucku (LR s. 326).

7. Z. Perzanowski, Zarys dziejów m. Kłobucka, Małopolskie Studia Hist., 1958, z. 2, s. 25, 29.

8. Na terenie wsi G. średniowieczne grodzisko (W. Błaszczyk, Sprawozdanie z przeprowadzonych prac wykopaliskowych na średniowiecznym obiekcie obronnym w Grodzisku pow. Kłobuck, „Badania archeologiczne na Górnym Śląsku w 1966 r.”, Katowice 1969, s. 91-4); w G. znaleziska powierzchniowe fragmentów naczyń wczesnośredn. (M. Gedl, Sprawozdanie z badań powierzchniowych w dorzeczu Liswarty w 1961 r., „Spraw. Arch.”, t. XVI, 1964, s. 367).

Uw. Z. Perzanowski w pracy o Kłobucku (s. 25) wysunął hipotezę, iż grodzisko znajdujące się we wsi Grodzisko, oddalone 6 km od Kłobucka, jest zapewne identyczne ze średniowiecznym grodem kłobuckim, który był w XIII w. ośrodkiem administracyjnym lasów książęcych, zaś konkretnie rezydencją łowczego, tj. zarządcy terenów łowieckich księcia krakowskiego. F. Piekosiński, Rycerstwo małopolskie w dobie piastowskiej, s. 527-8, sądził, iż każdy łowczy krak. był jednocześnie łowczym kłobuckim, i że ośrodek ten [gród] wchodził w skład uposażenia łowczych krak.

Wydaje się, iż słuszność ma Z. Perzanowski, albowiem okres urzędowania łowczych krak. w Kłobucku pokrywa się z czasem użytkowania grodu na terenie wsi Grodzisko. Archeologowie datują jego upadek na przełom XIII i XIV w. Z Kłobucka piszą się łowczowie: Jakub 1257, Mirosław 1268, Wawrzyniec 1270-71, Włodzimierz 1274 i Florian 1290. Ich urzędowanie w grodzie kłobuckim kończy się z chwilą przekazania w Krzywiniu w 1296 r. ziemi kłobuckiej książętom śląskim (Wp. 2, 745). Odpadnięcie ziemi kłobuckiej od Krakowa spowodowało, jak można przypuszczać, odsunięcie łowczego krak. od jego posiadłości w tej ziemi i opuszczenie grodu kłobuckiego, który popadł z czasem w ruinę.